[53]
qiladi, fermentlar esa RNK-nishonlarining nukleotidlarini modifikasiya qiladi.
Ribosomal va transport RNKlar ko‗pgina modifakasiyalarga ega bo‗lib, evolyutsiya
davomida saqlanib qoladi (20-rasm).
RNK genomlari.
DNK singari, RNK ham biologik jarayonlar to‗g‘risida
ma‘lumotga ega bo‗ladi. RNKlar viruslar genomi va virusga o‗hshash
strukturalarning genomi sifatida foydalanilishi mumkin.
RNK-genomlarini oraliq
DNK bosqichiga ega bo‗lmagan va ko‗payish uchun DNK nusxalarini hosil qiluvchi
va qaytadan RNK ga sintezlanadigan turlariga bo‗linadi, masalan retroviruslarda.
RNK- tutuvchi viruslar.
Ko‗pgina viruslar,
masalan gripp virusi, hamma
bosqichlarda faqat RNK dan tashkil topgan genomga ega.
RNK asosan oqsil
qobig‘ining ichida joylashadi va kodlanadigan RNK-bog‘liq RNK-polimerazalar
yordamida replikasiya jarayonini o‗taydi. RNK dan tashkil
topgan viruslar genomi
quyidagi guruhlarga bo‗linadi:
-
―RNK ning musbat zanjiriga‖ ega bo‗lgan, i-RNK va genom sifatida
qo‗llaniladigan
-
―minus zanjirga ega‖ bo‗lgan, faqat genom sifatida qo‗llaniladi,
i-RNK
sifatida komplementar molekula foydalaniladi
-
ikki zanjirli viruslar
Viroidlar- RNK genomiga ega bo‗lgan, patogenlarning boshqa guruhi bo‗lib,
oqsil molekulalariga ega bo‗lmaydi. Ular xo‗jayin organism RNK-polimerazalar
yordamida replikasiya qilinadi.
Retroviruslar va retrotranspozonlar.
Boshqa viruslarda
RNK-genom hayotiy
siklining birida ega bo‗lishi mumkin. Retroviruslar virionlari RNK molekulalariga
ega, bu RNK lar ho‗jayin hujayrasiga kirganda DNK
nusxalarini sintezlashda
matrisa bo‗lib hizmat qiladi. O‗z navbatida,
DNK matritsasidan RNK-genom
sintezlanadi. Viruslardan tashqari, teskari transkripsiya jarayonini genomning mobil
elementlari- retrotranspozonlar ham qo‗llashadi.
Dostları ilə paylaş: 
