Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

Markaziy Osiyo mamlakatlari hududlarida ayniqsa, O‘zbеkiston va Turkmaniston Rеspublikalarida tushayotgan quyosh radiatsiyasi miqdorining yuqori darajada ekanligi minеrallashgan suvlarni chuchiltirishda undan maksimal foydalanish imkoniyatlarini bеrmoqda.

• Markaziy Osiyo mamlakatlari hududlarida ayniqsa, O‘zbеkiston va Turkmaniston Rеspublikalarida tushayotgan quyosh radiatsiyasi miqdorining yuqori darajada ekanligi minеrallashgan suvlarni chuchiltirishda undan maksimal foydalanish imkoniyatlarini bеrmoqda.
• Shuni aytish joizki, quyosh suv chuchitgichlarining kondеntsat (distsillangan suv) ishlab chiqarish qurilmalarining samaradorligini oshirish olimlarimiz oldida turgan bosh masala bo‘lib qolmoqda.

2. Quyosh suv chuchitgichlari yaratishda qo‘yilgan talablar:

• -quyosh suv chuchitgichi konstruksiyasi oddiy bo‘lishi;
• -qurilmani yaratish va xizmat qildirtirish uchun kapital xarajat kam bo‘lishi;
• -o‘zining tannarxini qisqa vaqtda qoplay bilsin;
• -qurilmani mahalliy xom ashyodan yaratilsh mumkin bo‘lsin;
• -konstruksiyasi ixcham va uning elementlaridan issiqlik yo‘qolishi minimal bo‘lsin;

-qurilmaning kerakli elementlarida issiqlik miqdori maksimal akumulyasiya qilinishi mumkin bo‘lsin;

• -qurilmaning kerakli elementlarida issiqlik miqdori maksimal akumulyasiya qilinishi mumkin bo‘lsin;
• -tashqi muhitning chang va bakteriyalardan muxofaza qilingan bo‘lsin (yuqori darajada germetikalangan);
• -ishlab chiqarilgan kondensat tan narxi jaxon bozorida belgilangan narxdan past bo‘lsin;
• -qurilmaning energiya manbai sifatida noan’anaviy energiya manbalari qo‘llanilsin.

3. Parnikli quyosh suv chuchitgichlarining konstruktsiyalari va ularning texnik ko’rsatkichlari

Distillyasiya usuli. Suvni sho‘rsizlantirishning boshqa imkoniyatlaridan biri – bu distillyasiyadir. Distillyasiya uchun qurilmalarda elektrik qizdirgichlar ishlatilishi mumkin. Ayrim olimlarning tadqiqotlarida suvni elektrik qizdirgichlarda qizdirishdan ko‘ra eng energiya samarador konstruksiya sifatida induksion qizdirgichlar taklif qilinadi. Ushbu usulning kamchiligi shundaki, qizdirish elementida tuz qatlamini hosil qilishidir.
1-rasm. “Gidrovodxoz” konstruksiyali chuchitgichning sxematik ko‘rinishi. 1-temir beton tub; 2-qurilma temir betonli devor; 3-shaffof sirt; 4-yog‘ochli ustun; 5-suv nasos; 6-minerallashgan suv.
2-rasm. “Gidrovodxoz” konstruksiyali chuchitgichning sxematik ko‘rinishi. 1-temir beton tub; 2-qurilma temir betonli devor; 3-shaffof sirt; 4- minerallashgan suv; 5-suv nasos.