algebras”, Fransua Alfred Qrandjinin “Complete acarological
works” (3 cilddə), “Irrigation, drainage and salinity: intro-
duction; An international source book FAO/UNESCO”,
Neil Arqo Krollun “Parasitism and other associations”, “Peo-
ple and Culture of the Middle East” (2 cilddə) kimi və b.
nəşr lər oxucuların istifadəsinə verildi.
Kitabxananın Şərq ədəbiyyatı fondunun da komplekt -
ləş dirilməsi davam edirdi. İl ərzində planlaşdırılan 2330
nüsxə ədəbiyyatın əvəzinə 1564 çap vahidinin əldə olun ma -
sının bir neçə səbəbi vardı:
a) Bir çox Şərq ölkələrində SSRİ ilə mədəni əlaqələr
mərkəzləri fəaliyyətini dayandırmışdı (İran, İraq və Suriyada
SSRİ ilə dostluq cəmiyyətləri istisna olmaqla)
b) Ümumittifaq “Beynəlxalq kitab” Cəmiyyəti Kitabxa -
nanın şərq dillərində olan ədəbiyyata sifarişini səbəbsiz yerə
gecikdirir və ya yerinə yetirməkdən imtina edirdi.
Buna görə də Kitabxana cəmi 10 Şərq ölkəsinin 65
təşkilatı ilə əlaqə saxlayır, gecikmələrlə də olsa mübadilə
apara, məktublaşa bilirdi. Xarici tərəfdaşların Kitabxanaya
ünvanlandığı 590 məktubdan cəmi 33-ü Şərq ölkələrindəki
kitabxanalardan idi. İl ərzində Kitabxananın xaricə göndər -
diyi 455 məktub içərisində Şərq ölkələrinin elm və təhsil
müəssisələrinə göndərilənlərin payı 10%-ə bərabər idi. Şərq
kitabxanaları ilə mübadilə əsasında Mərkəzi Elmi Kitabxana -
ya daxil olan “Lüğətnamə”nin 154-156-cı hissələri (müəllif:
Əli Əkbər Dəhxuda), “Təbrizin tarixi. IX əsr”, “Türkiyədə din
və siyasət”, “Türk şairlərinin şeirlər toplusu” “Əl-Mütənəb -
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
90
bi nin yaradıcılığı”, “Ərəblərin inqilabi mübarizəsi” və s. kimi
əsərlər oxucuların diqqətini daha çox cəlb edirdi.
SSRİ-nin Müəllif Hüquqları və Əlaqədar Hüquqlar
üzrə Beynəlxalq Konvensiyaya qoşulması ilə əlaqədar olaraq
Azərbaycan SSR EA Rəyasət Heyətinin 16 oktyabr 1973-cü
il qərarı ilə Elmi-tədqiqat institutlarının sifarişi ilə Mərkəzi
Elmi Kitabxana tərəfindən əldə olunan bütün xarici elmi
jurnalların mündəricələri reproduksiya (fotoqrafiya, klişe və
s. üsulu ilə bir şəkildən surət çıxarma) olunmalı idi. Bu məq -
sədlə 1974-cü ildə Kitabxanada “Xarici ədəbiyyatın repro-
duksiya şöbəsi” yaradıldı və şöbənin texniki avadanlıqla
təchiz olunması üçün əlavə vəsait ayrıldı. Nəticədə, Kitabx-
ana “Romayor-312” markalı ofset çap maşını, “RS-A4” tipli
avtomatik rotator, “TPA-I a” markalı topoqrafik çap aparatı,
“ER-300 K2” rotatorlu elektroqrafik sürət çoxaldan qurğu və
“UDM-2” mikrofotosurətçıxaran maşınla təmin olundu. İlin
sonunadək “Soyuzmaşuçot”un perfokartlarına xarici ədəbiy -
yat üzrə 39000 referativ məlumat köçürülərək saxlama fon-
duna təhvil verildi.
1975-ci ildə Kitabxana komplektləşdirməni əsasən
abunə (“Beynəlxalq kitab”, “Soyuzpeçat” vasitəsilə ilə),
mübadilə və hədiyyəalma yolu ilə həyata keçirirdi. Kitabxana
il ərzində 16013 çap vahidini komplektləşdirmişdi. Onlar-
dan 1919-u kitab, 14094-ü isə jurnal idi. Xaricə cəmi 6300
nəşr vahidi göndərilmişdi (1980 kitab, 5320 jurnal).
Oxuculara fonda daxil olmuş xarici ədəbiyyat haqqında
daha müfəssəl və operativ məlumat çatdırmaq məqsədilə
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
91
Kitabxana Elmi-tədqiqat institutlarını onların profilinə
uyğun nəşrlərin icmalı ilə təmin edirdi. 1975-ci ildə xarici
ədəbiyyat üzrə belə icmalların sayı 1253 idi. Həmin il Kitabx-
ana “Beynəlxalq kitab” vasitəsilə (abunə yolu ilə) 4314 nüsxə
xarici kitab və jurnal əldə etmişdi. Belə nəşrlərə “İslama qə -
dər ki İran”, “Ərəb dünyasında inqilabi dəyişikliklər”, “ABŞ
neft geologiyası”, “İnformasiya sistemlər. İnformatika və
kiber netika üzrə 4-cü beynəlxalq simpoziumun materialları”,
“Makromolekullar üzrə beynəlxalq konfransın materialları.
Rio-de-Janeyro, 1974” və başqalarını misal göstərmək olar.
1975-ci ildə dünyanın 41 ölkəsindəki 460 təşkilatla
əməkdaşlıq edən Kitabxana beynəlxalq kitab mübadiləsi
vasitəsilə 9140 çap vahidi komplektləşdirmişdi. Onların
arasında “Lazer fizikasına giriş”, “Cənub-Şərqi Avropanın
bitkiləri”, “İranın qədim əlyazmaları” (10 cilddə), “Kiber-
netika və bionika”, “Kvant elektronikası”, “Proceedings of the
4th Colloquium on Microwave Communication”, “An out-
line of Mathematical logic”, “Quanten elektronik/ Eine
Einfuh rung in die physik des lasers”, “Vegetation sudosteu-
ropas”, “Syllege fungorum omnirium hucusgue cogniterum”,
“Amorphous and liquid semiconductors”, “Altturkische
Grammatik” və s. kimi maraqlı elmi ədəbiyyat nümunələri
vardı.
Kitabxana bir sıra təşkilatlarla yeni əməkdaşlıq əlaqələri
qurmuşdu. Macarıstan Mərkəzi Texniki Kitabxanası (Vya -
na), Kornell Universitetinin kitabxanası (Nyu-York), SSRİ
və Şərq ölkələrini öyrənmə mərkəzi (Paris) ilə ilk dəfə kitab
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
92
və elmi-texniki informasiya mübadiləsi aparmaqla bağlı razı -
lıq əldə olunmuşdu.
1975-ci ildə Kitabxana xarici ədəbiyyat üzrə komplekt -
ləşdirmənin tamamlanması işlərinə də diqqət ayırırdı.
Həmin il, daha əvvəlki dövrdə əldə oluna bilməyən 521 adda
nəşr Kitabxana tərəfindən mübadilə edilərək oxucuların
istifadəsinə verilmişdi. “Algebra universalis”, “Semigroup
forum”, “Czechoslovak journal of physics”, “Journal Asia-
tique”, “Chemical and engineering progress” kimi elmi jur-
nallar, “Nukloidlər”, “İnkişaf etməkdə olan ölkələrdə
nəqliyyatın iqtisadiyyatı”, “Elektromaqnit sahəsi nəzəriyyəsi”
və başqa monoqrafiyalar gec də olsa Kitabxananın fonduna
daxil olmuşdu.
1975-ci ildə Potsdamdakı Alman Hüquq və Dövlət
üzrə Elmlər Akademiyası, Vyanadakı Avstriya Elmlər Aka -
de miyası, Boston-Spadakı Britaniya kitabxanası, Enn-Arbor -
da kı Miçiqan Universiteti kitabxanası, Nyu-Dehlidəki
Hin dis tan İslam Tədqiqatı İnstitutu, Macarıstan, Bolqa -
rıstan, Polşa və Alman Elmlər Akademiyasının kitabxanaları
Mərkəzi Elmi Kitabxananın fəal partnyorları idi.
Kitabxananın Şərq ədəbiyyatı şöbəsi də fəaliyyətini
beynəlxalq əməkdaşlıq istiqamətində qurmağa davam edirdi.
1975-ci ildə Şöbə Şərq dillərində 1205 nüsxə ədəbiyyat, o
cümlədən 322 nüsxə kitab və 878 nüsxə jurnal əldə etmişdi.
10 Şərq ölkəsinin 70 təşkilatı ilə əməkdaşlıq edən şöbə il
ərzində əldə etdiyi ədəbiyyatın 70%-ni “Beynəlxalq kitab”a
sifariş etmişdi. Bundan başqa, İran Mədəniyyət Fondu,
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
93
Dostları ilə paylaş: |