O’zbek I ton respubl I kas I ol I y va o’rta tal

Sotish (tijorat) kontseptsiyasi 
Marketing kontseptsiyasi 
60-yillarga kelib bozordagi uzgarishlarga karab strategik rejalashtirishni amalga oshirish
masalasi ilgari surildi va xal kilindi.
70-yillarga kelib, marketingning shunday kontseptsiyasi ishlab chikildiki, u iktisodiy
jixatdan rivojlangan mamlakatlar xayotiga mustakil kirib bordi.
Mamlakat xujalik subektlari ichki faoliyatida yaxlit organizm tarzida va firma ichidagi
rejalashtirishda xam markaziy urinni egalladi. Bu bozor iktisodiyotiga karatilgan strategik
boshkarishning yangi shakli bulib, u eng kup foyda olish maksadida tovarlarni uzluksiz ravishda
ishlab chikaruvchilar istemolchiga xarajat kildiradigan, korxonani ishlab chikarish va sotishni taxlil
kilish kup kamrovli tushunchadir.
Maxsulotlar kurinishi va texnologiyasi kisman uzgartirilgan xolda kuplab ishlab chikarishlar
boshlandi. Rakobat kurashining asosiy shakli narx rakobatiga aylandi. Shuning uchun keyingi
yillarda xarajatlarni kamaytirish, samarador texnologiyalarni joriy etish yulida doimiy kurash olib
borish muvaffakiyat garovi bulib koldi.
İ
jtimoiy axlokiy marketing kontseptsiyasi- bu kontseptsiya korxonaning vazifasi yakka
shaxslarning talabini urganish, taxlil kilish va bu talablarni samarali kondirishdan, ayni paytda
umuman jamiyat butunligini saklash va mustaxkamlashdan iborat deb karaydi.
İ
jtimoiy-axlokiy
marketing kontseptsiyasi boshkarishning bozor kontseptsiyasiga nisbatan kuchayib borayotgan
ekologik muammolar, tabiiy resurslarning etishmasligi, umumjaxon inflyatsiyasi, ijtimoiy xizmat
soxalarining garib xolati tufayli bu dastur bizning zamonamizga tugri kelishiga bildirilgan
shubxalar avj olib turgan pallada maydonga keldi. Dastlab firmalarning bozor munosabatlaridagi
faoliyati asosan foyda olishgagina karatildi. Keyinchalik ular xaridor extiyojlarini kondirishning
strategik axamiyatini anglab etdilar va natijada bozor marketinggi kontseptsiyasi paydo buldi.
Bugungi kunga kelib, ular biror muxim ishga kul urishdan oldin, jamiyat manfaatlari xakida xam
uylay boshlaydilar.
İ
jtimoiy-axlokiy marketing bozor ishtirokchilaridan marketing siyosati doirasida
uch omilni uzaro bogliglikda karashni talab etadi, bu omillar - firma foydasi, xaridor extiyojlari va
jamiyat manfaatlari.
Marketingni uzaro alokaviy kontseptsiyasi. Marketingni uzaro alokaviy kontseptsiyasining
asosiy goyasi xaridorlar bilan boshka oldi-sotdi jarayoni katnashchilari urtasidagi munosabatlar
(kommunikatsiya)dan tashkil topadi.Marketingni uzaro alokasi samarali kommunikatsiya, shaxsiy
mulokotlar axamiyatini oshiradi. Marketingni uzaro alokasi kommunikatsiyani kengrok jixatda –
kompaniya bilan uning sheriklari urtasidagi daromad olib keluvchi xoxlagan uzaro alokasi sifatida
kuradi.
Moliya (bank), savdo, keyinchalik sanoatda marketingni faol kullanish jarayoni utish davri
iktisodiyotining xususiyatlari bulib xisoblanadi. Marketing evolyutsiyasi marketing
kontseptsiyasini, shaklini va elementlarini uzgarishi bilan kuzatiladi. Kuyida marketing
evolyutsiyasini nazariy asoslari, uslublari, kullash soxalari bilan tanishib chikamiz.