Jinoyatchi shaxslarni o’rganish davomida tergovchi va sud xodimlari qo’yidagi dolzarb vazifalarga e’tibor qaratishlari lozim:
1.Jinoiy qilmishni to’g’ri tavsif qilish;
2.Tergov harakatlarining samaradorligini oshirish uchun kerakli bo’lgan taktik yo’llarni tanlash;
3.Tergovchi va sud xodimlari tomonidan ayblanuvchining individual xususiyatlariga tayangan holda birinchi so’roq qilish paytlaridayoq shaxsga tarbiyaviy ta’sir o’tkazish;
4. Ayblanuvchi shaxsning psixologik xususiyatlarini chuqur va har tomonlama o’rgangan holda, jinoyatning sababi va sharoitlarini namoyon qilishga bo’lgan ishlarni olib borish kabilar.
Kriminalistik psixologiya fanida jinoyatchi shaxsni o’rganish 3 ta yo’nalish orqali amalga oshiriladi:
Ijtimoiy-demografik: jinsi, yoshi, ma’lumoti, ijtimoiy mavqyei, mutaxassisligi va h.k;
ijtimoiy-psixologik: intellektual, irodaviy, ahloqiy sifatlari;
psixofiziologik: temperament, nerv faoliyatining kuchi, harakatchanligi va vazminligi, shaxsning patologik ko’rinishlari haqida ma’lumot va h.k.larga e’tiborga olinadi.
Jinoyatchi shaxsni o’rganish davomida birinchi o’rinda uning ichki dunyosi, extiyojlari, moyilliklari, emosional-irodaviy doirasi, qobiliyatlari, intellektual faoliyatining individual xususiyatlari (tafakkur, qabul qilish, xotira va boshqa o’rganish jarayonlari)ga e’tibor berish lozim.
Masalan, sudlanuvchi shaxsning psixologik xususiyatlarini o’rganish tergov ishlarining tarkibiy qismi bo’lib hisoblanadi va bu yerda ma’lumotlar doirasi aniq darajada bo’lishi lozim ( qaysi jinoiy ishlar toifasiga ta’luqli, aybdor shaxsning qaysi xususiyatlari inobatga olinadi va h.k.).
6-MAVZU : JINOYATNING PSIXOLOGIK TAHLILI. (2 SOAT)
1.Jinoiy xulqatvorning determinasiyasi (to’ldirilishi).
2.Jinoiy xulqatvorning obyektiv va subyektiv omillari hamda ijtimoiy psixologik muhitlari.
3.Aksilijtimoiy oriyentasiyadagi g’arazlik, zo’rovonlik va sosial passiv tiplarining shakllanishi, jinoyatning motivi va maqsadining psixologik tavsiloti.
Dostları ilə paylaş: |
