198
198
iran aşıqlarının dastanları
sonra osmanlılar qalıb gələcəklər .şah islail qayınandan
sonra əmır verdı bir məşvərət iclası təşkıl etdilər Və bu
iclasda Şah İsmail bütün əhvalatdan buları xəbərdar elədı .
o iclasda qurbanidə varidı . şah dedı nə iş görməlıyık? Çox
sal çıxdan sonra bu qərara gəldılər ki , qurnani şahın
tərəfındən bir elçı kimin sultan səlımın yanına getsın . və
bu iki qardaş qırğınına son qoysun-nar . oyudu ku qurb-
aninən əbul fəttah ishaqi yola düşüblər çox gəlı-blə az
gəlıblə gəldilər çatdılar . Sultan səlımə xəbər çatdırdılarkı
iki elçı gəlıb biri Aşıqdı . dedıgınə görə Şah İsmailın Aşıqı
və elçısıd Sültan səlım əmır verdı gətirun o Aşıqı . qurbani
saz əlındə məclısə daxıl olur.bunu görən sultan səlım,və
onun vəzırlərı bütün qoşun başçıları hamısı bir nəfər kimi
ayağa qalxırlar. bu səhnənı belə görən qurbani heyrətlə
camaata baxır. heç kim oturmur, qurbani deyır nədən
otrmusuz? paşa deyır bizdə belə bir adət ənənə varkı bir
məclı-sdə kı ozan olsa o ozan iznı icazə verməyıncə
heçkimin oturmağa hqqı yoxdu.belə bir rəvayət varkı
deyrlər dədə qurbaninin gözlərın-dən ixtiyarsız yaş axırdı.
Dədə qurbani oturandan sonra hamı oturdu. Sultan səlım
deyır Aşıq söz sənundu. Buyur görək Şah İsmailın tərəf-
ındən nə sözun var? qurbani deyır paşam sağ olsun bir
məktubum var. məktubu paşıya verir sultan səlım məktuba
baxan kimi qəhqəh çəkib gülür. Qurbani bilirdı bu
məktubda nə var amma camaat xəbər-sizıdı. Paşa deyır
Aşıq bu nə məktubudu mənə verıbsən ? heç bu mə-ktuba
baxıbsan? sultan səlım deyır camaat baxun görun bu
məktubda nə yazılıb? baxılarkı bu məktubda əyrı buruq 4
xət çəkılıb hamı bir birinın üzünə baxdı .paşa dedı genə
görəsən Şah İsmailın nə hiyləsı var kı belə bir məktub
199
199
iran aşıqlarının dastanları
göndərıb? Qurbani deyır paşam sağ olsun orda heç bir hilə
yoxdu.ancan Şah İsmailın dılındə yazılmış bir məktubdu.və
Şah İsmailındə ondan heç bir xəbərı yoxdu. məktubda
mənım bir xahışım var. sultan səlım dedı Aşıq sənun
sözundan söhbətundan dolanışundan xoşum gəldı, nə
istəsən yox demıyəcıyəm.de görüm nə istəyırsən? Qurbani
dedı paşam sağ olsun icazə ver nə istəyırəm mən onu
sazınan deyım. Dedı buyur Aşıq , qurbani götürüb burda
görək nə deyır.
Sən osmanlı sultanımsan
Xətayıdə şahım mənım
əgər çıxsan həqq sözümdən
tutacaxdı ahım mənım
Bu iş şeytan şər işıdı
Çuğul kəzzab pişmışıdı
Ikı qardaş döyuşudu
Qardaş padşahım mənım
Qurbanidi gələn şahad
Kənd yurd olub şəhər bərbad
Bu döyüşdən qazanır yad
Ey arxa pənahım mənım
200
200
iran aşıqlarının dastanları
Qurbaninin sözlərı qutaran kimi paşa əmir verdı cəng
dayandır- ılsın . və danışıqlar başlansın.bundan artıq iki
qardaş bir millət bir birinin qəsdinə gırməsın.sultan səlım
dedə Aşıq bu dəqiyqədən sən diyən olacaq. qurbanı dedı
paşam sağ olsun sənkı mənım xahışımı qbul elədun ,
mənimdə sinəmə bir neçə söz gəldı sevi-ncimində həddi
hududu yoxdu icazə ver sən-un eşqunda saza bir pərdə
artirim və bir hava yaradım və ürəgimin sözünü o
haveynan qulluğuva çatdırım dədə qurbani o məclisdə saza
bir pərdə artırır adinı qoyur "osmanlı pə-rdəsi" və bir "
osmanli dıvanisi "nən götürüb görək nə deyır.
Ey sultanim qəbul etdun cəng meydan olmasin
Iki qardaş arasinda daha bir qan olmasin
Götürülsün həddi – sədlər gəl - get olsun arada
Çuğul – kəzzab ara vıran şərri – şeytan olmasin
Bir əldəki olabilməz iki əlin qudrətı
Iki dövlət birlik edin qoruyun bu millətı
Belə olsa Kərəm eylər öznurundan rəhmətı
Yoxdan tutub var yaradan kimsə giryan olmasin
201
201
iran aşıqlarının dastanları
Qurbaniyam saz
sinəmdə aləmə car eylərəm
Bir osmanli divanisi yaradıb var eylərəm
Üz tutaram patişaha həran didar eylərəm
Istiyərəm dərgahından cəng cəhan olmasin
bu sözlərdən sora qurbani getmək istəyır, sultan səlim əmir
verir dədə qurbani-ni böyük bir karvaninan təbriz şəhərinə
yola salirlar.və dədə qayıdan kimi Şah İsmailın yanına get-
mək istəyır, amma qurbaniyə xəbər verılərkı 3 gündükü
Şah İsmail-dən heç bir xəbər yoxdu.dədə qurbani Şah
İsmailın igit-liginə inanmışdı , bilirdı onun qeyrətını. Kı
əgər bu cə-ngıdə şıkəst yesə başgötürüb gedəcək .dünya
dədə qurba-ninin gözündə zulmata çövruldu.bu zaman
sazını götürüb bir " baş dıvanı" havası yaratdı və elə o
yerdə bu şerəynən öz murşıdinın haqqında nə deyır.
Mən getmışdım sülh yaradam gəldım gördüm şah gedıb
Məğlubiyət götürmüyüb çəkməyıb məzah gedıb
Barilahım gəl rəhm eylə gedıb cahu cəlalım
Görüb qardaş qırğını var çəkıb yüz min ah gedıb