O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti sug’urta nazariyasi va amaliyoti

 
Moliyaviy risklar, 
pul mablag‘larini yo‘qotish ehtimolligi bilan bog‘liq. 
Moliyaviy risklar ikki turga bo‘linadi: pulning xarid quvvati bilan bog‘liq bo‘lgan 
risklar va sarmoyalarni qo‘yish bilan bog‘liq bo‘lgan risklar (investitsion risklar). 
Pulning xarid quvvati bilan bog‘liq bo‘lgan risklar quyidagi xillardan iborat: 

inflyatsion; 

deflyatsion; 

valyuta; 

likvidlik. 
Investitsion risklar quyidagilardan iborat: 
> 
boy berilgan naf riski – bu qandaydir amalni (misol uchun, sug‘urtalash, 
xedjirlash, investitsiya va sh.k.) bajarilmasligi natijasida bilvosita moliyaviy zarar 
(foyda ololmaslik)ga olib keluvchi risk;
 
> 
daromadlarni pasayish riski portfelli investitsiyalar, omonatlar va kreditlar 
bo‘yicha foizlar va dividendlar hajmining kamayishi natijasida yuzaga kelishi 
mumkin.
Daromadlilikni pasayish riski quyidagi xillardan iborat:
♦ 
foiz risklari – tijorat banklari, kredit muassasalari, investitsion institutlar 
tomonidan jalb qilingan mablag‘lari bo‘yicha to‘layotgan foizlarining taqdim 
etilayotgan kreditlar bo‘yicha foiz stavkalaridan ko‘tarilib ketishi natijasidagi 
yo‘qotishlar xavfi. 
♦ 
kredit riski – qarz oluvchi tomonidan asosiy qarzini va tegishli foizlarni 
to‘lanmaslik xavfi. Shuningdek kredit risklariga qimmatli qog‘ozlarni muomalaga 

---

57 
chiqargan emitentning ular bo‘yicha foizlarni yoki asosiy qarz summasini to‘lay 
olmaslik holatiga kelib qolish riski ham kiradi. Bevosita moliyaviy risklar quyidagi 
xillarga bo‘linishi mumkin: birja riski, selektiv risk, bankrotlik riski hamda kredit 
riski. 
Sug‘urtada barcha risklar ikki guruhga bo‘linadi: sug‘urtaviy va 
nosug‘urtaviy (sug‘urta shartnomasiga kiritilmagan).