Ov. Bkkiston kkspl blikasi

Baptistlardan ajrab chiqqan pyatidesyatniklar esa faqat 2 ta rahmat
- dinga kirgizish va Muqaddas Ruh bilan cho’qintirishni tan olishadi. Shuning uchun ham, ulami “Ikki rahmat cherkovlari” deb atashadi. Ularning eng yirik birlashmasi “Xudo Assambleyalari” hisoblanadi. Suv bilan cho’qintirish usullari, ya’ni muqaddas uchlikni tan olishlari yoki inkor qilishiga ko’ra, pyatidesyatniklar ikkiga bo’linadi. Lekin bunday bo’linish barcha pyatidesyatnik cherkovlariga taalluqli emas. Ayni paytda, ba’zi cherkovlar xristianlik chegarasidan chiqqanini ta’kidlash zarur.
1960-yillarda “xudo bilan notanish tilda gaplashish” tushunchasi ba’zi boshqa protestant cherkovlari, hatto 1966 yildan katoliklar orasida ham tarqalgan.
Hozirgi kunda pyatidesyatniklik ko’p sonli turli oqimlar ko’rinishida tarqalgan bo’lib, ularning rahbarlari har 2-3 yilda “Butundunyo pyatidesyatnik konferentsiyalari” da uchrashib turishadi.
Pyatidesyatniklik insonlaming qayg’u-alamlari, muammolari va jamiyatda o’z o’rinlarini yo’qotib qo’yishlari bilan bog’liq masalalarga alohida urg’u berishi va ulardan ustalik bilan foydalanishga intilishi tufayli unga ergashuvchilar soni tez suratda o’sib bormoqda. 1990 yilda

17 Христиан акзвдасига биноаи яхудийларнинг пятидесятница байрами куни хаворийларга Мукаддас Рух томонидан рахмат туширилиб, уларнинг барчаси турли тилларда гапира бошлаганлар.

18Протеетанотшдаги илк окимлардан бири.
125

dunyo bo’yicha bu oqim a’zolarining soni 50 millionni tashkil qilgan bo’lsa, hozirda taxminan 120 millionni tashkil qilmoqda.

Pyatidesyatniklikning eng yirik oqimlaridan biri- “Xudo Assambleyalari” cherkovlariga 1914 yilda AQShning Arkanzas shtatida asos solingan. Markazi Missuri shtatining Springfild shahrida joylashgan. Bu cherkov a’zolarining soni 2 milliondan ortiqni tashkil etadi. Ushbu cherkov pyatidesyatniklikning muqaddas uchlik, Muqaddas Ruh bilan cho’qmtirish, “xudo bilan notanish tilda gaplashish”(glossaliya) kabi g’oyalari qatoriga, e’tiqod orqali shifo topish, Isoning ikkinchi qaytishi, o’liklarning ikki marta qayta tirilishi, Isoning 1000 yillik podshohligi va balog’atga etganlami suvga butunlay botirish orqali cho’qintirishdek aqidalami ham qo’shgan. Assambleya boshida 2 yilda bir yig’iladigan Maricaziy kengash turadi. Ular 16 nashr, jumladan, ayollar va bolalar uchun jumallarga, bir necha kollej va Bibliya maktablariga egalar. Xudo Assambleyalari cherkovi 98 mamlakatda o’z jamoalariga ega, 71 mamlakatda missionerlik faoliyatini olib boradi.


Munozara uchun savollar

1. 
   Baxshillochilar nima?
   
2. 
   norasmiy diniy jamoalar
   
3. 
   Universalizm va kosmopolitizm
   

Adabiyotlar

1. 
   Munawarov Z.I. Islom: Bag‘rikenglik va mutaassiblik. Toshkent, 1998.
   
2. 
   Zuxriddin Xusnidinov. Islom (ensiklopediya). - Toshkent: “0 ‘zbekiston milliy ensiklopediyasi" Davlat ilmiy nashriyoti, 2004.
   
3. 
   Tashanov A. Mutassiblikning ko'rinishlari va oqibatlari. - Toshkent: Akademiya, 2011. -32 b.
   
4. 
   O’zbekiston Respublikasi Qonuni “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to’g’risida”(yangi tahriri) Toshkent. 1998 yil. LexUZ.
   

126

7. MAVZU: DINIY EKSTREMIZM VA TERRORIZMGA QARSHI KURASH: Q‘ZBEKISTON TAJRIBASI

Reja:

1. 
   Fundamentaliz va Ekstremizmni keltirib chiqaruvchi omillar
   
2. 
   Yangi diniy harakatlar tushunchasi va soxta xristian harakatlar.
   
3. 
   Kibermakonda din omili.
   

Mavzuning о ’quv maqsadi: Ushbu mavzuda diniy ekstramizm va fundamentalizm tushunchalarining mazmun mohiyati haqida, hamda yangi diniy xarakatlar to’g ’risida m a’lumotga ega bo’ladilar.
Tayanch iboralar: vijdon erkinligi, konfessiya, diniy bag’rikenglik, fundamentalizm, kibermakon.
Xozirgi kunda yurtimizda kupchilikni diniy masalalar kiziktirib kelmokda. Ayrim kishilar, ayrim chalasavod kishilar bundan foydalanib, chet eldan kirib kelayotgan xar-xil diniy ekstremistik va fundamentalistik okimlarni targib kilib yuribdilar, bu ishda ulami chet ellik sponsorlar mablag, adabiyotlar bilan taxminlamokdalar. Bu ishda xorijiy kuporuvchi tashkilotlaming ishtiroki sezilmokda.
Diniy fundametalizm akidaning uzgarmasligini ximoya kiladigan vaxiy va muxjizalaming mukaddas kitoblaridagi bayonining xarfiy talkini tarafdori, ulaming xar kanday majoziy talkiniga murosasiz suzma-suz talkiniga asoslangan extikodni aklga tayangan mantikiy dalillardan ustun kuyadigan, muayyan diniy extikod shakllanishining bshlangich davrdagi belgilangan barcha yul yuriklarini katxiy va ogishmay bajarilishini talab kiladigan diniy okimlarni ifodalashda kullaniladigan
Fundamentalizm tushunchaning diniy maxnosini anglamok uchun semantik kelib chikishiga extibomi karatsak shu narsaning guvoxi bulamizki, nasroniylarjnjilni tashvik kilinishi yulida uni turli tillarga tarjima kilishlari natijasida mazkur kitobning tarjima matnlari jiddiy uzgarishlarga uchragan. Shuningdek nasroniylikda Iso paygambar safdoshlari va boshka tarixiy shaxslarga siginish, ularni iloxiylashtirish
127
darajasiga etib borish okibatida nasroniy dinining ustivor goyalarini talkin kilishda maxlum maxnoda buzilishlar sodir bulgan, deb daxvo kilinadi. Bu esa uz navbatida ushbu din peshvolari, ayniksa, uning dastlabki goyalari taxsirida bulgan radikal din arboblari urtasida bu xolatni islox kilish fikrini vujudga keltiradi. Nasroniylikda " fundaraatalizm" tushunchasi ancha oldin paydo bulganiga karamay, uning dastlabki rasmiy kurinishini 1908 yili AKShning Kalifomiya shtatida radikal protestantlaming "Xristian dinining fundamental tushunchalari konferentsiyasi" uyushmasining vujudga kelishi bilan boglash mumkin. Ulaming asosiy va bosh maksadi injilning sof xoliga kaytarishni kutarish bulgan. Fundamentalistlar kup yillar davomida fakat xristian diniga nisbatan kullanildi, keyinchalik xind va yaxud fundametalizmi xakida gapirildi.