Q davranov, B. Aliqulov nanobiotexnologiya

Nanolitografiya 
(nanobosma) 
-> 
katta 
miqdorda 
biologik 
membrana olish usuli; «siyoh» sifatida, lipidlar ishlatiladi. Ular atom- 
kuchga ega mikroskoplar yordamida shishaga yoki kremniyli 
plastinkaga surtilib chiqiladi.
Nanosomalar - (mitsellalar) 
- juda mayda dumaloq pufakchalar 
bo'lib, lipidlardan tashkil topgan, ammo liposomalardan farqli o‘laroq, 
ular ichki bo‘shliqqa ega bo‘lmaydi; nanosomalar tashqi muhitdan bir 
qavatli lipidli devorlar bilan ajratilgan.
Nanotrubkalar 
-
lipid-oqsilli 
strukturalar: 
tubulin 
deb 
yuritiladigan, globulyar oqsil bo‘lib, nanotrubkalami o‘zagini hosil 
qiladi va lipidli qo‘shqavat bilan qoplanadi; halqalar yoki zanjir bilan 
o'rab olinadi.
Membranasiz organoidlar 
- tarkibida elementar biologik 
membranalar saqlamagan organoidlar.
Periferik membranali oqsillar 
- lipidli qo‘shqavatni tashqi va 
ichki sirtidan joy olgan oqsillar.
Plazmalemma (hujayra membranasi) 
- sitoplazmani atrof- 
muhitdan ajratib turadigan, hujayrani struktura elementi.
Tilakoidlar 
- xloroplastlami ichki membranalaridagi o'simtalar, 
bosilgan (mustahkamlangan) sistemalar shaklida bo‘ladi; tilakoidlar 
o'ziga xos boMgan dastalar ko‘rinishida (bir-birini ustiga qo‘yilgan 
tangalarga o'xshagan) joylashadi va ulami granlar 
deb 
yuritiladi.
142

---

Tubulin 
- globulyar oqsil. U o‘z-o‘zidan yig‘ilish yo‘li bilan 
mikrotrubkalar (hujayrani membranasiz organoidi) hosil qiladi.
Elementar biologik membrana 
- barcha biologik membranalar 
uchun universal nom. Uning asosini lipidlami ikki molekular qavati 
tashkil qiladi (lipidli qo‘shqavat). Uni ikki tomonida va ichida oqsil 
joylashadi. Plazmalemma va hujayrani membranali organoidlarini hosil 
qiladi.