O’zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi ta`lim soxasi – sog`liqni saqlash 700200
Yüklə 0,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Etiologiyasi va patogenezi. Krepelin davridan boshlab maniakal-depressiv psixoz endogen kasalliklarga kiritiladi. Hozirgi davrda maniakal-depressiv psixoz kasalligining sababi va rivojlanish mexanizmi to‘la aniqlanmagan bo‘lsa-da, kasallik taraqqiyotida ishtirok etuvchi bir qator omillarga katta ahamiyat beriladi. Bo‘larga Bemor organizmidagi biokimyoviy va boshqa biologik o‘zgarishilar (katexolaminlar almashinuvidagi o‘zgarishlar, mineral almashinuvi buzilishi, endokrin o‘zgarishlarning ta’siri va boshqalar), irsiy tomonlari, Yoshi va jinsi hamda konstitutsional alohidaliklari shular jumlasidandir. Maniakal-depressiv psixozning irsiy uzatilishi gumonlardan yiroqdir. Buning tasdiki bo‘lib Shu Kasallikning egizaklardan birida uchrasa, ikkinchisining Ham moyilligi yoki kasallanishi xizmat qiladi. Kallman (1957 y) ma’lumoti bo‘yicha ikki zigotali egizaklarda kasallanish xavfi 20—25% ni tashqil etsa, monozigotali egizaklarda 66—96% ni tashkil etadi. Yana ota-onasi maniakal-depressiv psixoz bilan kasallangan oilalarda bolalariga o‘tish nisbatlari ham aniqlanmokda. Qarindoshlar O‘rtasida karindoshlik qanchalik yaqin bulsa, kasallikning rivojlanish xavfi shunchalik ko‘payadi. MDP paydo bo‘lishida, jinsi, gavda tuzilishini, shaxsning kasallikdan oldingi holati bilan aloqasi bo‘lsa kerak — ayollar erkaklarga nisbatan ko‘proq kasallanadi. MDP kasalligining 60— 70% I ayollardir. MDP bo‘lgan kasallarning ko‘pchiligini diqqat bilan o‘rganib, ularning gavda tuzilishi bo‘yicha pakana ekanligi aniqlandi. Bemorlarning kasal bo‘lishdan avvalgi holatlari aniqlandi. Bu odamlar affektiv tebranishlarga moyil. Kayfiyati sababsiz o‘zgarib turadigan, ba’zan kayfiyati ko‘tarilib, ba’zan tushib turadiganlardir. MDP ning normostenik yoki psixoastenik xususiyatli odamlarda ham paydo bo‘lishi tasvirlantan. Tan olingan fikrlarga binoan , MDP gipotalamus neyronlar tizimida va miya bazal qismining boshqa ulimlarida sinaptik uzatilishning buzilishi bilan bog‘lik bo‘lib, bu bo‘limlarda asosiy ruhiy reaksiyalar uyg‘oklik, kayfiyat, affektlarning shakllanishi kuzatiladi. MDP ning биокимёвий gipotezalari monoaminlar almashinuvining buzilishida steroid gormon va suv-elektrolit almashinuvining o‘zgarishida deb taxmin qilinadi. Eng ko‘p tarqalgani monoamin almashinuvi Katexolamin va indol aminlarning almashinuvi buzilishlari bilan bog‘lik deb biladi. Katexolamin gipotezasining ma’nosi shundan iboratki, depressiya holatida miyada noradrenalinning funksional yetishmovchiligi, miyada esa faollashuvi kuzatiladi. Buyrak usti bezi faoliyatining buzilishini o‘rganish uchun deksametazon testidan foydalaniladi. Ko‘pgina tekshiruvlarning natijasiga qaraganda endogen depressiyasi bor bemorlarning yarmidan ko‘pida deksametazon testi patologik ekanligi aniqlangan. MDP patogenezini o‘rganish Keyingi yillarda osonlashgani psixotrop, xususan antidepressiv dori-darmonlarning davolash mexanizmini o‘rganish orqali biroz yengillashadi. Katexolaminlarning almashinuvini o‘rganish affektiv buzilishlarda davolash mexanizmini o‘rganish orqali amalga oshirilayapti. Litiy dezaminlash mahsulotlari va katexolaminlarni metillash orasidagi nisbatni o‘zgartirar ekan. Bundan tashqari, litiy tomonidan chaqirilgan o‘zgarishlar katexolaminlar almashinuvi buzilishi gipotezasi bilan suv- elektrolit almashinuvi buzilishlari orasidagi bog‘liqlik borligini o‘rganish imkonimi beradi. Ammo Barcha taxminlar tajriba yo‘qi bilan tekshirishni va to‘g‘ridan-to‘g‘ri isbotni talab qiladi. Yüklə 0,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|