O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universitetining qo‘qon filiali

Kafedra mudiri ______________ G. Urozaliyev

Uslubiy qo‘llanma “Elektr texnologiyalari” fakulteti kengashida muhokama qilingan va filial o‘quv-uslubiy kengashida muhokama qilish uchun tavsiya etilgan. ( 2022 yil “ ”_________dagi -sonli bayonnoma ).

Fakultet dekani ______________ I. Usmonov

Uslubiy qo‘llanmafilialning o‘quv- uslubiy kengashida ko‘rib chiqildi va foydalanishga tavsiya etildi. (202 yil “___”_______dagi ____- sonli majlis bayonnomasi).

O‘quv uslubiy bo‘lim boshlig‘i: _________ M. Qambarov

1-amaliy mashg‘ulot.


Intellektual o‘lchash asboblarining asosiy prinsiplari, tuzilishi va texnik xarakteristikalarini o‘rganish.
Ishdan maqsad: Intelektual asboblar bilan tanishish, ularni ishlash prinsipi haqida tushunchaga ega bo‘lish.
Intellektual o'lchash asboblarini (yani sensorlarni va o'lchash asboblarini) o'rganishda bir qancha muhim nuqta mavjud. Ushbu asboblar biror narsani aniqlash, o'lchash va monitoring qilish uchun ishlatiladi. Ularning asosiy prinsiplari, tuzilishi va texnik xarakteristikalarini o'rganish uchun quyidagi punktlarni ko'rib chiqamiz:\
1. Asosiy Prinsiplar:
-Ma'lumotlarni o'lchash: Sensorlar ma'lum bir maydonni (masalan, harorat, siklik, siklik tezligi) o'lchaydilar.
-Ma'lumotlarni o'zgartirish: Ko'pgina sensorlar analog ma'lumotlarni digital ma'lumotga o'zgartiradi.
- Ma'lumotlarni uzatish: Ma'lumotlarni o'lchashdan so'ng, ular tizimga yuboriladi yoki yig'ilib olinadi.
2. Tuzilish:
- Sensor:O'lchash ma'lumotini his qiladigan boshqa qism.
-Aloqa qismi: Sensor ma'lumotlarini boshqa qurilmaga yuborish uchun ishlatiladigan qism. Bu aloqa simli yoki simsiz bo'lishi mumkin.
-Ishlov berish bloki: O'lchangan ma'lumotlarni ishlash, analiz qilish va saqlash uchun ishlatiladigan blok.
3. Texnik Xarakteristikalar:
-To'g'rilik:Sensorning qanchalik aniq ma'lumot o'lchashi mumkinligini ko'rsatadi.
- Javob tezligi:Sensorning ma'lumotni qancha tez o'lchashi mumkinligini ko'rsatadi.
-Chidamlilik:Sensorning qanday sharoitlarda (masalan, yuqori haroratda yoki shimollikda) ishlay olishi mumkinligini ko'rsatadi.
- Energiya sarfi:Sensorning ishlash uchun qancha energiya talab qilinishi.
- Aloqa radiusi (agar simsiz bo'lsa): Sensorning qanday masofada ma'lumotlarni yuborishi mumkinligini ko'rsatadi.
Intellektual o'lchash asboblarini tanlashda, sizning talablaringiz va tizimning umumiy talablari asosida yuqoridagi xarakteristikalar va prinsiplar ko'zda tutilishi kerak.
Intellektual'lchash o'lchashni (yani sensorlarni va o'rganish'lchashni)da bir qancha muhim nuqta mavjud. Ush qurilma biror narsani aniqlash, o'lchash va monitoring qilish uchun asbob. Ularning printsiplari, tuzilishi va texnik xodimlarini o'rganish uchun kuzatish punktlarini ko'rib chiqamiz:
1. Asosiy tamoyillar:
Ma'lumotlarni o'lchash: Sensorlar ma'lum bir maydonni (masalan, harorat, shiniklik, shinikish reja) o'lchaydilar.
Ma'lumotlarni o'zgartirish: Ko'pgina sensor analog ma'lumotlarni raqamli ma'lumotga o'zgartiradi.
Ma'lumotlarni uzatish: Ma'lumotlarni o'lchashdan so'ng, ular tizimga yuboriladi yoki yig'ilib yuborish.
2. Tuzilish:
Sensor: O'lchash ma'lumotini uning boshqa qism.
Aloqa qismi: Sensor ma'lumotlarini boshqa qurilmalarga joylashtirish uchun qism. Bu aloqa simli yoki simsiz bo'lishi mumkin.
Ishlov bloki: O'lchangan ma'lumotlarni ishlash, tahlil qilish va saqlash uchun quvvat berish bloki.
3. Texnik Xarakteristikalar:
To'g'rilik: Sensorning aniqlash aniq ma'lumot o' darajasi ko'rsatkichi.
Javob hisoboti: Sensorning ma'lumotni qancha tez o'lchash darajasi ko'rsatkichi.
Chidamlilik: Sensorning qanday sharoitlarda (masalan, yuqori haroratda yoki shimolda) ishlay olishi mumkin bo'lgan narsa.
Energiya sarfi: Sensorning ishlash uchun qancha energiya talab qilish kerak.
Aloqa radiusi (agar simsiz): Sensorning qanday masofada ma'lumotlarni yuborishi bo'yicha.
Intellektual o'lchashni belgilashda, sizning talablaringiz va tizimning umumiy talablari asosida yuqoridagi xarakteristikalar va prinsiplar ko'zda tutilishi kerak.