O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universitetining qo‘qon filiali

2-amaliy mashg‘ulot.


Birlamchi o‘lchash natijalarini olish. Datchik ma’lumotlarini ko‘rish.


Ishdan maqsad: Intelektual asboblar bilan tanishish, ularni ishlash prinsipi haqida tushunchaga ega bo‘lish.
Odatda, sensorlardan ma'lumotlarni olish uchun quyidagilarni amalga oshirish kerak:Sensor bilan Bog'lanish: Sensorlarga bog'lanish uchun ma'lum bir interfeysdan foydalangan holda tarmoqqa ulanish kerak. Bu Bluetooth, Wi-Fi, USB, GPIO, SPI yoki boshqa interfeys bo'lishi mumkin.
Drajver yoki Kutubxona: Sensor ma'lumotlarini o'qish uchun kerak bo'lgan maxsus drajver yoki kutubxonalar bo'lishi mumkin. Shu kutubxonalar yordamida sensor ma'lumotlarini programmatik ravishda o'qish mumkin.
O'qish va Tahlil: Sensor ma'lumotlarini o'qib, uni tahlil qilish uchun maxsus dastur yoki skriptlardan foydalanish mumkin. Bu dastur sensor ma'lumotlarini real vaqtda kuzatish, jadvallash, grafik yasash va boshqa analitik ishlarni amalga oshirishi mumkin.
GPIO qo'llaniladigan bir nechta asosiy hollarni quyidagi tarzda tasvirlash mumkin:
Sensorlardan ma'lumot olish: GPIO pinlari sensorlardan (misol uchun, harorat sensorlari, namlik sensorlari, yorug'lik sensorlari) ma'lumotlarni o'qish uchun ishlatilishi mumkin.
Qurilmalarni boshqarish: GPIO orqali relaylarni, motorlarni, LEDlarni yoki boshqa chiquv qurilmalarini boshqarish mumkin.
Kommunikatsiya: GPIO orqali boshqa mikrokontrollerlar yoki qurilmalar bilan kommunikatsiya o'rnatish mumkin, masalan I2C, SPI yoki UART protokollari orqali.
Tugma va joylashuv: GPIO pinlari tugmalarni yoki joysticklarni o'qish uchun ham ishlatiladi.
PWM signal chiqarish: GPIO pinlari orqali PWM (Pulse-Width Modulation) signal chiqarish ham mumkin, bu motorlar yoki LED intensivligini nazorat qilish uchun foydalangan.
Analog ma'lumot o'qish: Ba'zi mikrokontrollerlarda GPIO pinlari analog-digital aylantiruvchi (ADC) sifatida ishlatilishi mumkin, bu yordamida analog ma'lumotlarni digital ko'rinishga o'tkazish mumkin.
Tovush va audio: GPIO orqali tovush yoki audio signalini chiqarish yoki o'qish ham mumkin, ammo bu uchun tez-tez maxsus qurilmalar va kod yozish talab qilinadi.
Interruption (kesib o'tish): GPIO pinlari kesib o'tishlar uchun ishlatilishi mumkin, bu yordamida boshqa vazifalar bajarilayotganda biror xodisa yuz berganda tizimni ogohlantirish mumkin.
Bu faqat GPIO pinlarining asosiy qo'llanilish yonalishlaridan ba'zilari. GPIO pinlarining keng qo'llanilish yonalishlari mikrokontrollerning imkoniyatlari, loyihaning talablari va loyihaning maqsadiga bog'liq.
SPI (Serial Peripheral Interface) bir nechta elektron qurilmalar orasida tezkor ma'lumot almashuv uchun ishlatiladigan qatoriy (serial) kommunikatsiya protokoli hisoblanadi. SPI protokolini tushunish uchun uning asosiy xususiyatlarini va ishlash tartibini ko'rib chiqish kerak.
SPI-ni tushunish uchun asosiy komponentlar:
Master: Bu kommunikatsiyani boshlatuvchi qurilma. U SPI soatini va ma'lumotlarni yuborishga va qabul qilishga mas'ul.
Slave: Master tomonidan ma'lumot yuborilgan yoki uningdan ma'lumot olinadigan qurilma.
MOSI (Master Out, Slave In): Bu kanal orqali master slave-ga ma'lumot yuboradi.
MISO (Master In, Slave Out): Bu kanal orqali slave master-ga ma'lumot yuboradi.
SCK (Serial Clock): Master tomonidan yaratilgan soat. U ma'lumot bitlarining qachon o'qilishi yoki yozilishi kerakligini aniqlaydi.
SS (Slave Select): Bu sim orqali master qaysi slave bilan kommunikatsiya o'rnatishini tanlaydi. Har bir slave uchun alohida SS xatti bo'lishi kerak.
SPI ishlash tartibi:
Kommunikatsiya boshlanishi: Master SS xattini pastga tushirib, slave-ga kommunikatsiya boshlanayotgani haqida xabar beradi.
Ma'lumot almashuvi: Master SCK orqali soatni taqdim etadi va har bir soat pulsida MOSI xatti orqali bir bit ma'lumotni slave-ga yuboradi. Agar master slave-dan ma'lumot olishni xohlarsa, u slave MISO xatti orqali ma'lumotni yuboradi.
Kommunikatsiya tugashi: Kommunikatsiya tugaganidan keyin, master SS xattini yuqoriga ko'taradi va slave kommunikatsiyani to'xtatadi.
SPI-ni yaxshi tomoni shundaki, u yuqori tezlikda ishlaydi va bir master bir nechta slave bilan bir vaqtning o'zida kommunikatsiya o'rnatishi mumkin. Ammo, ko'p sonli slave-lar bilan ishlashda har bir slave uchun alohida SS xatti talab qilinadi, bu ham qo'shimcha xatlar va resurslar talab qilishi mumkin.