Oila va oilaviy munosabatlar o’rtasidagi qarashlar

Abu Nasr Forobiy. Uning inson kamoloti, baxti,
ta’lim va tarbiyasi, umuman axloqi, dinga munosabati haqidagi qarashlari umumfalsafiy qarashlar va tushuntirishlardan iborat o‘git bo‘lib, axloq nazariyasini boyitdi. Har bir ota-onaning o‘z farzandlari uchun birlamchi ustoz, yo‘l ko‘rsatuvchi ekanligi va aynan ular bolada ta’lim-tarbiyaga kerakli tayyorgarlik holatini shakllantirish ta’siriga ega ekanligi to‘g‘risidagi xulosalar mutafakkir qarashlarining hozirgi kunlar uchun ham naqadar ahamiyatli ekanligini ko‘rsatadi.
O‘rta asrlarning buyuk arbobi, olim-ensiklopedist Abu Rayhon Beruniy /973—1048/ Axloq-odob egasi bo‘lgan inson eng avvalo o‘z yurish-turishi, muomala madaniyatida, hayot kechirishida, oila barqarorligida namuna bo‘lishi kerakligi haqidagi fikrlari olimningoila etikasi bo‘yicha ibratli qarashlaridan namunadir.
«Inson o‘z ehtiroslariga hukmron, ularni o‘zgartirishga qodir, o‘z jon va tanini tarbiyalar ekan, salbiy jihatlarni maqtagudek narsalarga aylantirishga, uni ma’naviy shifokorlik bilan
davolashga hamda asta-sekin, axloq haqidagi kitoblarda ko‘rsatilgan usullar bilan illatlarni bartaraf etishga qodirdir».
U o’zining “Mineralogiya” asarida oila qurayotgan qizlarga ota-onaning nasihatlarini keltirib, oiladagi tinchlk, totuvlik, oilaning baxtiyorligi ko’proq ayollar zimmasiga tushushini ta’kidlaydi.
U shunday yozadi:
- Ey qizim! Sen o’rgangan uyingdan ketib notanish xonadonga tushmoqdasan. Sen bo’lajak kuyovingning hamma xislatlarini bilmaysan.Sen yer bo’l u esa osmon buladi. Demak sen u bilan shunday yul tutki uning oldida yer kabi kamtar bo’lsang u osmon kabi oliyjanob buladi Osmon shifobaxsh yomg’iri bilan yerni ko’kartrgani kabi u ham o’z mehru- shafqati bilan seni xushnud etadi.Ering sendan faqat yumshoq va shirin so’zlargina eshitsin yaramaydigan yoki eski libosda yoki yuzlaringga aro berilmagan va sochlaring tartibga keltirilmagan holda uning oldida utrma!!