P. O. Box 126, Richmond, Surrey tw9 2UD, uk
Yüklə 9,74 Kb. Pdf görüntüsü
|
206 Baş verənləri kimin ayağına yazaq? Bəzi kitablarımda şikayətlənmişəm ki, nə üçün bizdə top- lantı və ya konfrans keçirilib, aşağıdakı problemlər müzakirə edilmir: a) Ərəblərin Əndəlüsdən qovulmasına Allah nə üçün icazə verdi; b) Nə üçün XII əsrdə xaçlılar Qüdsü işğal edə bildilər və s. Dini tədrisdəki nizamsızlıq və özbaşınalığın nəticəsində “Qadınlara toxunmaq dəstəmazı pozurmu?” problemi “Şura liderlərə zəruridir ya yox?” problemindən daha aktual sayıl- mışdır. Doğrudan da, bu, əqli gerilikdir, dözülməz davranışdır! İbn Teymiyyənin həbs edilməsi səbəblərini araşdırıram. Nə görsəm yaxşıdır: bid`i boşanma formasını qəbul etmədiyi üçün, qəsdən namazı tərgitənin qəza namazı qılmayacağını dediyi üçün həbsə məhkum edilmişdir. Dinin ikinci dərə- cəli məsələlərinə görə ümmətin alimini həbs etmişlər! Mə- gər islam icazə verir ki, atlar kimi insanı da axura bağlaya- san? Məgər müsəlman tarixçi bu cür “qəribəlik”lərə susqun qalmalıdır?! Dünya gələcəyə sarı iri addımlarla irəliləyir, təbiət elmlərini öyrənir; xalqlar və millətlər təbiətdəki imkanlardan istifadə üstündə bir-biri ilə yarışırlar. Bir tək müsəlman zehniyyəti öz qısırlığını “qoruyub” saxlayıb. Bu işdə müsəlmanlar yalnız 207 özlərini qınamalıdırlar. “Qatar”ı qaçırmış, özləri-özlərinin ba- şına iş açmış, dünya və axirətlərini əldən çıxarmışlar! Tarix öz təcrübəsini övladlarına danışan, bununla da, on- ların gələcəyinə zamin duran atanı xatırladır. Bu “ata” ağıllı və müdrik olmalıdır ki, verdiyi öyüd-nəsihət nəticəsiz qal- masın... İslama görə ədalətlə hökmranlıq edənlərə çoxlu savab var- dır; adil hökmdarlardan Allah razı qalar. Onlar qiyamət günü Onun kölgəsinə sığınacaq ilk insanlardır! Amma tariximizdə ədalətli hökmdarlara az rast gəlinir. Çünki çoxlarının nəzərində hakimiyyət şəhvətpərəstliyə xid- mət edən vasitə idi və onlar səltənət sahibi olmaq üçün nə- lər etməmişdilər ki?! Amma layiq olduqları üçün hakimiy- yətə gələnlər onu canları ilə qorumuşlar. Düşünürəm ki, aşa- ğıdakı ayə də belələri haqdadır: “Biz bu axirət yurdunu yer üzündə təkəbbürlük etməyən- lərə və fitnə-fəsad törətməyənlərə qismət edərik. (Ən gözəl) aqibət ancaq Allahdan qorxub pis əməllərdən çəkinənlərin- dir!” (əl-Qəsəs, 83). Çox az hökmdarın islama faydası dəymişdir. Onlar bu di- nin sərhədlərini genişləndirmişdilər. Bu böyük siyasətçilərin başında Raşidi xəlifələri (Həzrəti Əbubəkr, Ömər, Osman və Əli – mütərcim) gəlir. Tariximizdə özlərini Allaha və ümmətə həsr etmiş hökmdarlar da olmuşdur. Onlar Allahdan, Allah da onlardan razı qalmışdır! Təəssüf ki, islamın böyük hamilərinin din və ümmət yo- lundakı xidmətləri haqda sanballı əsərlər qələmə alınmayıb. 208 Onların xidmətləri haqda məlumat müxtəlif mənbələrdə da- ğınıq şəkildə mövcuddur. Xilafət haqda yazılmış kitabları vərəqlədikdə görürəm ki, əsas “qayğı” mənfi halların (faktların) üzə çıxarılıb, şanlı tari- xin ört-basdır edilməsinə yönəlib. Sanki xəlifəlik tarixi yalnız fitnə-fəsad tarixi imiş! Bəli, xəlifəlik tarixi kitabların əsas səhifələrinə qızıl hərf- lərlə yazılmağa layiq olmadığı kimi, alt və kənar haşiyələrlə də məhdudlaşdırılmamalıdır. Sanki kimsə İlk Nəsil müsəl- manlarının şanlı tarixinin, tərifəlayiq nailiyyətlərinin üstünü örtüb-basdırmaq istəyir... Azərbaycandakı müsəlmanların xəbərlərini oxuyuram. On- lar rus təzyiqinə sinə gərir, dini inanclarını qurtarmağa çalı- şırlar. Məlum olduğu kimi, bu torpaqlar üçüncü xəlifənin (Həzrəti Osmanın – mütərcim) zamanında fəth edilmişdi. Azərbaycan və digər qonşu ölkələr Sovet İttifaqının cənub hissəsini əmələ gətirir ∗ . Şagird və tələbələrimizin bundan xəbərləri yoxdur. Onla- rın bu korluğunu aparacaq açıq-aydın “xəritə” də mövcud deyildir. Bu da azmış kimi, tələbələrimizə Həzrəti Osmana yaxılmış bəzi iftiralar öyrədilir. Guya o, bərk qohumbaz imiş; bəzi qohumlarının tərəfini saxlayırmış!!! Tədris olunmalıdır ki, səhabələr dünyanın mənzərəsini necə olub ki, dəyişə biliblər? Bəli, onların fəaliyyətini, prinsip və hə- yata baxışlarını şagirdlərimizə öyrətməliyik! ∗ Kitabın yazıldığı dövrü (1990-1991) nəzərə alsaq, yuxarıdakı sətirlər bizdə təəccüb oyatmayacaqdır – tərcüməçinin qeydi. 209 Ərəblər həmin prinsiplərə sarıldıqları üçün cahiliyyət ka- hasından qurtulmuşdular. Onların əlində qaranlıqları aydın- latmış, yer üzünü min il ərzində zinətləndirmiş bir mədəniy- yəti yaradan kitab vardı... Bütün bunlar ilk dörd böyük xəlifənin zamanında baş ver- mişdi... Bu şanlı işlər haqda tələbələrimizə təfsilatı ilə danışmaq Cəməl, Siffin və zehinlərdə mənfi izlər qoymuş digər hadisə- ləri tədris etməkdən daha faydalıdır. İzah edilib əbədiləşdi- riləcək şanlı hadisələr, tarixi nailiyyətlər tədrisdən nə üçün də kənarda qalmalıdır?! Tarixdəki səhvlərimizi inkar etmək fikrim yoxdur. Amma yaxşı olardı ki, bu səhvlərdən din və dünya üçün etdikləri- mizi öyrənib öyrətdikdən sonra danışaq. Laqeydliyimizi kimin ayağına yazmalıyıq? Yüklə 9,74 Kb. Dostları ilə paylaş:
|