Oʻzbеkiston rеspublikasi axborot tеxnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi

Monitoring serveri
SNMP
SNMP
9.2-rasm. SNMP protokolining ishlash prinsipi 
SNMP tomonidan boshqariladigan tarmoqlarda uchta asosiy 
komponent mavjud: 
–
Boshqariladigan qurilma; 
–
Agent - boshqariladigan qurilmada yoki boshqariladigan 
qurilmaning boshqaruv interfeysiga ulangan qurilmada ishlaydigan 
dastur; 
–
Tarmoqni boshqarish tizimi (Network Management 
System, NMS) - menejerlar bilan oʻzaro aloqada boʻlib, tarmoqning 
holatini aks ettiradigan ma'lumotlarning murakkab tuzilishini saqlab 
qoladigan dastur. 
–
Boshqariladigan qurilma - element haqidagi aniq 
ma'lumotlarga bir tomonlama (faqat oʻqish uchun) yoki ikki 
tomonlama kirishga imkon beradigan boshqaruv interfeysini (SNMP 

---

117 
shart emas) amalga oshiradigan tarmoq elementi (apparat yoki 
dasturiy ta'minot). Boshqariladigan qurilmalar ushbu ma'lumotlarni 
menejer bilan almashadilar. Boshqariladigan qurilmalar har qanday 
turdagi qurilmalar boʻlishi mumkin: marshrutizatorlar, autentifikatsiya 
serverlari, komutatorlar, koʻpriklar, markazlar, IP telefonlar, IP 
kameralar, kompyuterlar, printerlar va boshqalar. 
–
Agent - bu boshqariladigan qurilmada yoki boshqariladigan 
qurilmaning boshqaruv interfeysiga ulangan qurilmada joylashgan 
tarmoqni boshqarish dasturiy moduli. Agent nazorat ma'lumotlari 
toʻgʻrisida lokal ma'lumotlarga ega va ushbu ma'lumotlarni SNMP-ga 
xos shaklda namoyish qiladi. 
–
Tarmoqni boshqarish tizimi (NMS) boshqariladigan 
qurilmalarni nazorat qiluvchi va boshqaradigan dasturni oʻz ichiga 
oladi. NMSlar tarmoqni boshqarish uchun zarur boʻlgan ma'lumotlarni 
qayta 
ishlashning 
asosiy 
qismini 
ta'minlaydi. 
Har 
qanday 
boshqariladigan tarmoq bir yoki bir nechta NMSga ega boʻlishi 
mumkin. 
Protokol tafsilotlari. 
SNMP TCP / IP ilova sathida ishlaydi 
(OSI modelining 7-sathi). SNMP agenti 161-sonli UDP portida 
soʻrovlarni qabul qiladi. Menejer istalgan mavjud portidan soʻrovlarni 
agent portiga yuborishi mumkin. Agentning javobi menejerdagi 
manba portiga qaytarib yuboriladi. Menejer 162-portda xabarnomalar 
(Traps va InformRequests) oladi. Agent mavjud boʻlgan har qanday 
portdan xabarnomalarni yaratishi mumkin. TLS yoki DTLS dan 
foydalanilganda, soʻrovlar 10161 portiga qabul qilinadi va tuzoqlar 
10162 portiga yuboriladi. 
SNMPv1 protokolning beshta asosiy birliklarini (protocol data 
units - PDU) aniqlaydi. Yana ikkita PDU, GetBulkRequest va 
InformRequest, SNMPv2 tomonidan taqdim etiladi va SNMPv3ga 
koʻchiriladi. 
Barcha SNMP PDUlari quyidagicha tuzilgan(9.3-rasm): 
Yettita SNMP almashinuv protokoli birligi quyida keltirilgan: 
GetRequest.
Oʻzgaruvchining qiymatini yoki oʻzgaruvchilar 
roʻyxatini olish uchun menejerdan ob'ektga soʻrovi. Kerakli 
oʻzgaruvchilar oʻzgaruvchan bogʻlash maydonida koʻrsatilgan 
(maydonning 
qiymatlari 
boʻlimi ishlatilmaydi). Belgilangan 
oʻzgaruvchining qiymatlarini olish agent tomonidan Atomik 

---

118 
operatsiya sifatida bajarilishi kerak. Joriy qiymatlarga Response 
(javob) menejerga qaytariladi. 
SetRequest.
Menejerning ob'ektga oʻzgaruvchini yoki 
oʻzgaruvchilar roʻyxatini oʻzgartirish haqidagi soʻrovi. Bogʻlangan 
oʻzgaruvchilar soʻrovlar qismida koʻrsatiladi. Belgilangan barcha 
oʻzgaruvchilarga oʻzgartirishlar agent tomonidan atomik operatsiya 
sifatida bajarilishi kerak. Oʻzgaruvchilarning (joriy) yangi 
qiymatlariga Response (javob) menejerga qaytariladi.