|
![](/i/favi32.png) Of azerbaijan high technical educational institutionsPAHTEI
PROCEEDINGS OF AZERBAIJAN HIGH TECHNICAL EDUCATIONAL INSTITUTIONSPAHTEI-27.04.2023 PAHTEI
PROCEEDINGS OF AZERBAIJAN HIGH TECHNICAL EDUCATIONAL INSTITUTIONS
VOLUME 27 ISSUE 04 2023
E-ISSN: 2674-5224
üçün
Bankın
bütün
alətlərindən
istifadə
etməyi
hədəfləyir.
(https://www.ebrd.com/news/publications/annual-report/annual-review-2021.html; 5 səh.).
1965-ci ildə Asiya və Uzaq Şərq üzrə İqtisadi Komissiyasına üzv dövlətlər 1966-cı ilin
avqustunda qüvvəyə minən Asiya İnkişaf Bankının (AİB) yaradılması haqqında Saziş
imzaladılar. Beləliklə, Asiya İnkişaf Bankı Mərkəzi Amerikaİnkişaf Bankından və Afrika İnkişaf
Bankından sonra üçüncü Regional İnkişaf Bankı oldu. Təsis sənədlərinə uyğun olaraq, AİB-in
məqsədləri iqtisadi inkişafı təşviq etmək və region dövlətləri arasında iqtisadi əməkdaşlığı təşviq
etməkdir. Bu məqsədlərə nail olmaq üçün AİB-ə bir sıra funksiyalar həvalə edilmişdir: regiona
özəl və dövlət investisiyalarının cəlb edilməsinə köməklik; layihələrin və inkişaf proqramlarının
öz vəsaitləri hesabına maliyyələşdirilməsi; regional iqtisadiyyatların yaxınlaşması, regiondaxili
ticarətin stimullaşdırılması məqsədi ilə ölkələrə öz siyasətlərini və inkişaf planlarını
əlaqələndirməkdə köməklik göstərmək; investisiya layihələrinin və proqramlarının hazırlanması,
maliyyələşdirilməsi və həyata keçirilməsi üçün texniki yardımın göstərilməsi.AİB-in yaradılması
haqqında sazişdə qeyd olunur ki, yalnız Asiya-Sakit Okean Regionu (APR), habelə Asiya-Sakit
Okean Regionundayerləşməyən, lakin BMT-nin və ya onun xüsusi qurumlarının üzvü olan
dövlətlər Bankın üzvü ola bilər. Bu günə qədər Bankın üzvlüyünə 68 dövlət daxildir, onlardan
49-u regional iştirakçı, 19-u isə qeyri-regional iştirakçıdır. (Antropov V.V.,2019; 98-109
s.;https://www.adb.org/who-we-are/about#history).
Bankın fəaliyyətinin 1966-cı ildən 2010-cu ilə qədər olan dövründə təmin etdiyi
maliyyələşdirmənin ümumi məbləği 181,6 milyard dollar, o cümlədən 167,1 milyard dollar
kreditlər və 4,4 milyard dollar qrantlar təşkil edir. Hazırda AİB Asiya-Sakit Okean regionunda
Asiya İnkişaf Fondu, Texniki Yardım Xüsusi Fondu və Yaponiya Xüsusi Fondunun da daxil
olduğu ən böyük çoxtərəfli inkişaf institutudur. AİB Regional İnkişaf Banklarının bütün əsas
xüsusiyyətlərinə malikdir, bunlara aşağıdakılar daxildir:
1) fəaliyyətin məqsəd və vəzifələri inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatları olan ölkələrin ehtiyacları
ilə müəyyən edilir;
2) Bankın nizamnamə kapitalının əhəmiyyətli hissəsi qeyri-regional iştirakçıların - inkişaf etmiş
ölkələrin töhfələri hesabına formalaşır (sonuncunun AİB-in nizamnamə kapitalındakı payı
təxminən 64,5% təşkil edir);
3) Bankın nizamnamə kapitalı real ödənilməli olan kapitaldan və tələb əsasında ödənilən
zəmanətli kapitaldan ibarətdir;
4) güzəştli kreditləşdirmə və texniki yardım alətlərindən istifadə edilir, onların köməyi ilə AİB
bir tərəfdən kifayət qədər gəlirli olmayan layihələrin həyata keçirilməsi üçün güzəştli
maliyyələşdirmənin təminatını genişləndirməyə çalışır, digər tərəfdən isə davamlılığı təmin
etmək üçün zəruri olan layihələri həyata keçirmək üçün iqtisadi artım;
5) inteqrasiya prosesinin kredit stimullaşdırılmasında prioritet, ilk növbədə, infrastrukturun
inkişafı istiqamətinə verilir;
6) borcalanları seçərkən regionun ən ödəmə qabiliyyətinə malik ölkələrinə müəyyən üstünlük
verilir (Bankın bütün fəaliyyəti dövründə AİB kreditlərinin əsas hissəsi İndoneziya, Pakistan,
Hindistan və Çinə verilmişdir (Antropov V.V.,2019; 98-109 p).
2020-ci ilə qədər olan dövr üçün Uzunmüddətli Strategiyaya uyğun olaraq, AİB üç əsas
vəzifənin həllinə diqqət yetirmişdir:
1) infrastruktura, təhsil proqramlarına və əsas dövlət xidmətlərinə investisiyalar vasitəsilə üzv
dövlətlərin iqtisadi artımını təşviq etmək;
|
|
|