O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti

Texnologik jarayonni olib borilishi tartibi.

 Past haroratli ajratish qurilmasi 

¾ navbatidan kelayotgan tabiiy gaz, gazni seolit yordamida tozalash qurilmasining 

YE-1 ajratgichi (ajratgich)ga kiradi. YE-1 ajratgichda gazning tarkibidagi suyuqlik 

va  mexanik  aralashmalar  qisman  ushlab  qolinadi.  Tabiiy  gaz  YE-1  ning  yuqori 

qismidan  chiqib,  adsorberlarni  yuqori  qismidan    parallel  ravishda  kiradi.  Gaz 

tarkibidagi  H

2

S  va  CO

2

  seolit  yordamida  tozalanadi  (ya’ni  seolitga  yutiladi), 

tozalangan tabiiy gaz adsorberning pastki qismdan chiqib, filtrdan о‘tadi, magistral 

gaz  quvuriga  va  propan–butan  aralashmasini  olish  qurilmasiga  yuboriladi.  Bitta 

blokda  8  ta  adsorber  bо‘ladii,  ulardan  6  tasi  adsorbsiya  (tozalash  9  soat  davom 

---

26 

 

etadi.), 1tasi regeniratsiyada (1.5 soat davom etadi.) va 1 tasi sovitishga qо‘yiladi 

(1.5 soat).   

Har  bir  adsorber  83  ming.m

3

/soat    gazni  tozalash  quvvatiga  ega. 

Adsorberdan  chiqadigan  toza  gazning  15  %-i  olinadi  va  adsorberning  pastki 

qismidan  sovutishga  beriladi.  Sovutishga  beriladigan  gaz  adsorberning  yuqori 

qismidan  chiqib,  issiqlik  almashgichga  kiradi  (310

C

о

).  Issiqlik  almashgichda 

harorat  kо‘tariladi  (320

C

о

)  va  pechkaga  kiradi.  Pechkada  harorat  330-

340

C

о

.gacha  kо‘tariladi,  regeniratsiya  uchun  adsorberning  pastki  qismidan 

beriladi.  Regeniratsiya  jarayonida  H

2

S  va  CO

2

  gazlar  seolit  tarkibidan  ajraladi  va 

adsorberning  yuqori  qismidan  chiqib,  issiqlik  almashgichga  beriladi.  Bunda 

haroratni  almashishi  natijasida  regeniratsiya  gazining  harorati  200–210 

C

о

.gacha 

tushadi  va  undan  havoli  sovutish  agregati  (HSA)  orqali  85-90 

C

о

  va  sovutgich 

orqali  50-55 

C

о

gacha  sovutiladi  va  YE-2  ajratgichdan  о‘tib,  ASO-1.2 

qurilmalariga yuboriladi.