Ərzurum Universiteti şöbəyə 48 dəyərli əsər göndərmişdi.
“Təbərinin tarixi” (12 cilddə), “Ərzurum Universitetinin
Ədəbiyyat fakültəsinin jurnalı”, “Fars dili tarixi” (2 cilddə),
“Eynəl Qüzzat Həmədaninin məktubları”, “Türkmənnamə”
(2 cilddə), “Təbriz Universitetinin xəbərləri”, “İran torpaq -
şünaslıq jurnalı” kimi nəşrlər şərqşünaslar üçün dəyərli
məxəzlər idilər.
1975-ci ildə Mərkəzi Elmi Kitabxanaya Asiya, Afrika
və Latın Amerikasının demək olar ki, bütün ölkələrindən
daxil olan ədəbiyyatın sayı azalmışdı. Xüsusilə Qana,
Mozambik, Mali, Həbəşistan, Keniya, Uruqvay, İsrail və Li-
vandan ədəbiyyat göndərilmirdi. Buna təsir edən amillər
həmin regionlardakı gərgin siyasi vəziyyət və dövlətlərin iqti-
sadi çətinlikləri idi.
1976-cı ildə Kitabxana beynəlxalq kitabxanalararası
abonement fəaliyyətinə başladı. 8 ölkənin 11 kitabxanası ilə
abonement sistemi ilə əməkdaşlıq əlaqələri quruldu. İngil -
tərə, ABŞ, Polşa, Bolqarıstan və başqa dövlətlərin kitab xa -
naları, o cümlədən Konqres Kitabxanası, Britaniya Muzeyi,
Kaliforniya Universitetinin kitabxanası, Polşa və Bolqarıstan
Milli Kitabxanaları ilə ikitərəfli abonement sistemi yaradıldı.
Beynəlxalq kitabxanalararası abonementin müsbət tərəfləri
ilə yanaşı bir sıra çatışmayan cəhətləri də var idi. Belə ki, tələb
olunan ədəbiyyatın keyfiyyətli surətini çıxarmaq hər zaman
mümkün olmadığından məcburiyyət qarşısında kitab və
jurnalın orijinalı müvəqqəti istifadə üçün abonement vasitə -
si lə xaricə göndərilirdi. Bu isə kitab və jurnalların tez-tez
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
94
zədələnməsi, sıradan çıxması ilə nəticələnirdi. Buna baxma-
yaraq, beynəlxalq kitabxanalararası abonement əməkdaşlığın
qo runub saxlanması və oxucu tələbatının ödənilməsi baxı -
mından böyük əhəmiyyət daşıyırdı.
1976-cı ildə Mərkəzi Elmi Kitabxananın fonduna
17044 nüsxə xarici ədəbiyyat daxil olmuşdu. Onlardan
4597-si “Beynəlxalq kitab” Cəmiyyəti vasitəsilə əldə olun -
muşdu (məsələn, “International Petroleum Encyclopedia”,
“Modern aspects of electrochemistry” (11 cilddə), “Under-
water research”, “Selenium”, Haji Zayn-al-Abdin. “Siahat-
namahyi Ibrahim bey” (The Travelogue of Ibrahim Bey-
Hacı Zeynalabdin Marağayinin “İbrahim bəyin səya hət -
naməsi” əsəri) və s..
O il 10738 nüsxə ədəbiyyat beynəlxalq mübadilə yolu
ilə fonda daxil edilmişdi. “Kristal və qeyri-kristal bərk ci -
simlər” (İngiltərə), “Bərk cisimlərdə qüsurlar” (İngiltərə),
“Pəh ləvi lüğəti” (İngiltərə), “Vakuum üzrə 6-cı beynəlxalq
kon fransın materialları” (ABŞ), E.Trauinin “Təbrizdən mək -
tublar” və s. kimi nəşrlər beynəlxalq mübadilə yolu ilə alın -
mışdı.
1976-cı ildə Kitabxana 49 ölkənin 536 təşkilatı ilə
əmək daşlıq edirdi. Onlara 10000 nüsxə çap məhsulu, o cüm -
lədən 3692 nüsxə kitab, 6308 nüsxə jurnal göndərilmişdi.
Həmin ilin oktyabr ayında Vaşinqton Universitetinin kitab -
xa nasının əməkdaşı, slavyan şöbəsinin müdiri xanım D.Ras
Kitabxananın qonağı olmuş və kitabxanalar arasında bey nəl -
xalq kitab mübadiləsinin genişləndirilməsi üzrə qarşılıqlı
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
95
razılıq əldə edilmişdi.
Həmin ildən başlayaraq Kitabxana ilk dəfə olaraq bü -
tün xarici nəşrləri ən azı 2 nüsxədə almağa başladı. Beləliklə,
Mərkəzi Elmi Kitabxananın köməyi ilə bir qədər kənarda
yerləşən filial kitabxanalarında da (Seleksiya və genetik
ehtiyatlar institutunun kitabxanasında, Neft-kimya prosesləri
İnstitutunun Sumqayıt filialının kitabxanasında və s.) xarici
ədəbiyyat fondları quruldu. Kitabxana ilin birinci rübündə
1813 nüsxə xarici dublet ədəbiyyatı filial kitabxanalarına
paylaşdırdı.
İl ərzində Kitabxanaya 354 nüsxə xarici ədəbiyyat hə -
diyyə olunmuşdu. Onlardan 44-ü Yaxın və Orta Şərq İnsti-
tutunun direktoru, akademik Həmid Araslı tərəfindən
Ki tab xanaya bəxşiş edilmişdi. Bundan başqa, xarici alim -
lərdən Dr. Ali Yavuz Akpınar, Dr. Ata Dərzibaşı, Dr. Sala-
mulla Ca vid, Prof. Dr. Georq Hazai və b. Kitabxana ilə
mütəmadi əla qə saxlayır, vaxtaşırı Bakıya kitab və jurnal
göndərirdilər.
1976-cı ildə Kitabxananın Şərq ədəbiyyatı fonduna
1410 nüsxə ədəbiyyat daxil olmuşdu. “Türk mitolojisi”,
Ömər Asun Aksoyun “Ata sözleri ve deyimleri” (2 cilddə),
Ata Dərzibaşının “Kerkük hoyratları ve manileri” və s. kimi
nəşrlər Şərq fondunda mühafizə olunurdu.
Ümumiyyətlə, SSRİ kitabxanalarının, o cümlədən
Mərkəzi Elmi Kitabxananın tarixində 70-ci illər beynəlxalq
kitab və informasiya mübadiləsi sahəsində yeni əməkdaşlıq
me todlarının və iş növlərinin axtarışı ilə yadda qalıb. Mə sə -
BEYNƏLXALQ İNFORMASİYA MÜHİTİ
96
lən, İttifaq ölkələrinin beynəlxalq informasiya mühitinə
qoşulmuş kitabxanaları hələ 1972-ci ildə sosialist ölkələrinin
ki tabxanaları ilə mübadilə formasında dəyişiklik etmişdilər.
Yeni qaydalara və mübadilə şərtlərinə əsasən bütün tərəf daş -
lar yerli nəşriyyatların çap etdiyi kənd təsərrüfatı üzrə bütün
ədəbiyyatı avtomatik olaraq (ekvivalentlik gözlənilmədən)
bir-birilərinə göndərməli idilər. Azərbaycan EA Mərkəzi
Elmi Kitabxanası da bu qaydalara riayət edərək respublikada
nəşr olunan kənd təsərrüfatı ədəbiyyatını xaricə göndərir və
müvafiq profilli elm və təhsil müəssisələrini eyni mövzulu
xarici ədəbiyyatla təmin edirdi. Lakin bəzi hallarda xarici
kitabxanaların tələblərini yerinə yetirmək mümkün olmurdu.
Belə ki, 1976-cı ildə məsələn, Bolqarıstan Kənd Təsərrüfatı
Akademiyasının tələbnaməsi üzrə sifariş yerinə yetiril mə -
miş di. Akademiyanın əldə etmək istədiyi nəşr Mərkəzi Elmi
Ki tabxananın fondunda olmadığından kitabxananın əmək -
daş ları Kirovabad Kənd Təsərrüfatı İnstitutunun (indiki
Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti) kitabxanasına mü ra -
ci ət etmiş, Universitet kitabxanası isə heç bir səbəb gös tər -
mə dən sifarişi yerinə yetirməkdən imtina etmişdi. Belə hallar
əvvəlki illərdə də baş vermişdi, başqa sözlə, respublika ki -
tabxanaları arasında fəaliyyətin əlaqələndirilməsi üzrə bir sıra
çatışmazlıqlar mövcud idi. Bu natamam əlaqələr təkcə
Mərkəzi Elmi Kitabxana ilə Kirovabad Kənd Təsərrüfatı İn-
stitutunun kitabxanası arasında deyil, məsələn, M.F.Axun-
dov adına Respublika Kitabxanası ilə başqa kitabxanalar
arasında da hökm sürürdü. Nəhayət, 1976-cı ilin sonlarında
ELMİ-MƏDƏNİ İNTEQRASİYA
97
Dostları ilə paylaş: |