O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

geodeziyada    azimut    va  direksion 
burchak bilan birga  rumbdan  ham  foydalaniladi.
 
 
3.1-rasm.Chiziq 
yo`nalish burchaklarini 
yo`lashishi 

---

26 
Rumb - 
boshlang’ich yo’nalishning shimoliy va janubiy tomoni bilan chiziq 
yo’nalishi  orasidagi  burchakdir;  u  0  dan  90
o
  gacha 
o’lchanadi.  
Rumb magnit meridianidan boshlabhisoblansa- 
magnit 
rumbi
,  geografik  meridiandan  boshlab  hisoblansa  –
haqiqiy  rumb
,absissa  o’qidan  boshlab  hisoblansa-
direksion  rumb
  deyiladi.  Direksion  rumb  jadval 
burchaklari  deb  ham 
yuritiladi.  Rumb  0  dan 
90
o
gacha  shimol  va 
janub  tomondan  sharq  va  g’arbga  tomon 
hisoblanishi  sababli  uning  to’g’ri  burchakli 
koordinataning 
qaysi 
choragida 
ekanligini 
ifodalash  uchun  rumb  qiymati  oldiga  chiziq 
joylashgan  koordinata  choragining  nomi  yoziladi 
(3.2-rasm).  Yo’nalish  birinchi  chorakda  bo’lsa 
rumb  shimoli-sharqiy  (ShShq),    ikkinchi  chorakda  bo’lsa  -  janubi-sharqiy  (JShq), 
uchinchi chorakda bo’lsa, janubi-g’arbiy  (JG’), to’rtinchi chorakda bo’lsa- shimoli-
g’arbiy (ShG’) deb ataladi. 
Yer  yuzidagi  har  bir  chiziqning  tog’ri  va  teskari  oriyentirlash  burchagi 
bo’ladi.  Masalan,  3.3-  rasmda  (MN)  chiziqning  (M)  nuqtadan  boshlangan 
yo’nalshining  direksion  burchagi  (α
MN
)-  to’g’ri  direksion  burchak.  N  nuqtadan 
boshlangan  yo’nalishining direksion burchagi  (α
NM
)  esa  teskari  direksion  burchak 
hisoblanadi.  Shakldan  ko’rinishicha,  chiziq  yo’nalishining  to’g’ri  va  teskari 
direksion burchagi bir-biridan 180
o
 farq qiladi, ya’ni 
                                                                α
′
= α ± 180°                                                (3.1)  
 
Agar  to’g’ri  direksion  burchak  α<180
o
  bo’lsa,  teskari  direksion  burchakni 
hisoblashda  180
o
  qo’shiladi,  to’g’ri  direksion  burchak  α>180
o
  bo’lganda  esa  180
o
 
ayriladi.