286
O‗z-o‗zini o‗xshashligini anglash, vaqtda o‗z xaqida barqaror qarashlar
nuqtai nazaridan bu jarayonni ifodalaydi. Boshqa so‗zlar bilan, inson xayoti
davomida bo‗lib o‗tadigan o‗zgarishlar suratida, u o‗z-o‗ziga sodiq bo‗lib
qoladi. Xar doim kim bo‗lsa o‗sha ekanligini xis etgan xolda. O‗xshashlik
xisini buzilishi, o‗zini o‗tmishda ra qilishi, o‗tmish va zozir o‗rtasidagi Men
suratlarini uzilishi bilan bog‗liq. O‗zini
atrofidagi dunyodan aloxida
ekanligini anglash, Men va Men-emas tushunchasini aniq tushunilishida
namoyon buladi, o‗zining shaxsiyati o‗rtasida ko‗rinmas chegara borligini va
atrofdagi ob‘ktlarni farqini borligini xis qiladi. Chegaralarni buzilishi, o‗zini
boshqa odamlar bilan, yoki xatto jonsiz ob‘ektlar bilan taqqoslashida, xamda
yaqinlashish va uzoqlashish konfliktida namoyon bo‗ladi.
O„z-o„zini anglash natija sifatida
O‗z-o‗zini anglash jarayn sifatida o‗zining tugallanishini bilish va o‗zini
anglash natijasida namoyn bo‗ladi. Albatta biz qandaydir tugallanish shartligi
xaqida gapirayapmiz, chunki o‗z-o‗zini anglashni to‗xtatish
va bekor vilish
kam uchraydigan xodisa va u insonning xayotidagi ekstremal xodisalar bilan
bog‗liq. O‗z-o‗zini anglan natija sifatida Men-konsepsiyasi terminlarida
ifodalanadi.
Karl Rodjers fikriga ko‗ra, Men-konsepsiyasi o‗zining xarakteristikalari
tasavvuridan
va individ qobiliyatlaridan, boshqa odamlar bilan aloqa
mavjudligi tasavvuridan, ob‘ektlar va xarakatlar bilan bog‗liq bo‗lgan
qimmatli
tasavvurlardan iborat
71
.
Men-konsepsiyasi – bu inson ongidagi o‗ziga bo‗lgan tasavvurlri,
suratlari, baxolari sistemasidir. U o‗z ichiga boshqalar ko‗zida o‗zining
qanday ko‗rinishi, qanday bo‗lishi va qanday o‗zini tutishini kiritadi. Bu
aniqlashga ko‗ra Men-krnsepsiyasi, bu real va ideal Men obrazlari o‗zo‗ziga
bo‗lgan munosabatni aks natijasi (Men
boshqa odamlar tasavvurida, yoki
Men aksi). Men-konsepsiyasini barcha uchta qisimlariuning usullari
xisoblanadi.
Usullaridan
tashqari
men
krnsepsiyasi
krgnetiv(Men-obrazi),
emotsional(o‗z-o‗zini baxolash) va o‗zini tutish(shaxsning o‗z-o‗zini aniqlash
strategiyasi) komponentlari bilan namoyon etiladi.
Dostları ilə paylaş: