O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti

III bob. MEHNAT MUHOFAZASI VA TEXNIKA  XAVFSIZLIGI 

3.1. 

 Portlash-yong‘inni atrof muhitga ta’siri 

 

47 

3.2. 

Texnologik jarayonni xavfsiz olib borishning asosiy qoidalari 

47 

3.3. 

 Jarayonning о‘ ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqadigan 

xavfsizlik choralari 

 

51 

 

Xulosa 

53 

 

Foydalanilgan adabiyotlar royxati 

55 

---

3 

 

Kirish 

Prezidentimiz    Sh.M.Mirziyoyvning  "2018  yilda  iqtisodiyotimizda  tub 

tarkibiy  o‘zgarishlarni  amalga  oshirish,  modernizasiya  va  diversifikasiya 

jarayonlarini  izchil  davom  ettirish  hisobidan  xususiy  mulk  va  xususiy 

tadbirkorlikka  keng  yo‘l  ochib  berish  —  ustuvor  vazifalar"  to‘g‘risidagi 

ma’ruzasida  2018  -2021  yillarda  oliy  ta’lim  muassasalarini  moddiy  -  texnik 

bazasini  modernizasiya  qilish  dasturi  doirasida  qurilish,  kapital  ta’mirlash  va 

jihozlash bo‘yicha  katta  ishlarini amalga oshirilganligi  to‘g‘risida  gapirdi.  Endigi 

navbatda  sohalar  bo‘yicha  sifatli  kadrlarni  tayyorlash  hamda  tayyorlangan 

mutaxassislar  xalqora  talablar  meyorlariga  javob  beraolishligi  to‘g‘risidagi 

fikrlarni o‘z ma’ruzasida keltirgan. 2018 yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning 

eng  muhim  ustuvor  yo‘nalishlariga  bag‘ishlangan  ma’ruzasida  neft  va  gaz 

tarmog‘ini  rivojlantirish  bo‘yicha  bir  qator  masalalar  to‘g‘risidagi  vazifalar  ham 

belgilab berilgan [1]. 

Mustaqillikka erishilgandan so‘ng Respublikamiz hayotida ijobiy yangiliklar 

amalga  oshirilmoqda.  Mamlakatimizning  boy  tabiiy  va  ishchi  kuchi  zahiralaridan 

fan  va  texnikaning  so‘ngi  yutuqlariga  tayangan  holda  foydalanib,  yurtimiz 

iqtisodiyotini  va  xalqimizning  farovonligini  yanada  oshirish  bugungi  kunning 

dolzarb masalasi hisoblanadi. 

Jahonning  ko‘plab  mamlakatlari  iqtisodiyotiga  sezilarli  ta’sir  ko‘rsatgan 

global  moliyaviy-iqtisodiy  inqiroz  salbiy  ta’sir  oqibatlarining  oldini  olish  turli 

darajalardagi  ijtimoiy-iqtisodiy  jarayonlarni  amalga  oshirishda  o‘ziga  xos 

izchillikni,  xatti-harakatlarning  har  tomonlama  o‘ylanganligi  va  asoslanganligini, 

tub islohotlarni amalga oshirishning bosqichma-bosqichligini, reja va maqsadlarga 

tomon  harakatdagi  sobitqadamlikni  taqozo  etadi.  So‘nggi  jahon  moliyaviy–

iqtisodiy  krizisining  mamlakatimiz  iqtisodiyotiga  ta‘sirini  inobatga  olgan  holda 

O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  I.A.Karimov  tomonidan  mamlakat 

iqtisodiyotining  izchil  va  barqaror  rivojlanishini  ta‘minlaydigan  har  tomonlama 

asoslangan 

chora-tadbirlar 

ishlab  chiqilgan  bo‘lib,  u  yerishilayotgan 

muvaffaqiyatlarning asosi hisoblanadi. 

---

4 

 

 

Keyingi  yillarda  iqtisodiyotning  yetakchi  tarmoqlarini  moddernizasiyalash, 

texnik  va  texnologik  jihatdan  qayta  jihozlash  bo‘yicha  faol  investisiya  siyosatini 

olib borishga katta e’tibor berilmoqda.  

Respublikamizda  neftni  qayta  ishlash  bilan  birgalikda  gazni  qayta  ishlash 

sohasiga ham katta e’tibor berildi.  1971 yil dekabrda Muborak gazni qayta ishlash 

zavodi  birinchi  navbati  ishga  tushirildi.  Zavod  asosan  halq  ho‘jaligi  uchun  eng 

arzon      yoqilgi,  tabiiy  gaz  etishtirib  beradi.  Zavodning  dastlabki  quvvati  yiliga  5 

mlrd. m3  gazni qayta ishlashdan boshlangan. 1978-80 yillarda zavodning ikkinchi 

va  uchinchi  navbatlari  ishga  tushirilib,  umumiy  quvvat  yiliga  10  mlrd.  m3  ni 

tashkil etdi. 1984 yil to‘rtinchi navbati ishga tushirildi va umumiy quvvat yiliga 25 

mlrd.  m

3

  ni  tashkil  etdi.  Hozirgi  vaqtda  umumiy  quvvat  yiliga  30  mlrd.  m

3

  ni 

tashkil  etadi.  Muborak  gazni  qayta  ishlash  zavodi  homashyo  manbalari  asosan 

yuqori  oltingugurtli  (4,5-5,0%)  O‘rtabuloq,  Dengizko‘l-Qauzak,  Samantepa 

konlari  va  kam  oltingugurtli  (0,08-0,3%)  Kultak,  Zevarda,  Pamuq,  Alan  gaz 

konlaridir.  Zavodning  asosiy  mahsulotlari  tabiiy  gaz,  tehnik  oltingugurt, 

barqarorlashtirilgan kondensat va suyultirilgan gaz hisoblanadi. 

      Hozirda  Respublikamizda  jahon  sifat  andozalariga  mos  keluvchi  tayyor  neft 

mahsulotlarini  tashqi  tashqi  bozorga  chiqarilayapti.  Ushbu  kabi  eksportbob 

maxsulotlarni  ishlab  chiqarish  uchun  malakali  kadrlar  tayyorlash  muxim  va 

axamiyatli vazifadir.  

  SHо‘rtan  gaz  kimyo  majmuasida  ishlab  chiqarilayotgan  barcha  polietilen 

mahsulotlari ekologik va gigiyenik sertifikatlarga egadir. Zavod maxsulotlariga 2005 

yil Halqaro  ISO-9001 sifat sertifikati berildi. 

Hozirgi vaqtda SHо‘rtan GKM mahsulotlarining 70% i eksportga chiqarilmoqda. 

YA’ni Ovropa mamlakatlari (Italiya, Gollandiya, Polsha, Vengriya, Turkiya), Osiyo 

(Eron, Pokiston, Xitoy), MDH davlatlari(Rossiya, Ukraina, Ozarbayjon, Qirg‘iziston, 

Tojikiston) ga eksport qilinmoqda.