Kontinual (davomli) tarzda kechishi mumkin. Bunda depressiv holat yorug’
oraliqsiz (intermissiyasiz) Maniakal xolatga o‘tadi, xurujlar bir necha kundan
yarim yilgacha davom etishi mumkin, ba’zida bir yil va undan ham ortiq davom
etadi. O‘rta yoshdagi bemorlarda xurujlar 2 oydan b oygacha davom etishi
mumkin. Yoshi ulg‘aygan kishilarda kasallikning xurujlari o‘zoqroq davom etadi,
yorug’ kunlar qisqaradi. Bundan tashqari, bu yoshda kasallik o‘ziga xos
ko‘rinishga ega bo‘ladi, asosan Vasvasa g‘oyalari kuzatib yurish, ipoxondrik holat
(depressiv bosqichda) gallyutsinatsiyalar paydo bo‘lish hisobiga vujudga keladi.
Vasvasa, gallyutsinatsiya, ongning xiralashuvi bilan kechuvchi depressiv faza
fantastik melanholiya deyiladi. Maniakal qo‘zg‘olish cho‘qqisida ongning
xiralashuvi chalkash maniyalar haqida fikr yuritishga imkon beradi. MDP ning
atipik ko‘rinishlarini tushuntirishda bir qator holatlarga, konstitutsional omilga,
aralash irsiyatga, hamroh bo‘lgan somatik kasalliklarga, neyroendokrin
buzilishlarga, gipertireozga va xafaqon kasalliklariga e’tibor beriladi.
MDP kechishining boshqa ko‘rsatkichi intermissiyaning davomiyligi ham keng
chegaralarda o‘zgarib turadi. 1. Augst va mualliflari bergan ma’lumotlarga
qaraganda (1970) 54% hollarda bemorlar o‘z xayotida o‘rtacha 7 bosqichni
kechirar ekanlar. Ko‘pincha bemor хаётида bir yoki ikki kasallik davrini 10—20
yil oraliq bilan kechirishi mumkin. Bir holatda boskichlar to‘g‘ri alma-shinadi va
bir yilning bir faslida va vaqgida (ko‘pincha bahor va ko‘zda) kaytalanadi. Shu
bilan birga maniakal-depressiv psixoz kechishida shunday davrlar ham bo‘ladiki,
unda yorug’ oraliq amaliy jihatdan bo‘lmaydi va bosqichlar birining ketidan biri
qaytarila beradi.
MDP uchun xurujlar orasida ruhiy sog‘ligining to‘la tiklanishi xos. Bemorlar
psixozdan to‘la chiqadi (sog‘lomlashadi), Kasallikka qadar qanday bo‘lsa, shunday
bo‘lib qoladi. Bunday holatlarni intermissiya deb nomlash qabul qilingan.
Har bir xuruj holatining oqibati yaxshidir. Depressiya yoki maniakal holatlar og‘ir
kechishiga qaramasdan ular to‘la qaytadi va o‘zidan so‘ng asorat qoldirmaydi.
Kasallikka nisbatan bir butun qilib olinganda oqibati haqida ehtiyot bo‘lib
gapirmoq lozimdir. Bosqichlar
kaytarilib turadi, ёш oshib borgan sayin davomliroq
va og‘irroq kechadi, ba’zida murakkab klinik ko‘rinishlar kuzatiladi. Depressiya
holatida bemorlar o‘ziga-o‘zi suiqasd qilib o‘ldiradilar. Barcha ruhiy bemorlar
orasida o‘ziga suiqasd qiluvchi MDP kasallar 11% ni tashqil etadi. (R. G. Lipanov,
1970). Kasallikning xurujlari depressiya holatida ovqat yemasliklari, og‘ir tan
jarohatlari hosil bo‘lishi bilan, ayniqsa kariyalarda xavflidir. Yo‘qdosh bo‘lgan
kasalliklar ahvolni yanada mushqo‘llashtirishi mumkin.
Ko‘pgina olimlar maniakal-depressiv psixozlarning Atipik ko‘rinishlari borligini
axtaradilar. Atipik ko‘rinishlar bo‘lishini premorbid kasalliklar va boshqa
omillarga bog‘laydilar.
Kasallikning atipik ko‘rinishi uning klinik alomatlaridan biri bo‘lishi mumkin.
MDP ga xos bo‘lmagan elementlar qo‘shilishidai ёки boshqa ruhiy kasallikning
belgisi bo‘lishi mumkin. O‘zga hollarda kasallik boshidan boshlab atipik kechadi,
bu esa tashxisning to‘g‘riligiga jiddiy gumon tug‘diradi. Yana boshqa holarda
o‘ziga xos klinik ko‘rinishi rivojlanuncha orada atipik kechadi. Kechishi bo‘yicha
attik holat og‘ir kechayotgan, Bosqichlarning oraliq davrida yerug‘ kunlar
bo‘lmaydigan, avalgi mualliflar bo‘yicha Surunkali maniyalar deb nomlanuvchi
uzun fazali kasallik hisoblanadi. Bosqichlar atipiyasi psixopatologik alomat
ko‘rinishlariga vasvasa g‘oyalari, gallyutsinatsiyalar, yopishqoq holatlarning
qo‘shilishidan bo‘lib, MDP klinikasini og‘irlashtirib yuboradi.
Ko‘pincha qo‘yidagi atipik fazalar uchraydi. Senestoipoxondrik depressiya –
depressiyaning tananing turli qismlarida uchraydigan senestopatik sezgilar bilan
qo‘shilishi.
Klinik ko‘rinishi bo‘yicha bularga depressiv ipoxondrik-o‘ta qimmatli ipoxondriya
shaklidagi depressiya yaqinlashib keladi. Ipoxondriya g‘oyalarining mazmuni
shundan iboratki, bemor o‘zining sog‘lig‘i haqida o‘ta qayg‘uradi, ba’zida ichki
a’zolari yuq degan darajagacha boradi, o‘lib qolishi mumkin emas, abadiy
qiynoqqa mahkum etilgandek g‘oyalariga borib yetadi. Sindrom yanada rivojlansa,
Kotar tomonidan tasvirlangan ulug‘vorlik vasvasiga tushib qolishi mumkin.
Gallyutsinatsiya, vasvasa ,ongning sayozlashuvi Bilan kuzatiladigan depressiya
хаёлий melanxoliya deyiladi. Yopishqoqlik paydo bo‘ladi va bu og‘ir kechadi .
Ko‘pgina holtlarda yopishqoqlik kontrast tavsifga ega bo‘lib,bemor vaziyatlariga
qarama –qarshi bo‘ladi yoki uning ruhiy kechinma va dunyoqarashlariga teskari
bo‘ladi. Bir bemor o‘zi qo‘rqadi, qizini ko‘rsa bo‘g‘ib qo‘yishi yeki qiziga pichoq
tig‘i Bilan urish xohishi paydo bo‘ladi .Yopishqoqlik yopishqoq esdaliklar sifatida
paydo bo‘lishi, odatda ,bemor uchun noqulay yeki yuzaki voqyealar ko‘rinishida
bo‘lib,xatto suitsidal fikrlar ham hayoliga keladi .Bu holat ayniqsa bmorlar
tomonidan ertalablari kuchli qichima hosil qiladi va qechqurunga borib biroz
kamayadi . Yopishqoqlikning paydo bo‘lishi bosqichlarning klinik ko‘rinishini
og‘irlashtiradi ,uzoq davom etishga moyillik va davolashga rezistentlik
(chidamlilikni ) paydo qiladi .
Dostları ilə paylaş: