O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent to’qimachilik va yengil sanoat istituti huzuridagi bog’ot yengil sanoat texnikumi

Tayanch bo'limida xavfsizlik texnikasi qoidalari

1. 
   Ish bajarayotganda ziyrak bo’lish kerak.
   
2. 
   Mashina asbob va moslamalarning ishga yaroqligini tekshirib turish lozim.
   
3. 
   Simlarga ip, latta, simchalar osmaslik kerak.
   
4. 
   Tugma qadash mashinasida ishlaganda saqlash ekranidan foydalanish zarur.
   
5. 
   Elektr dvigatelni o’chirmasdan mashinaga moy surtish, uni tozalash, mashina shkiviga tasma kiydirish man etiladi.
   
6. 
   O’z ish o’rnini toza tutish lozim. Asboblar sochilib yotmasligi, qaychi va iplar mashinaning aylanayotgan qismlari yoniga qo’yilmasligi kerak;
   
7. 
   Ish o’rinlari orasidagi yo’lni to’smaslik lozim.
   
8. 
   Elektr dazmolda ish boshlashdan oldin shnur izolyatsiyasini tekshirish lozim.
   
9. 
   Dazmolning, rubilnikning, shtepsel rozetkasining, vilkaning tok o’tkazuvchi qismlariga qo’l tekkizmaslik kerak.
   
10. 
    Ishlayotganda shnur dazmolga tegib turmasligi kerak.
    
11. 
    Pressda ishlashda uning yaroqligini, to’siq borligini, korpusning yerga ulanganligini, elektr qismida izolyatsiya borligini tekshirish kerak. Buzuq pressda ishlash man etiladi.
    
12. 
    Qo’lni yostiqlari orasida qolishidan ehtiyot bo’lish lozim.
    
13. 
    Ishlayotgan pressni nazoratsiz qoldirish mumkin emas.
    
14. 
    Buyumni namlayotganda suvni apparatlarga va termorostlagichga tushirmaslik kerak.
    
15. 
    Ish tugagach pressni to’xtatib, ish o’rnini yig’ishtirish kerak.
    

10-Mavzu nomi:Tayanch bo’limlaridagi va ish o’rinlaridagi
texnika xavfsizligi talablari
Reja:
1. Tayanch bo'limida xavfsizlik texnikasi talablari
2. Tayanch bo'limida xavfsizlik texnikasi qoidalari
Tayanch bo'limida xavfsizlik texnikasi – bu baxtsiz hodisalardan ogohlantirish, xavfsiz ish usullariga o'qitish bilan bog'liq bo'lgan tadbirlar majmuasidir.
Odatda ishlab chikarishda baxtsiz xodisalarning asosiy sabablari ishchilarning zarur ish malakalarini yetar¬li o'zlashtirmaganliklari, asbob va uskunalar bilan ishlashda malakalari yetarli emasligi va xavfsizlik texnikasi yuriqnomalariga yetarli rioya kilmasliklaridir.
Ishlab chikarish uskunalarini boshqarishga tibbiy kurikdan utgan va uz kasbi xajmida xavfsizlik texnikasi koidalarini biladiganlar kuyiladi.
Uskunada ustki kiyimda, sharf, galstuk taqqan xolda, keng, uzun va tor, tugmalari
takilmagan ish kiyimlarida, sochlari durracha ostiga yashirilmagan xolda ishlash ta'kiklanadi.Ishni boshlashdan avval uskunaning xarakatdagi kism-lari tusiklar bilan ta'minlanganligi, kopkok va eshiklari blokirovkalovchi moslamalar bilan ta'minlanganligi va elektr simlarining ishonchli ixrtalanganligi sinchiklab tekshirib chizdilishi kerak. Agar mashinada ish utirib bajarilsa, urindiklarning va oyok osti tagliklarining xolatlari kulay bulishiga e'tibor berish kerak.
Uskunalarni boshkarish katta kuch talab kilmasligi ke¬rak. Belgilangan me'yorlarga binoan boshkaruv tugmalarini bosish va turli elektr asboblari dastaklarini burash 2-3 N dan ortik, kuch talab kilmasligi kerak. Muntazam ishlatiladigan richaglar, shturval va maxoviklar 40 N dan kam bulmagan kuch bilan ishga tushirilishi kerak.
Tepkilarni bosish uchun turib ishlaganda 35 N dan va utirib ishlaganda 27 N dan oshmagan kuch talab k,ilinadi.
Uskunani tozalash, moylash xamda kayishlarini kiygizish fakat elektr dvigateli uchirilgan holdagina bajarilishi mumkin.Moylangan lattalarni ish joylariga yoki duch kelgan joylarga tashlab ketish mumkin emas. Ularni metalldan yasalgan, kopkokli maxsus yashiklarda yig'ish kerak.
Uskunada kandaydir nosozlik sezilishi bilan darxol ustaga xabar berish kerak.
Uskunadan uzoqlashganda uning elektr dvigatelini o'chirish esdan chiqmasligi kerak.
Sexdagi barcha ishchilar yong'in xavfsizligi bo'yicha yo'riqnoma o'tgan bo'lishlari va yong'in boshlangan hollarda o'z vazifalarini bilishlari kerak.
Texnika xavfsizligi mehnat qilish uchun xavfsiz sharoit yaratishga qaratilgan chora-tadbirlar sistemasidan iborat. Sexlarda qo’lga igna kirib ketishi, qo’lni nimadir kesib olishi, mashinalarning kiyim yoki sochni o’rab ketishi, dazmol yoki presslarda biron joy ko’yib qolishi, tugma yoki igna parchalari uchib yuzga tegishi natijasida ishlovchilar jarohatlanib qolishi mumkin. Texnika xavfsizligi qoidalari noxushlik va baxtsiz hodisalarning oldini olishga xizmat qiladi.
Qo’l va mashina operatsiyalarida ishlovchilar quyidagi qoidalarga rioya qilishlari lozim:

16. 
    Ish bajarayotganda ziyrak bo’lish kerak.
    
17. 
    Mashina asbob va moslamalarning ishga yaroqligini tekshirib turish lozim.
    
18. 
    Simlarga ip, latta, simchalar osmaslik kerak.
    
19. 
    Tugma qadash mashinasida ishlaganda saqlash ekranidan foydalanish zarur.
    
20. 
    Elektr dvigatelni o’chirmasdan mashinaga moy surtish, uni tozalash, mashina shkiviga tasma kiydirish man etiladi.
    
21. 
    O’z ish o’rnini toza tutish lozim. Asboblar sochilib yotmasligi, qaychi va iplar mashinaning aylanayotgan qismlari yoniga qo’yilmasligi kerak;
    
22. 
    Ish o’rinlari orasidagi yo’lni to’smaslik lozim.
    
23. 
    Elektr dazmolda ish boshlashdan oldin shnur izolyatsiyasini tekshirish lozim.
    
24. 
    Dazmolning, rubilnikning, shtepsel rozetkasining, vilkaning tok o’tkazuvchi qismlariga qo’l tekkizmaslik kerak.
    
25. 
    Ishlayotganda shnur dazmolga tegib turmasligi kerak.
    
26. 
    Pressda ishlashda uning yaroqligini, to’siq borligini, korpusning yerga ulanganligini, elektr qismida izolyatsiya borligini tekshirish kerak. Buzuq pressda ishlash man etiladi.
    
27. 
    Qo’lni yostiqlari orasida qolishidan ehtiyot bo’lish lozim.
    
28. 
    Ishlayotgan pressni nazoratsiz qoldirish mumkin emas.
    
29. 
    Buyumni namlayotganda suvni apparatlarga va termorostlagichga tushirmaslik kerak.
    
30. 
    Ish tugagach pressni to’xtatib, ish o’rnini yig’ishtirish kerak.