O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti a. N. Samadov, O. S. Jumanov

 
Q is qa xulo s a la r
Tovarshunoslik
- "
tovar
" va "
Shunos
" ("
o‗rganish
") ma‟nosini 
ifodalaydigan so„zlardan tarkib topgan. Tovar deb, sotish uchun ishlab 
chiqarilgan mehnat mahsuliga aytiladi. Tovarlar qiymat va iste‟mol qiymatiga 
ega bo„ladi. 
Tovarning iste‘mol qiymati
uning foydali imkoniyatini ifodalaydi. 
Tovarning foydaliligi deganda, uni nominal sharoitda iste‟mol qilishdan 
olinadigan samara nazarda tutiladi. Tovarning iste‟mol qiymati uni iste‟mol 
qilish paytida potentsial shakldan real shaklga aylanadi. 
Mahsulot sifati-
mahsulotning o„z funktsiyasiga ko„ra ayrim ehtiyojlarni 
qondirishini ta‟minlay oladigan xususiyatlar yig„indisidir.
Tovarlar assortimenti
deb, biror belgi bo„yicha bir-biriga o„xshash 
tovarlar turlarining yig„indisiga aytiladi. Odatda turli o„lchov va ko„rinishdagi 
bir xil funktsional xususiyatlarga ega tovarlar assortimentni tashkil qiladi. 
Tovarshunoslik fani tovarlar ijtimoiy iste‟mol qiymatining shakllanishi, sotilishi 
va ishlatilishi yoki iste‟mol qilinishi davridagi o„zgarish qonuniyatlarini 
o„rganuvchi iqtisodiy fandir.
Standartlash-
xom ashyo, yarim fabrikat va tayyor mahsulotlar sifatiga 
hamda ularning o„rab-joylanishi, markalanishi va tekshirish tartibiga kiyiladigan 

---

41 
talabalarning umumiy ko„rsatkichlarini belgilashga ataladi. Bu ko„rsatkich va 
talablar bayon etilgan hujjat esa 
standart
deb ataladi.
Standart
- mamlakatning barcha ishlab chiqarish va savdo tashkilotlari 
itoat qilishlari zarur bo„lgan qonundir. Standartlar ishlab chiqarishni 
ratsionalizatsiya qilish va mahsulot sifatini oshirish uchun xizmat qiladi. 
Standartlar ishlab chiqarishga ta‟sir etadi, hozirgi zamon texnika yutuqlarini 
yana ham to„laroq o„zlashtirishga majbur qiladi, mehnat unumdorligini 
oshirishga yordam beradi.