O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus

 
43 
2-MAVZU  
PSIXOLOGIYADA SHAXS VA JAMIYAT MUAMMOSI 
(ma‘ruza –
 2 soat, amaliy ma
shg‘ulot –
 2 soat) 
 
2
.1. Ma‟ruzada ta‟
lim texnologiyasi 
 
O’quv soati: 
4 soat 
Talabalar soni: 
O’quv mashg’ulotining shakli
 
Mutaxassis  ishtirokidagi  ma‘ruza.  Ma‘lumotli 
ko‘rgazmali ma‘ruza
 
Mavzu rejasi 
  
1.Shaxs ijtimoiy ta‘sirlar mahsuli sifatida.
 
2. Ijtimoiy normalar sanksiyalar va shaxs 
3.Shaxs ijtimoiylashuvining asosiy mezonlari.   
4.
‘‘Men‘‘
- 
obrazi va o‘z o‘zini baholash 
 
 
Mashg’ulotning  maqsadi
:  Talabalarga  bilish  jarayonlari:  sezgi,  idrok,  tasavvur, 
xotira,  tafakkur,  xayol,  diqqat,  nutq  to‘g‘risida  nazariy 
bilimlar  berish,  idrok  qilish 
jarayonlariga  xos  qonuniyatlarni,  diqqatni  jalb  etishning  universal  qoidalarini 
o‟zlashtirish
 
hamda  xotira  qonunlariga  tayanib  xotirani  rivojlantirish  yo‘llari  bo‘yicha 
amaliy ko‟nikmalarni
 shakllantirish. 
Pedagogik vazifalar: 
1. 
Shaxs 
ijtimoiy 
ta‘sirlar 
mahsuli 
sifatida. 
Fanda 
insonning  aniq  maqsadlar  va 
rejalar 
asosida 
faoliyat 
ko‘rsatadigan  dunyosi  haqida 
to‘liq tushuncha berish;
 
2. 
Shaxsdagi sog‘lom e‘tiqod va 
mafkuraviy 
tasavvurlarning 
shakllanishi.  Shaxsning  yaxlit 
dunyoqarashi, 
fikrlash 
tarzi, 
tafakkurid
a  o‘z  aksini  topadigan 
necha  xil  ta‘sirlar  bosqichi 
rejasini yoritish; 
3.  Shaxs 
ijtimoiylashuvining 
asosiy  mezonlari  Nativizm  va 
Empirizm 
yo‘nalishlarining 
tarafdorlarini  fikri  bir-biri  bilan 
qanday 
farq 
qilishi 
haqida 
ma‘lmuot berish
; 
4.  Ijtimoiylashuv 
jarayonida 
shaxs 
hayotiy 
yo‘nalishining 
shakllanishi. 
Zamonaviy 
adabiyotlarda  shaxsga  qanday 
ta‘rif 
berilgan
ligi 
haqida 
tushuncha berish; 
O’quv mashg’ulotining natijalari
: 
1.   
―Shaxs‖  tushunchasi.  ―Homo  sapiens‖  –
 
―aqlli 
zot‖  tushunchalari.  Makro  bosqichdagi  ta‘sirla
r. 
mikro  bosqichdagi  ta‘sirlar.  Nativizm.  Empirizm. 
G.Leybnis, 
F.Galtonlarning 
ilmiy 
tadqiqotlari 
haqida tushunchaga ega bo‘ladilar
; 
2. 
Mustaqillik 
g‘oyasining 
tarkib 
topish 
bosqichlari.  Milliy  istiqlol  g‘oyalarini  shaxs  ongiga 
singdirish 
–
 
psixologik 
muammo 
sifatida. 
Mafkuraviy  targ‘ibotning  psixologik  mexanizmlari. 
Insonning  tevarak-atrof  voqyeyliklariga  ishonish 
mexanizmi. Insonning tevarak-atrof voqyeyliklariga 
ishonish  mexanizmi 
to‘g‘risida  tasavvurga  ega 
bo‘ladilar
; 
3.   Ijtimoiylashuv  yoki  sosializasiya  jarayoni. 
Ijtimoiy  institutlar.  Oila-maktab-mahalla  shaxs 
ijtimoiylashuv-ining 
maskanlari 
to‘g‘risidagi 
bilimlarga ega bo‘ladilar
; 
4. 
Shaxs  yo‘nalganligining  eng  muhim  tarkibiy 
qismlari.  Mas‘uliyat.  Maqsadlar  va  ideallar. 
Qiziqishlar  va  e‘tiqod. 
Iymon.  Dunyoqarash  kabi 
tushunchalarni farqlaydilar. 
Ta’lim metodlari
 
Ma‘ruza,  tezkor
-
so‘rov,  «ekspert  so‘rovi»  metodi, 
tahlil
, test. ―Blits so‘rov‖, ―Klaster‖ usullari.
 
Ta’lim vositalari
 
Ma‘ruza  matni,  kompyuter  texnologiyalari,  format 
qog‘ozlari, 
markerlar, 
skotch, 
ch
izmali 
organayzerlar.  
Ta’lim shakllari
 
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash. 

---

 
44 
O’qitish shart
-sharoiti 
Texnik  vositalardan  foydalanish  va  guruhlarda 
ishlashga mo‘ljallangan auditoriya
 
Monitoring va baholash 
Og‘zaki nazorat, savol
-javob, reyting tizimi asosida 
baholash. 
 
 
Ma‟ruzaning texnologik xaritasi 
 
 
Faoliyat 
bosqichlari 
Faoliyatning mazmuni 
O‟qituvchining
 
talabaning 
I. Kirish 
bosqichi 
(10 daqiqa) 
1.1.Mavzuning  nomi,  maqsadi,  o‘qitish 
natijalarini, mavzuning rejasini e‘lon qiladi.
 
O‘quv  mashg‘ulotining  o‘tkazilish  shakli  va 
tartibini tushuntiradi. 
1.2.Taklif 
etilgan 
dars 
metodlarini 
tanishtiradi.  
Tinglaydilar.  
 
 
 
 
II. Asosiy 
bosqich 
(60 daqiqa) 
2.1.Nazariya 
va 
amaliyotni 
taqqoslash 
asosida  yangi  materialni  o‘rganishni  tashkil 
qiladi.  Buning  uchun  shaxs  tushunchasi 
psixodiagnostik  tajribaning  nazariy  asoslari 
haqida  ma‘lumot  beradi.  (mavzu  rejasi 
asosida).  Rasm,  jadvallarni  namoyish  etadi 
va sharhlaydi (slayd).  
2.2.M
a‘ruza 
rejasi 
bo‘yicha 
ma‘lumot 
berishini tashkil qiladi. 
2.3.
O‘qituvchi
  mavzuga  taalluqli  savollar 
berishni taklif qiladi. 
2.4.Ekspert  tomonidan  mavzuning  har  bir 
qismi 
bo‘yicha 
bergan 
javoblarini 
umumlashtiradi.  
Tinglaydilar. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Savollar 
beradilar. 
Fikr almashadilar. 
 
III. Yakuniy 
bosqich 
(10 daqiqa) 
3.1.  Talabalar  diqqatini  mavzunining  asosiy 
tomonlariga 
qaratgan 
holda, 
rejaning 
dastlabki  uchta  savoli  yuzasidan  xulosalar 
qiladi va yakun yasaydi.  
3.2.
O‘qituvchi  (eskpert)
ga  minnatdorchilik 
bildiradi. 
3.4. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa beradi: 
mavzuning 
keyingi 
savollarini 
insert 
texnikasidan  foydalangan  holda  o‘rganib 
kelish.  
Eshitadilar.  
 
 
 
 
 
Vazifani yozib 
oladilar. 
 
1-ilova 
 
 
Tayanch 
tushuncha va 
iboralar 
Shaxs tushunchasi; “Homo sapiens” –
 
“aqlli zot” tushunchalari; makro 
va  mikro  bosqichdagi  ta‟sirlar;  Nativizm;  Empirizm;  sog‟lom  e‟tiqod; 
mafkuraviy  tasavvur;  Mustaqillik  g‟oyasi;  Milliy  istiqlol  g‟oyasi;  shaxs 
ongiga  singdirish;  Mafkuraviy  targ‟ibot;  tevarak
-atrof  voqyeyliklariga 
ishonish  mexanizmi;  ijtimoiylashuv  yoki  sosializasiya  jarayoni;  ijtimoiy 
institutlar; 
mas‟uliyat;  maqsadlar  va  ideallar;  qiziqishlar  va  e‟tiqod; 
iymon; dunyoqarash. 
 
 

---