O’zbek I ton respubl I kas I ol I y va o’rta tal
Marketing rivojlanish tarixidan asosiy lavxalar
Yüklə 280,15 Kb.
|
| Marketing rivojlanish tarixidan asosiy lavxalar
Sana, yillar Marketingda ruy bergan uzgarishlar 1902 yillarda AKShda mustakil ravishda marketing kursini ukitish boshlandi 1908 yillarda İ lk bor tijorat marketing tashkiloti tuzildi. AKShning yirik sanoat kompaniyalarida birinchi marketing bulimlari tashkil etildi 1920 yillarda Xalkaro savdo palatasi tuzildi 1926 yillarda AKShda Milliy marketing va reklama assotsiatsiyasi tashkil topdi, uning asosida keyinchalik Amerika marketing assotsiatsiyasi deb kayta nomlandi 1930-1940 yillarda Dunyoning kupgina iktisodiy rivojlangan davlatlarida milliy marketing assotsiatsiyalari tashkil topdi 1950-1960 yillarda Xalkaro marketing federatsiyasi, Jamoatchilik fikrlari masalalari va marketing buyicha Evropa jamiyati va Evropa marketing Akademiyasi kabi xalkaro marketing tashkilotlari tuzildi 1980 yillarning II yarmi Mamlakatimizning iktisodiy oliy ukuv muassasalarida marketing kursi ukitila boshladi 1990 yillarning oxirlarida Mamlakatimizda marketing buyicha xorijiy adabiyotlar tarjima kilingan xolda va Uzbekistonlik mualliflar tomonidan kuplab chop etilmokda 1966 yilda AKShda marketing masalalari buyicha 350 ga yakin tadkikot firmalari faoliyat olib borib, undan yirik firmalar 45 mln dollarga yakin oborotga ega edi, bunda bu firmalarning jami oboroti 300 mln dollardan oshikni tashkil etgan. Marketing muammolarini tadkik kilishni tijorat boshlashuvi asosida universitetlar xam, savdo-sanoat assotsiatsiyalari, davlat tashkilotlari va xizmatlari xam shugullana boshladi. 1972 yilda F.Kotler mikromarketing va makromarketing tushunchalarini asoslab berodi. 1976 yilda Shelbi Xant marketing ayirboshlash jarayoni xakida ilm xisoblanishini kursatdi. 80-yillar oxiri 90-yillar boshlarida marketingni globallashtirish jarayoni kuzatildi. Shuningdek, 1990 yilda Kanberra shaxrida (Avstraliya) «Marketing – bu xamma narsa», «Marketing biznesni anglatadi» shiori ostida global marketing buyicha Xalkaro konferentsiya bulib utdi. Xozirgi davrda jaxon iktisodiyotida sanoat davri axborot davriga urin bushatib bermokda. Bu davrda AKSh, Yaponiya, Germaniya va boshka Evropa mamlakatlariga etib keldi. Singapur, Tayvan, Janubiy Koreya unga juda yakin. Tez uzgaruvchan bozor sharoitlari, narxsiz rakobat usullarining rivojlanishi, ishlab chikarish yuksak darajada chakkon moslashuvchan, yakka istemolchiga muljallangan, xajmi kichik bozor soxalari, bozor segmentlari va ayrim «sukmok»larning kupligi unga xos xuxusiyatlardir. Ayni paytda ishlab chikarishning ixtisoslashuvi shunday darajaga etdiki, bir bozorning oralik segmentlarida bush makon juda kam koladi. Natijada bozor rakobati yanada shiddatli tus oladi. Ammo bu jarayon narx omili negizida emas, balki rakobatning anada takomillashgan usul va shakllari paydo bulishi natijasida yuz beradi. Tovarning «xayotiy tsikli» misli kurilmagan darajada kiskaradi. Xozirgi davrda etakchi yapon elektron firmalari bozorga urtacha xar uch oyda bir marta mikrosxemalarning yangi turini chikaradi. Maxsulotlar assortimentning xilma-xilligi ortdi, bir xil buyumlarni kuplab ishlab chikarish kamaydi, yani tup-tup kilib uyub tashlash tajribasidan voz kechilmokda. Tovar sifatiga ega bulgan tovarlar mazmuni uzgardi. Endi yaxshi maxsulot chikarish bilangina ish bitmaydi, rakobatga dosh berish uchun sotuvdan keyingi darajasini, firma kursatadigan kushimcha xizmatlar sifatini tubdan yaxshilash zarur. Korxonalar xarajatlarini oddiy kamaytirish yullarini uylabgina kolmay, ayni paytda tovarlarni sotish va utkazish, daromadlarni muttasil kupaytirish soxalariga kuprok etibor berishga majbur. Maxsulot sotishga yangi bozorlar, muayyan afzalligi tufayli maxsulot uziga jalb etadigan yangi xaridorlarni kondirish lozim. Bu ishlarni xozirgi zamon marketingiga tayanibgina amalga oshirish mumkin. Korxonaning omon kolishi iktisodiy, ilmiy-texnikaviy, konyunktura-tijorat, ijtimoiy va boshka axborotlarni uz vaktida olishi kabi omillardan ustalik bilan foydalanish natijasida taminlanadi. Yüklə 280,15 Kb. Dostları ilə paylaş:
|