43
2-MAVZU
PSIXOLOGIYADA SHAXS VA JAMIYAT MUAMMOSI
(ma‘ruza –
2 soat, amaliy ma
shg‘ulot –
2 soat)
2
.1. Ma‟ruzada ta‟
lim texnologiyasi
O’quv soati:
4 soat
Talabalar soni:
O’quv mashg’ulotining shakli
Mutaxassis ishtirokidagi ma‘ruza. Ma‘lumotli
ko‘rgazmali ma‘ruza
Mavzu rejasi
1.Shaxs ijtimoiy ta‘sirlar mahsuli sifatida.
2. Ijtimoiy normalar
sanksiyalar va shaxs
3.Shaxs ijtimoiylashuvining asosiy mezonlari.
4.
‘‘Men‘‘
-
obrazi va o‘z o‘zini
baholash
Mashg’ulotning maqsadi
: Talabalarga bilish jarayonlari: sezgi, idrok, tasavvur,
xotira, tafakkur, xayol, diqqat, nutq to‘g‘risida nazariy
bilimlar berish, idrok qilish
jarayonlariga xos qonuniyatlarni, diqqatni jalb etishning universal qoidalarini
o‟zlashtirish
hamda xotira qonunlariga tayanib xotirani rivojlantirish yo‘llari bo‘yicha
amaliy ko‟nikmalarni
shakllantirish.
Pedagogik vazifalar:
1.
Shaxs
ijtimoiy
ta‘sirlar
mahsuli
sifatida
.
Fanda
insonning aniq maqsadlar va
rejalar
asosida
faoliyat
ko‘rsatadigan dunyosi haqida
to‘liq tushuncha berish;
2.
Shaxsdagi sog‘lom e‘tiqod va
mafkuraviy
tasavvurlarning
shakllanishi
. Shaxsning yaxlit
dunyoqarashi,
fikrlash
tarzi,
tafakkurid
a o‘z aksini topadigan
necha xil ta‘sirlar bosqichi
rejasini
yoritish;
3. Shaxs
ijtimoiylashuvining
asosiy mezonlari Nativizm va
Empirizm
yo‘nalishlarining
tarafdorlarini fikri bir-biri bilan
qanday
farq
qilishi
haqida
ma‘lmuot berish
;
4. Ijtimoiylashuv
jarayonida
shaxs
hayotiy
yo‘nalishining
shakllanishi.
Zamonaviy
adabiyotlarda shaxsga qanday
ta‘rif
berilgan
ligi
haqida
tushuncha berish;
O’quv mashg’ulotining natijalari
:
1.
―Shaxs‖ tushunchasi. ―Homo sapiens‖ –
―aqlli
zot‖ tushunchalari. Makro bosqichdagi ta‘sirla
r.
mikro bosqichdagi ta‘sirlar. Nativizm. Empirizm.
G.Leybnis,
F.Galtonlarning
ilmiy
tadqiqotlari
haqida tushunchaga ega bo‘ladilar
;
2.
Mustaqillik
g‘oyasining
tarkib
topish
bosqichlari. Milliy istiqlol g‘oyalarini shaxs ongiga
singdirish
–
psixologik
muammo
sifatida.
Mafkuraviy targ‘ibotning psixologik mexanizmlari.
Insonning tevarak-atrof voqyeyliklariga ishonish
mexanizmi. Insonning tevarak-atrof voqyeyliklariga
ishonish mexanizmi
to‘g‘risida tasavvurga ega
bo‘ladilar
;
3.
Ijtimoiylashuv yoki sosializasiya jarayoni.
Ijtimoiy institutlar. Oila-maktab-mahalla shaxs
ijtimoiylashuv-ining
maskanlari
to‘g‘risidagi
bilimlarga ega bo‘ladilar
;
4.
Shaxs yo‘nalganligining eng muhim tarkibiy
qismlari. Mas‘uliyat. Maqsadlar va ideallar.
Qiziqishlar va e‘tiqod.
Iymon. Dunyoqarash kabi
tushunchalarni farqlaydilar.
Ta’lim metodlari
Ma‘ruza, tezkor
-
so‘rov, «ekspert so‘rovi» metodi,
tahlil
, test. ―Blits so‘rov‖, ―Klaster‖ usullari.
Ta’lim vositalari
Ma‘ruza matni, kompyuter texnologiyalari, format
qog‘ozlari,
markerlar,
skotch,
ch
izmali
organayzerlar.
Ta’lim shakllari
Frontal,
jamoaviy, guruhlarda ishlash.
44
O’qitish shart
-sharoiti
Texnik vositalardan foydalanish va guruhlarda
ishlashga mo‘ljallangan auditoriya
Monitoring va baholash
Og‘zaki nazorat, savol
-javob, reyting tizimi asosida
baholash.
Ma‟ruzaning texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari
Faoliyatning mazmuni
O‟qituvchining
talabaning
I. Kirish
bosqichi
(10 daqiqa)
1.1.Mavzuning nomi, maqsadi, o‘qitish
natijalarini, mavzuning rejasini e‘lon qiladi.
O‘quv mashg‘ulotining o‘tkazilish shakli va
tartibini tushuntiradi.
1.2.Taklif
etilgan
dars
metodlarini
tanishtiradi.
Tinglaydilar.
II. Asosiy
bosqich
(60 daqiqa)
2.1.Nazariya
va
amaliyotni
taqqoslash
asosida yangi materialni o‘rganishni tashkil
qiladi. Buning uchun shaxs tushunchasi
psixodiagnostik tajribaning nazariy asoslari
haqida ma‘lumot beradi. (mavzu rejasi
asosida). Rasm, jadvallarni namoyish etadi
va sharhlaydi (slayd).
2.2.M
a‘ruza
rejasi
bo‘yicha
ma‘lumot
berishini tashkil qiladi.
2.3.
O‘qituvchi
mavzuga taalluqli savollar
berishni taklif qiladi.
2.4.Ekspert tomonidan mavzuning har bir
qismi
bo‘yicha
bergan
javoblarini
umumlashtiradi.
Tinglaydilar.
Savollar
beradilar.
Fikr almashadilar.
III. Yakuniy
bosqich
(10 daqiqa)
3.1. Talabalar diqqatini mavzunining asosiy
tomonlariga
qaratgan
holda,
rejaning
dastlabki uchta savoli yuzasidan xulosalar
qiladi va yakun yasaydi.
3.2.
O‘qituvchi (eskpert)
ga minnatdorchilik
bildiradi.
3.4. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa beradi:
mavzuning
keyingi
savollarini
insert
texnikasidan foydalangan holda o‘rganib
kelish.
Eshitadilar.
Vazifani yozib
oladilar.
1-ilova
Tayanch
tushuncha va
iboralar
Shaxs tushunchasi; “Homo sapiens” –
“aqlli zot” tushunchalari; makro
va mikro bosqichdagi ta‟sirlar; Nativizm; Empirizm; sog‟lom e‟tiqod;
mafkuraviy tasavvur; Mustaqillik g‟oyasi; Milliy istiqlol g‟oyasi; shaxs
ongiga singdirish; Mafkuraviy targ‟ibot; tevarak
-atrof voqyeyliklariga
ishonish mexanizmi; ijtimoiylashuv yoki sosializasiya jarayoni; ijtimoiy
institutlar;
mas‟uliyat; maqsadlar va ideallar; qiziqishlar va e‟tiqod;
iymon; dunyoqarash.