O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini ta’mirlash manbalari kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma Òoshkent — «ilm ziyo»

Issiqlik kengayishi. Ixtiyoriy moddaning issiqlik kengayishi
K
–1
birlikda o‘lchanadigan kattalik bilan baholanadi:




1
,
dl
TKlP
l
l
dT
bu yerda, l — berilgan materialdan tayyorlangan mahsulotning
ixtiyoriy chiziqli o‘lchami.
Modda
, W/(m·K)
Modda
, W/(m·K)
Havo (kichik
oraliqlarda)
0,05
Farfor
1,6
Bitumlar
0,07
Steatit
2,2
Qog‘oz
0,10
Titan ikki oksidi
6,5
Eritilgan kvars
1,25
Berilliy oksidi (BeO)
218
Suv
0,58
Magniy oksidi (MgO)
36
Getinaks
0,35
Aluminiy oksidi
(Al
2
O
3
)
36
Lok mato
0,13
Kristall kvars
12,5

---

11
Kichik l qiymatiga ega bo‘lgan materiallar, odatda, ancha

yuqori issiqlikka chidamlilik qiymatiga ega bo‘ladilar va aksin-
cha. Ba’zi elektr izolatsion materiallarning 20 dan 100°C gacha
bo‘lgan temperatura oralig‘idagi chiziqli kengayishning tempe-
ratura koeffitsiyenti qiymatlari 1.2-jadvalda keltirilgan.
1.2-jadval
Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, organik dielektriklar chiziqli
kengayishining temperatura koeffitsiyenti noorganik dielektrik-
larnikiga nisbatan keskin ravishda yuqori bo‘ladi. Shuning uchun
noorganik materiallardan yasalgan detallarning o‘lchamlari xona
temperaturasida yuqori barqarorlikka ega bo‘ladi.
Issiqlikka chidamlilik. Elektr izolatsion materiallar va mahsu-
lotlarning qisqa va uzoq vaqt yuqori temperatura ta’sirida ham elektr
izolatsion xossalarini yo‘qotmaslik xususiyati issiqlikka chidamlilik
deb ataladi. Elektrotexnikada izolatsion materiallarning issiqlik
xossalari materiallarning agregat holatiga bog‘liq bo‘ladi.