O’zbekiston respublikasi xalq ta`limi vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti pedagogika kafedrasi navoiy 2007 Ushbu matn qo’llanma bakalavriat ta`lim standartlariga kiritilgan «Pedagogik texnologiya asoslari»

Ijtimoiy tajriba qanday vazifalarni bajaradi?
Ijtimoiy tajriba jamiyatda uch xil asosiy vazifani bajaradi: a) o’zini yangi informasiyalar bilan boyitish, o’z ta`sir doirasini kengaytirish; b) jamiyat uchun, uning bundan keyingi rivoji uchun moddiy ne`matlarni, ma`naviy boyliklarni etarli miqdorda ishlab chiqarish; v) ijtimoiy tajribani yoshlarga o’rgatish. Bu esa didaktik loyihalar asosida amalga oshiriladi.
Ijtimoiy tajriba va didaktik loyihaning o’xshash va farqli tomonlari nimada? Ular qanday funksiyalarni bajarishadi?
Ijtimoiy tajriba umuinsoniyatga taalluqli bo’lib, unda yashab o’tgan, yashayotgan avlodlarning hayotiy tajribalari, fikr-o’ylari, orzu-havaslari, bilimlari, erishgan natijalari va hatto faoliyatlari ham moddiylashgan. Didaktik loyiha yoshlarga mo’ljallab tuziladi. Ijtimoiy tajribaga pedagogik ishlov berilib, bolalarbop didaktik loyihalar tayyorlanadi.
Ularning jamiyadagi funksiyalari ham har xil. Ijtimoiy tajriba o’zini-o’zi asraydi, rivojlantiradi. Uning amal qilish shakllari ko’p: falsafa, fan, san`at, adabiyot, madaniyat, din, axloq, urf-odat, ishlab chiqarish usullari va vositalari. Didaktik loyiha esa jaamiyatda yoshlarni hayotga, ishlab chiqarishga tayyorlash funksiyasini bajaradi. Uning shakllari ikki guruhga ajratib o’rganiladi: o’quv rejasi, dasturi, predmeti, darslik, o’quv qo’llanmasi ma`lumot mazmuni darajasida; o’quv materiali, o’quv elementi, o’quv savoli, o’quv topshiri qlari kabilar esa ta`lim mazmuni darajasida tadqiq qilinadi.
Ijtimoiy tajriba tizim sifatida quyidagi tarkibiy qismlardan iborat:

1. Tabiat, jamiyat va inson tafakkuriga oid bilimlar.

   
   

2. Ko’nikma va malakalar - avloddan-avlodga meros qilib qoldiriladigan faoliyat usullaridir.

   
   

3. ijodiy faoliyat tajribasi ijtimoiy tajribaning yana bir tarkibiy qismidir.

   
   

4. Ijtimoiy tajribaning yana bir tarkibiy qismi tabiat, jamiyat, ong hodisalariga munosabatdir.

   
   

Ijtimoiy tajribaning tarkibi

T abiat, jamiyat va ong

hodisalariga oid bilimlar