O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, I. Xolismatov, M. R. Nurmatov

 
 

---

49 
IKKINCHI QISM 
III-BOB. NEFT VA GAZ UCHUN BAJARILADIGAN GEOLOGIYA-
RAZVEDKA ISHLARINING BOSQICHLARI VA POG‘ONALARI 
Barcha geologik-razvedka ishlari bir-biri bilan uzviy bog‘liq va ketma-
ketlik
asosida yagona maqsadga – neft va gaz to‘plamlarini aniqlashga 
yo‘naltirilgan 3 bosqichga ajratiladi: regional, izlov va razvedka bosqichlariga 
(3.1-jadval).
Zarurat bo‘lgan hollarda ayrim hududlarda bir vaqtning o‘zida turli bosqich 
ishlari kompleks ravishda olib boriladi. Bunday bosqichlarning birga olib borilishi 
mazkur hududning o‘zlashtirilganlik darajasiga, ya’ni geologik va geofizik jihatdan 
o‘rganilganligiga va geologiya-razvedka ishlari texnikasining takomillashganligiga 
bog‘liq. 
Izlov-razvedka ishlari jarayonining bir-biri bilan bog‘liq bosqichlarga va 
pog‘onalarga bo‘linishi, u yoki bu hududning qay darajada geologik tomondan 
o‘rganilganidan qat’iy nazar, neftgazlilikni prognoz qilish, neft va gaz konlarini 
izlash va razvedkasining samaradoriligini oshirish maqsadida geologiya- razvedka 
ishlarining ratsional metodlarini yagona metodika asosida tanlash va ular natijasini 
baholashning umumiy omillarini belgilash imkonini beradi. 
Eslatma:
Izlov-razvedka ishlarining barcha turlari har qanday bosqichda 
tegishli yuqori tashkilotlar tomonidan tasdiqlangan maxsus tuzilgan loyiha asosida 
amalga oshiriladi. Bunday loyixalarni tayyorlash bo‘yicha maxsus maketlar va 
normativ xujjatlar ishlab chiqilgan va tasdiqlangan. 
 
 
 
 
 
 
 

---

50 
Neft va gaz uchun bajariladigan geologiya-razvedka ishlari jarayonining 
bosqich va pog‘onalari 
3.1-jadval 
B
osqi
chl
ar
Pog‘ona
la
r 
O
‘r
gan
il
a-
yot
gan
ob’
ek
tl
ar
Asosiy vazifalar, neft va gaz resurslari va zahiralari toifalari 
R
egi
ona
l 
N
ef
tg
az
li
li
k
pr
ogno
zi
C
H
o‘
ki
nd
i ha
vza
lar
va
ul
ar
n
ing
q
is
m
lar
i 
Litologik-stratigrafik majmualarni, tuzilma qavatlarini, yaruslari-ni va tuzilma-
fatsial zonalarini aniqlash; geotektonik rivojlanish-ning asosiy bosqichlari 
xususiyatlarini aniqlash; tektonik rayonlash-tirish. Istiqbolli neftgazli 
komplekslarni va neftgaz yig‘ilishi mumkin bo‘lgan zonalarni ajratish; 
neftgeologik rayonlashtirish. Neftgazlilik istiqbollarini sifat va miqdoriy 
jihatdan baholash (D
2
va qisman D
1
toifalari bo‘yicha). Asosiy yo‘nalishlarni va 
keyingi tadqiqotlarning birinchi navbatda o‘rganiladigan ob’ektlarini tanlash 
N
ef
tg
az
t
o‘
pl
anu
vch
i 
zon
al
ar
ni
baho
la
sh
Ist
iqbo
ll
i 
ne
ft
zon
al
ar
i 
va
n
ef
ga
z 
to‘
pl
anu
vch
i zon
al
ar
Turli istiqbolli neftgaz va litologik-stratigrafik komplekslarning o‘zaro 
subregional va zonal strukturaviy munosabatini, kollektor-jinslari va 
flyuidqopqoq-jinslari tarqalishi va xususiyatlari o‘zgarishining asosiy 
qonuniyliklarini aniqlash; neftgazgeologik rayonlashtirishni aniqlashtirish; Eng 
yirik tutqichlarni aniqlash; 
Neftgazlilik istiqbollarni miqdoriy baholash (D
1
va qisman D
2
toifalari 
bo‘yicha);
Rayonlarni tanlash va ularda olib boriladigan izlov ishlarining navbatliligini 
belgilash; Neftgazli va istiqbolli neftgaz komplekslari tarqalish sharoitlarini va 
geologik-geofizik xususiyatlarini aniqlash; 
Ob’ektlarni tanlash va ularni izlov burg‘ilashga tayyorlashning navbatliligini 
belgilash; 
Prognoz etilayotgan uyumlarning xolatini aniqlash imkonini beruvchi geologik 
ma’lumotlarni olish, aniqlangan istiqbolli tutqichlarning geologik belgilari 
bo‘yicha detalizatsiyalash;
Izlov burg‘ilashga tayyorlangan ob’ektlardagi resurslarni miqdoriy baholash 
(C
3
toifasi bo‘yicha) .
Izl
o
v
1
-pog
‘onao
st
i ob
’ek
tl
ar
ni
ani
q
las
h
va
izl
ov
-bu
rg
‘i
las
hga
t
ayyo
rl
ash
Tayyor
lang
an
ob
’ek
tl
ar
da
izl
ov
qudu
ql
ar
ini
qo‘
yi
sh
j
oyi
ni
t
an
las
h
. 
Neftgazli va istiqbolli neftgaz komplekslari kesimida kollektorlarni, 
qopqoqlarni ajratish va ularning geologik-geofizik xususiyatlarini 
(parametrlarini) aniqlash; 
Neftgazga to‘yingan plast va gorizontlarni ajratish, sinash va sinovdan 
o‘tkazish, sanoat miqyosida neft va gaz olish, flyuid xususiyatlarini va 
plastlarning sizdirish (filtratsion)-sig‘im tavsiflarini aniqlash; 
Ochilgan uyumlar zaxirasini baholash (C
2
va qisman C
1
toifalari bo‘yicha); 
Mufassal geofizik va baholash burg‘ilash ishlarini olib borish uchun 
ob’ektlarni tanlash. 
 
2
-pog
‘onao
st
i o
b’
ek
t-
lar
n
i 
ta
yyo
rl
as
h
. 
N
ef
t 
va
gaz
konl
a-
ri
n
i 
izl
as
h
A
ni
ql
angan
yoki
eht
im
o
lda
gi
n
ef
tgaz
li
rayon
la
r 
Neftgaz konlari (uyumlari)ning zahirasini hisoblash (S
2
va S
1
toifalari 
bo‘yicha); 
Neftgaz konlari (uyumlari)ni sanoat va nosanoat ahamiyatligi bo‘yicha ajratish; 
Razvedka ob’ektlarini va qavatlarini tanlash, ularni tajribaviy-sanoat 
miqyosida ishlatish navbatliligini aniqlash va ishlatishga tayyorlash. 

---

51 
R
az
vedk
a 
N
ef
t 
va
ga
z 
kl
o
nl
ar
i 
(uy
um
lar
in
i)
bahol
as
h
. 
N
ef
tgaz
k
onl
ar
ini
(uyu
m
la
ri
ni
) 
ishl
at
ishg
a 
tay
yor
las
h
A
ni
ql
ang
an
t
u
tqi
chl
ar
. 
T
ay
yor
langa
n
tut
q
ich
la
r.
O
ch
il
g
an
kon
la
r 
(uyu
m
la
r)
Sanoat
m
iqyo
si
d
agi
konl
ar
(uyu
m
lar
) 
Zahirani hisoblash va ishlatishning texnologik sxemasini tuzish uchun 
quduqlar va ob’ektlar bo‘yicha geologik-kon filtratsion va hisoblash 
parametrlarini aniqlash, ularning ishonchlilik darajasini belgilash, kon, 
uyumlarini geometrizatsiyalash; 
Geologik zahiralarni hisoblash va qazib chiqarish koeffitsientini belgilash (S
1
va qisman S
2
toifalari bo‘yicha); 
Ishlatish 
jarayonida 
neftgaz 
konlarini 
va 
uyumlarini 
o‘rganishni 
mufassallashtirish. 
 
Geologiya-razvedka jarayonining turli bosqichlari va pog‘onalarida 
bajariladigan ishlar, tadqiqotlar va grafik materiallarning turlari va kompleksi 
3.2-jadval
Bajariladigan ishlar kompleksi 
Tadqiqotlar turi 
Grafik materiallar