Örtüyüdür. Onun kütləsi


Proksi temperaturun ölçülməsi



Yüklə 264,32 Kb.
səhifə22/31
tarix11.12.2023
ölçüsü264,32 Kb.
#146001
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   31
İqlim dəişmələri 1-6

Proksi temperaturun ölçülməsi.


Keçmiş iqlimlərin ("paleoklimatologiya") öyrənilməsində iqlim proksiləri birbaşa meteoroloji ölçmələri əvəz edən və elm adamlarına Yer tarixinin daha uzun bir hissəsində iqlim şəraitini yenidən qurmağa imkan verən keçmişin fiziki xüsusiyyətlərini qoruyub saxlayır. Etibarlı qlobal iqlim qeydləri 1880-ci illərə qədər başlamadı və etibarnamələr elm adamlarının qeydlər başlamazdan əvvəl iqlim nümunələrini müəyyən edə bilmələrinin yeganə yoludur.
Müxtəlif geoloji kontekstlərdə çoxlu sayda iqlim göstəriciləri tədqiq edilmişdir. İzləyicilərə misal olaraq buz nüvələrindən sabit izotop ölçmələri, ağac halqalarının böyümə sürətləri, göl çöküntülərində və ya okean çöküntülərində foraminiferlərdə subfosil polenlərin növ tərkibi, quyu və sabit izotop temperatur profilləri, mərcan və karbonat birləşmələrinin mineralogiyası daxildir. Hər bir halda, proksi göstərici onların saxlanması və ya becərilməsi zamanı xüsusi mövsümi iqlim parametrindən (məsələn, yay temperaturu və ya musson intensivliyi) təsirlənmişdir. İqlim
etibarnamələrinin təfsiri bir sıra əlavə tədqiqatlar tələb edir, o cümlədən iqlim etibarnamələrinin kalibrlənməsi və etibarnamələr arasında çarpaz doğrulama.
Proksi məlumatları instrumental temperatur qeydlərindən daha uzun çəkən temperatur rekonstruksiyaları yaratmaq üçün birləşdirilə bilər və qlobal istiləşmə və iqlim tarixini müzakirə etmək üçün istifadə edilə bilər. Proksi qeydlərin coğrafi bölgüsü, instrumental qeydlər kimi, heç bir şəkildə vahid deyil: şimal yarımkürəsində daha çox qeyd var.
Elmdə bəzən birbaşa ölçülə bilməyən dəyişəni öyrənmək lazımdır. Bu, maraq dəyişəni ilə əlaqəli dəyişənin ölçüldüyü və sonra maraq dəyişənin dəyərini əldə etmək üçün istifadə edildiyi "proksi üsulları" ilə edilə bilər. Birbaşa temperatur ölçmələrinin mövcud olduğu dövrlər istisna olmaqla, dolayı üsullar keçmişin iqliminin öyrənilməsində xüsusilə faydalıdır.
Temperatur və proksi arasında əlaqəni qiymətləndirmək üçün əksər proksi qeydləri müstəqil temperatur ölçmələrinə və ya üst-üstə düşən dövr ərzində daha birbaşa kalibrlənmiş proksilərə qarşı kalibrlənməlidir.



Yüklə 264,32 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   31




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə