|
O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligiProkariot va eukariot hujayralarning o'zaro farqlari3 Sitologiya. Abdulov I.A., Qodirova N.Z. 2012. Prokariot va eukariot hujayralarning o'zaro farqlari
Hujayraning
irsiy apparati
Prokariot hujayra
Eukariot hujayra
Yadro mavjud emas
Shakllangan yadro mavjud
Hujayraning irsiy tuzilmasi–
genofor
Hujayra yadrosining irsiy tuzilmasi
– xromosomalar
Genofor sitoplazmada
joylashgan
Xromosomalar yadro karioplaemas
ida joylashib sitoplazmadan yadro
qobiqi bilan chegaralangan
Genofor DNKdan iborat
Xromosomalar – DNPdan iborat;
DNP =DNK+ oqsillar
Genofor xalqa ko'rinishiga
ega
Xromosomalar – tayoqcha va ipsi-
mon ko'rinishga ega (xromatin)
Sitoplazma
Organoidlardan faqat
ribosomalar mavjud
Hujayraning turli organoidlari
mavjud
Sitoskelet yo'q
Sitoskelet mavjud
Sikloz kuzatilmaydi
Sitoplazmatik irsiyat
plazmidalar ko'rinishida
mavjud
Sikloz sodir bo'ladi
Sitoplazmatik irsiyat mitoxondriya
va plastidalardagi DNK ko'rinishida
mavjud
Plazmalemma
Sitoplazmatik membrana –
mezosomalarni hosil qiladi
Mezosomalar mavjud emas
O'simlik va hayvonlar hujayra tuzilishiga ko'ra umumiy o'xshashlikka ega
bo'lib, o'z navbatida ma'lum qismlari bilan farq qiladi. O'simlik hujayralari uchun
qo'shimcha sellyuloza va pektindan iborat hujayra qobiqi, plastidalar, hujayra
shirasi to'playdigan vakuolaning bo'lishi bilan, hujayra markazida sentriolaning
bo'lmasligi, zahira oziqa moddasi – kraxmal (hayvon hujayrasida- glikogen)
ekanligi bilan hayvon hujayrasidan farq qiladi. Lekin o'simlik va hayvon hujayralari
uchun plazmatik membrana-plazmalemma, sitoplazma va yadroning bo'lishi
umumiy belgi hisoblanadi(5rasm).
Hujayra tashqi muhitdan sitoplazmatik parda bilan ajralib turadi. Yadrodan
tashqari hujayraning ichidagi barcha tuzilmalarning hammasi protoplazma deb
nomlanadi.
Eukariot hujayralar sitoplazmasining tuzilishi asosida gialoplazma, hujayra
organellalari va kiritmalar yotadi. Yadro: yadrocha, xromatin , karioplazma (yadro
shirasi) va kariolemma (yadro qobig’i) dan iborat.
|
|
|