vazifaviy semalar munosabatidan iborat bo‘lishi. Har qanday leksemada atash
semasining albatta ishtirok etishi. Ifoda va vazifaviy semalar chegara semalar
ekanligi. Morfosentrik nazariya. So‘zlarni turkumlarga ajratish tamoyillari.
Morfologiyaning so‘z shakllari haqidagi ta’limot ekanligi. So‘z shaklning
grammatik paradigma ichida qaralishi va zidlik munosabatida bo‘lishi. Zidlanishlar
paradigma a’zolarining yashash va rivojlanish asosi ekanligi. Morfologiyada
morfema va uning varianti tushunchasi markaziy o‘rinni egallashligi.
Nazariy
grammatika tizimida sintaksis. Gap va uning belgilari. Gapda shakl va mazmun. Gap
bo‘laklari iyerarxiyasi. Sintaktik sathning so‘z birikmasi va gapdan iboratligi. Gap
modelining so‘z birikmasi modelidan farqlanishi. Sintaksisning asosiy birligi gap
ekanligi. Gap fikrni shakllantirish, ifodalash va bayon qilishning asosiy vositasi,
muayyan tilning qonun-qoidalari asosida shakllangan sintaktik birligi ekanligi. Gap
sintaksisning asosiy birligi sifatida. Gapning grammatik kategoriyalari. Gapning
kommunikativ kategoriyasi. Aktual bo‘linish. Til birliklari orasidagi paradigmatik,
sintagmatik, iyerarxik munosabatlar. ketma-ket tartibda birikishdagi munosabatlar,
kombinatorlik munosabatlari, assotsiativ yoki
paradigmatik munosabatlar ,
birliklarning ayrim xususiyatlari umumiyligi yoki o‘xshashligi asosida muayyan
guruhlarga bo‘linishi, «yaxlitlik va bo‘lak» o‘rtasidagi munosabat. Bilish yo‘llari.
Bilishning dialektik metodi. Umumiy va xususiy bilish yo’llari. Ilmiy metodlarning
paydo bo‘lishi. Bilishning dialektik metodi. Umumiy va xususiy bilish yo’llari,
paydo bo’lishi, fan tushunchasi, bilish bosqichlari, fahmiy billish va nazariy bilish.
Fanlar tizimi va bu tizimda tilshunoslikning tutgan o’rni. Tilshunoslikning ijtimoiy,
tabiiy va aniq fanlarga munosabati. Lingvistik tahlil metodlari va bu metodlarning
o‘ziga xos jihatlari. Tavsifiy metod. Qiyosiy metod. Qiyosiy-tarixiy, chog‘ishtirma
va tipologik metodlar. Zamonaviy tahlil metodlari. Bevosita ishtirokchilarga ajratish
metodi.Differensial tahlil metodi. Komponent tahlil metodi. Transformatsiyalash
(aylantirish) metodi. Matematik tilshunoslik. Matematik metodlarni tilshunoslikka
tatbiq etish. Statistik tahlil metodi.
Dostları ilə paylaş: