Orxan pamuk
Yüklə 4,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
46 məlum oldu ki, yalnız Təbrizdə deyil, MəĢhəddə, Hələbdə pulsuzluq və etinasızlıqdan bir çox nəqqaĢ kitab nəqĢ eləməyin baĢını buraxmıĢ, təkyarpaqlı rəsmlər cızmağa, firəng səyyahlarını əyləndirəcək qəribəlikləri rəsm eləməyə, açıq-saçıq rəsmlər cızmağa baĢlayıblar. ġah Abbasın Təbrizdə barıĢıq sözləĢməsi bağlayan vaxt PadĢahımıza hədiyyə verdiyi kitabın
indidən hissələrə ayrılıb səhifələrinin baĢqa kitab
üçün iĢlənməyə baĢlandığını eĢidib. Hind padĢahı Əkbər yeni bir böyük kitab üçün elə pullar verməyə baĢlayıb ki, Təbriz və Qəzvinin ən parlaq nəqqaĢları əllərindəki iĢi buraxıb onun sarayına qaçıblar. Bütün bunları mənə söyləyəndə ləzzətlə araya baĢqa hekayələr qatır: məsələn, yalançı Mehdinin əyləncəli hekayəsini, ya da Səfəvilərin barıĢıq olmasına görə özbəklərə girov verdiyi Ģahzadənin üç gün içində qızdırıb az qala ölməsi üzündən o tərəfdə qalxan təlaĢı təsvir eləyir və mənə gülümsəyir. Amma gözlərinə düĢən kölgədən baĢa düĢürəm ki, hələ ikimizi də qorxudan o danıĢılması çətin məsələ qurtarmayıb. Evimizə gedib-gələn, bizim haqqımızda danıĢılanları eĢidən, uzaqdan da olsa, onun varlığından xəbərdar olan hər bir cavan kiĢi kimi, Qara da, təbii ki, yeganə və gözəl qızım ġəkurəyə aĢiq olmuĢdu. Gözəllər gözəli qızıma – o vaxtlar
47 çoxu onu heç görmədən aĢiq olduğuna görə bu bəlkə mənim nəzərimdə diqqət veriləcək təhlükəli bir Ģey deyildi. Amma Qaranın sevdası evə gedib- gələn, qəbul və sevgiylə rastlaĢan, ġəkurəni görmək fürsəti qazanan bir cavanın qara sevdası idi. Belə də güman eləyirdim, sevdasını içində dəfn eləməyi bacara bilmədi, qəlbindəki Ģiddətli yanğını gerçəkdə qızıma açmaq kimi səhv iĢ tutdu. Buna görə də evimizdən ayağını kəsməyə məcbur oldu. Ġstanbuldan çıxıb getməsindən üç il sonra qızımın ən gözəl yaĢında sipahiylə evləndiyini, həmin yelbeyin savaĢçının qızıma iki oğlan uĢağı doğuzdurandan sonra səfərə çıxıb bir daha qayıtmadığını, dörd ildir ondan kimsənin xəbər belə almadığını, güman eləyirəm ki, indi Qara da bilir. Belə dedi-qodu və Ģayiələr Ġstanbulda sürətlə yayıldığına görə yox, aramızdakı sükut anlarında gözümün içinə necə baxdığından hər Ģeyi çoxdan öyrəndiyini sezirəm. Hətta bu anda, rəhlənin üstündə açıq duran «Kitab-ur Ruh»a nəzər salanda baĢa düĢürəm ki, evin içində gəzən uĢaqların səslərinə diqqət kəsilir, bununla da iki ildir qızımın iki oğluyla birgə ata evinə geri qayıtdığını bilir. Qara burаda olmayanda tikdirdiyim bu yeni evdən əvvəlcə heç bir söz açmadıq. Böyük ehtimalla, sərvət və etibar sahibi olmağı qərara
48 almıĢ istəkli gəncin hiss eləyəcəyi kimi, Qara bu barədə söz açmağı çox ayıb bir Ģey sayır. Amma yenə də evə girər-girməz pilləkəndə ikinci mərtəbənin həmiĢə
daha quru
olduğunu, sümüklərimdəki ağrılara görə yuxarı mərtəbəyə qalxmağın yaxĢı təsir elədiyini dedim. Ġkinci mərtəbə deyəndə bir az həya duyurdum. Amma istəyirəm ki, bunu biləsiniz: məndən çox az sərvəti olanlar, azacıq mülkü-malı olan sadə sipahilər belə bu yaxınlarda ikimərtəbəli ev tikdirə biləcəklər. Biz qıĢ ayları nəqĢ otağı kimi istifadə elədiyim otaqda idik. Qaranın bitiĢik otaqdakı ġəkurənin varlığını hiss elədiyini sezdim. Dərhal onu Ġstanbula çağırmaq üçün Təbrizə yolladığım məktubda söz açdığım əsl mətləbə keçdim. «Eynilə sənin Təbrizdəki xəttatlar və nəqqaĢlara hazırlatdığın kimi, mən də bir kitab hazırladırdım», – dedim. «Mənim sifariĢçim aləmin təməli PadĢahımız həzrətləridir. Kitab gizli olduğundan PadĢahımız mənim üçün
xəzinədarbaĢıdan gizli pul qopartdı. PadĢahımızın nəqqaĢxanasının ən usta nəqqaĢlarıyla bir-bir danıĢdım. Onların kimisinə iti, kimisinə ağacı, kimisinə kənar naxıĢlarıyla üfüqdəki buludları, kimisinə otları rəsm etdirirdim: çəkdiyim Ģeylərin eynilə venesiyalı ustadların rəsmlərindəki kimi PadĢahımızın bütün aləmini əks etdirməsini
49 istəyirdim. Amma bunlar venesiyalıların çəkdikləri kimi malın-mülkün deyil, təbii ki, iç zənginliyinin, PadĢahımızın aləmindəki sevinclərinin və qorxularının rəsmi olacaqdı. Pulu çəkdirməyim ehtiyat üçündür, Ģeytanı və ölümü qorxuduruq», – deyib izah elədim. «Bilmirəm dedi-qodular nə deyir. Ġstədim ki, ağaclarının ədəbiliyi, atlarının yorğunluğu, itlərinin arsızlığı PadĢahımız həzrətlərini və onun aləmini əks etdirsin. Leylək, Zeytun, Zərif və Kəpənək kimi qondarma adlı nəqqaĢların da kefləri istəyən mövzu seçmələrini istədim. Ən soyuq, ən uğursuz qıĢ gecələri belə PadĢahımın nəqqaĢlarından biri kitab üçün rəsm elədiyi Ģeyi göstərmək məqsədilə gizlincə yanıma gəlirdi. Necə rəsmlər çəkirdik, niyə belə çəkirdik, onu indi yerli-yataqlı söyləyə bilmərəm. Səndən ona görə gizlətmirəm ki, söyləyə
bilmərəm, gizlətməyimin səbəbi rəsmlərin nədən söz açdığını sanki mənim də doğru-dürüst bilməməyimdi. Amma onların necə rəsmlər olacağını bilirəm». Qaranın mənim məktubumdan dörd ay sonra Ġstanbula qayıtdığını köhnə evimiz yerləĢən küçədəki bərbərdən eĢitmiĢ, onu evə mən çağırmıĢdım. Hekayəmdə bizi
bir-birimizə bağlayacaq dərd və xoĢbəxtlik vədi olduğunu bilirdim.
Yüklə 4,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|