F u s m o n o V, R. I s o m o V, B. X o ‘ j a y e V matematikadan

2.6. 
K o'paytm asi 
1 
ga teng bo'lgan sonlar 
o‘zaro teskari sonlar
deyiladi. M asalan, 
~
v a - sonlar o 'z aro teskari sonlardir, chunki
b 
a
• 
= 1
bo'ladi. 
va 2 9
sonlari o 'zaro teskari sonlardir, chunki, 
b а
43 
17
i l . л _2_ = Д
43 
43 
17 
43 
17
2.7.
N ol bilan amallar:
1) 5 + 0 = 5; 4 | + 0 = 4 | ; 2) 1 3 - 0 = 13; 8 5 - 0 = 
8
| ;
3 ) 7 - 0 = 0; 0- 6 | = 0 ; 0 - 0 = 0 ; 4 ) 0 : 19 = 0; 
0
1 ^ = 0 .
5) N olni nolga b o'lishdan chiqqan b o 'linm a n о a n i q d i r .
6
) N o ld a n farq li b iro r sonni n olga b o 'lis h d a n ch iq ad ig an
bo'linm a mavjud emas, chunki bu holda bo'linm aning ta ’rifini hech 
qanday son qanoatlantirm aydi.

---

3-§. О ‘n li k a s r lar va ular u stid a a m a lla r
T a ’ ri f.
Oddiy kasrning m axraji 10 ning darajalaridan iborat
bo ‘Isa, и о ‘nli kasr deb ataladi.
U m um an, 10 ning n atu ra l k o ‘rsatkichli darajasi 
10
"(«€EjV) 
k o ‘rinishda yoziladi: Ю
1
= 
10
, Ю
2
= 
100
, 
10 3
= 
1000
va hokazo.
T a ’rifga k o ‘ra - 1 = 0 , 7 , - ^ , = 0 , 3 9 ,
= 0,789,
=
435
kabi kasrlar o ‘nli kasrlardir.
3 .1 .
0 ‘nli kasrni oddiy kasr k o ‘rinishida yozish uchun uning butun 
qismini oddiy kasrning butun qismi sifatida yozib (o'nli kasrning butun 
qismi nol b o isa , u yozilmaydi), kasrning suratiga verguldan keyin 
turgan son yoziladi, maxrajiga esa 
1
yozilib, u verguldan o ‘ng tomonda 
qancha raqam b o isa , shuncha nol bilan toidiriladi. Hosil b o ig a n
oddiy kasrning surati va maxrajiga yozilgan sonlar eng katta umumiy 
boiuvchiga ega b o is a , ularni unga qisqartirish kerak. M asalan,
75
3
18 
9
0 75
= — = — ; 4 18 = 4 — = 4 — va h.k.
, 
n
100 
4 ’ 4ЛЙ 4 100 
50
3.2. 
Oddiy kasrni o ‘nli kasrga aylantirish uchun uning suratini 
maxrajiga boiish kerak. Bunda chekli yoki cheksiz o ‘nli kasr hosil boiadi.
Agar oddiy kasr maxrajining tub sonlardan iborat yoyilmasi faqat
2 dan, 5 dan yoki faqat 2 yoki 5 dan iborat b o is a , bunday oddiy 
kasrni chekli o ‘nli kasr k o ‘rinishida yozish mumkin. M asalan,