Q davranov, B. Aliqulov nanobiotexnologiya

60-rasm. 
Biochipni ishlash mexanizmining sxemasi.
Biochiplardan foydalanish, eng aw alo, atrof-muhitni negativ 
ta’siriga sezgir bo‘lgan genlami aniqlash va organizmning funksiyasini 
nazorat qiiish uchun istiqbolli hisoblanadi.
61-rasm. Katakchalarni yorug 'lik chiqarishida olinadigan tasvir har bir
о ‘rganiladigan organizm uchun о 'ziga xos (individual) bo ‘ladi.
96

---

Biochiplami ishlatilishi bakteriya va viruslami tezkor aniqlash 
imkonini beradi. Biochip yordamida odamni individual, genetik o‘ziga 
xosligini o‘rganish irsiy va onkologik kasalliklarga moyillik darajasini 
aniqlash imkonini ham beradi.
8. Nanoustqurmalar ishlatib DNK ni sekvenlash
Ko‘p biotexnologiyalar DNK tarkibidagi nukleotidlarni ketma-
ketligini aniqlashga (DNK ni sekvenlashga) asoslanadi. 
DNK
molekulasining uzunligini e’tiborga olgan holda, uni amalga oshirish 
uchun aniq va tezkor DNK sekvenatorlar kerak. Ammo bitta odam 
DNK sini sekvenatsiyasi, hozirgi paytda ishlab turgan texnika 
yordamida amalga oshirilganda juda qimmatga tushadi va bir necha oy 
vaqtni oladi (62-rasm).
62-rasm. Hozirgi vaqtda ishlatiladigan DNK sekvenator.
Arzon va tezkor DNK sekvenatsiyasini qanday ta’minlash
mumkin? 
2005-yilda bu muammoni yechishga nanokonstrukturalar 
aralashdi. Ular yuqori aniqlikka ega bo‘lgan hamda tezkor DNK 
sekvenatorini yaratishga kirishdi va buning uchun nanoteshikchalar asos 
qilib olindi. Yangi nanoqurilma DNK molekulasini nanoteshikchalarda 
joylashishini bir nukleotid aniqligicha nazorat qilish imkoniyatiga ega. 
Yangi DNK sekvenator odam genomini atigi bir necha soat davomida 
«o‘qib 
chiqish» imkonini beradi.Yangi usulni mohiyati DNK 
molekulaiarini 
nanoteshikchalar orqali 
o‘tayotganlarida