|
![](/i/favi32.png) O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi
|
səhifə | 25/36 | tarix | 23.09.2023 | ölçüsü | 403,16 Kb. | | #123234 |
| kislorodli organik birikmalar mavzusini oqitishda interfaol usullardanAyrim vakillari va ularni ishlatilishi. Spirtlar orasida metil va etil spirtlarning ahamiyati kattadir. Metil spirti 540C da qaynaydigan suyuqlik, o’ta zaharli. Sanoatda CO va H2 dan sintez qilinadi.
Metil spirti asosan chumoli aldegidi ishlab chiqarishda, erituvchi sifatida, turli molekulalar tarkibiga metil guruhini kiritishda, metil-, dimetil- va trimetilamin olishda ishlatiladi.
Etil spirti 78,40C qaynaydi. Sanoatda asosan etilendan va pentoza saqlovchi birikmalardan olinadi. U erituvchi sifatida butadiyen-1,3 olishda va oziq-ovqat sanoatida ishlatiladi.
Propil-, izopropil-, butil spirtlar sirt aktiv birikmalar olishda, aldegid va ketonlar, murakkab efirlar olishda ishlatiladi.
Guruh uchun:
Tuzilishida ikkita gidroksil guruhi bo’lgan birikmalar ikki atomli spirtlar yoki glikollar deb ataladi.
Glikollarning umumiy formulasi CnH2n(OH)2 bilan ifodalanadi. Bu yerda n 2 bo’lishi kerak. Chunki CH2(OH)2 tarkibli spirt mavjud emas. Bitta uglerod atomi ikkita gidroksil guruhini ushlab turolmaydi, natijada undan suv molekulasi ajratib chiqib, chumoli aldegidini hosil qiladi. Shuning uchun glikollarning gomologik qatori CH2(OH)2 – etilen glikoldan boshlanadi.
Nomlanishi. Glokollarning emperik va sistematik nomenklatura bo’yicha nomlash qabul qilingan. Quyida biz glikollarni nomlashga misollar keltiramiz.
Glikollarni sistematik nomenklatura bo’yicha nomlashda tegishli to’yingan uglevodorod nomi oxiriga diol qo’shimchasi qo’shiladi va gidroksil guruhlari hamda radikallarning holatlari raqamlar bilan ko’rsatiladi.
Spirtlarning formulasi
|
Empirik nomenklatura
bo’yicha nomi
|
Sistematik nomenklatura bo’yicha nomi
|
CH2(OH) CH2(OH)
|
Etilenglikol
|
1,2-etandiol
|
CH3 CH (OH) CH2OH
|
Propilenglikol
|
1,2-propandiol
|
CH2(OH) CH2 CH2(OH)
|
Trimetilenglikol
|
1,3-propandiol
|
CH2 (OH) CH2 CH2 CH2OH
|
Tetrametilenglikol
|
1,4-butandiol
|
Dostları ilə paylaş: |
|
|