Optik lifli rabitə xətləri

11) Qarışıq və ya parsial dalğalar
Hər bir mod eninə (T) və yüksək tərtibli yəni parsial dalğalara malikdir. Yayılan dalğaların trayektoriyaları boruya bənzər fiqur əmələ gətirir. Dalğanın istiqamətini göstərən oxlar parsial dalğaların şüa şəklində olduğunu göstərir. PşİO-lərdə yayılan parsial dalğaların 1 sıra xassələri vardır. Optik işıq ötürücü lifin özəyində yayılan işıq şüaları düzxətlidir. n=0 və n=l olan hallar T dalğa növünün meridional, yəni optik oxla kəsişən şüa olduğunu göstərir: n ≥ 2 olduqda modlar yayılan zaman əyilirlər. Işıq şüası yayılan zaman tam daxili əks olunma ödənirsə onda parsial dalğalar kompleks qiymət alır. Bu da İ artdıqca ES sürətdə azalan səth dalğasının yaranması deməkdir. Yayılan dalğalar ellipsə bənzəyən trayektoriyalar cızır.
12) İşıq şüasının xassəsi və onun fiziki mahiyyəti
Optik işıqötürücü lif boyunca yayılan işıq şüasına təkcə özəklə örtüyün sərhədinə dəyib əks olaraq (şüasının təzəcə özəklə örtüyün sərhədinə dəyib əks olaraq) yayılan işıq dalğasının modeli kimi baxmaq olmaz. Işıq dalğası dedikdə elektromaqnit dalğasına bənzədiyinə görə onun hər hansı sistemdə və ya mühitdə yayılmasına işıq şüasının deyil modların yayılması (MY) kimi baxmaq lazımdır.
Deməli, işıq həm dalğa, həm də korpuskulyar kimi 2 xassəyə malikdir.
Işığın dalğa xassəsi onunla izah olunur ki, o bütünlüklə elektrodinamikanın qanunlarına tabe olur. Dalğa uzunluğu kiçik olan optik diapazonda yayılan işıq şüası müxtəlif görünüşlü EM rəqslərinə bənzəyir. Rənglərin müxtəlifliyi dalğa uzunluqlarının bir-birindən fərqlənməsi ilə izah olunur. Beləliklə, qırmızı rəngə 0,7 mkm, yaşıl rəngə 0,55 mkm, bənövşəyi rəngə isə 0,4 mkm dalğa uzunluqları uyğun gəlir.
13) Optik rabitənin təşkil olunma metodları
Lazer meydana gəldikdən sonra informasiyanın optik metodla verilməsi erası başlandı . Optik rabitəni yaratmaq üçün şüanın yayıldığı mühit kimi atmosferdən, kosmik fəzadan və işıq ötürücülərdən istifadə edilir.
Atmosferdə enerji itkisinin və səpələnmənin qiyməti böyük olduğuna görə , onunla optik rabitənin təşkilinə məhdudiyyət qoyulur.
Optik siqnalları ötürmək üçün dalğa uzunluğu λ = 1....12 mkm intervalında dəyişən yüksək şəffaflığa malik 1 neçə pəncərə tələb olunur. Lakin işıq şüasının yayılması metroloji və iqlim şəraitindən asılıdır. Havanın duman və çiskinli olması optik siqnalları ötürən zaman onları daşıyan enerji itkisinin xeyli dərəcədə artmasına və işıq şüalarının udulmasına şərait yaradır.
Atmosferdə yayılan işıq xarakteristikasını 3 əsas amil pisləşdirir:

1. 
   Molekular udulma
   

Bu dalğa uzunluğundan asılıdır və atmosferdə olan qazların xassələri ilə təyin olunur.

2. 
   Aerozal (qarışıq) hesabına udulma.
   

Bu hadisə dumanlı və çiskinli havadan başqa, onun tərkibində olan bərk cisimlərin zərrəciklərində də baş verir. Belə udulmanı yox etmək üçün yayılan dalğanın uzunluğunu artırmaq lazımdır. Lakin dalğanın uzunluğu bərk cisimlərin ölçüsündən böyük olmamalıdır.

3. 
   Atmosferin tərkibinin qeyri-sabit olması hesabına udulma.
   

Havanın sındırma əmsalı koordinat sisteminin və zamanın funksiyasıdır. Bu da onu göstərir ki, yayılan dalğanın parametrlərində statik qeyri müəyyənlik vardır. Bu qeyri müəyyənlik aşağıdakı izlərlə biruzə verir:
a)Qəbul nöqtəsində işıq dalğasının sürüşməsi
b)Qəbul müstəvisi üzərində dalğanın amplitud və faza qiymətlərinin dəyişməsi
v) İnformasiya verilişinin etibarlı olması vaxta görə qiymətləndirilir. Belə ki, atmosferdə yayılan işıq dalğasında baş verən itkinin qiyməti müəyyən edilmiş vaxt ərzindəki qiymətdən artıq olmamalıdır. Bu münasibət faizlə ifadə olunur. Normativ qiymətlər: 90, 99, 5 və hətta 99,9% qəbul edilmişdir. Aparılan eksperimentlərin nəticəsinə əsaslanaraq demək olar ki, belə yüksək dərəcədə etibarlığı təmin etmək üçün ideal iqlim şəraiti lazımdır. Belə mühitdə informasiyanın keyfiyyətli ötürülməsi üçün güclü lazer şüaları tələb olunur. Buradan da atmosferdə və ya açıq fəzada rabitə yaratmaq üçün yeni tədqiqatlar aparmaq və sərfəli mühit tapmaq zərurəti meydana çıxır.