1 мъаруза ўЎҒғҚқҲҳ

1 Vazifa ko„rsatkichlari
– o‗zi bajarishi lozim bo‗lgan asosiy vazifalarni 
aniqlovchi mahsulot xossalarini tavsiflaydi va qo‗llanish sohasini belgilaydi. 
Vazifa ko‗rsatkichlari uchta kichik guruhga ajraladi:
a) vazifa va texnik samaradorlik ko‗rsatkichlari - 

ish unumi; 

gazlamaning puxtaligi; 

oziq-ovqat mahsulotlari va b. ning kaloriyalikligi. 
b) konstruksiya ko‗rsatkichlari: 

gabarit o‗lchamlari(eng katta tashqi o‗lchamlari); 

yig‗ish koeffitsienti (bloklik koeffitsienti); 

o‗zaro alnashinuvchanlik koeffitsienti va b.;* 
v) tarkib va tuzilma ko‗rsatkichlari: 

po‗latda legirlovchi qo‗shimchalarning foiz miqdori;

kislotalarda turli aralashmalar konsentratsiyasi; 

gazlamada sintetik tolalar miqdori; 

oziq-ovqat mahsulotlari va b. da foydali moddalar mikdori.
2 Puxtalik ko„rsatkichlari 
a) buzilmay ishlashlik – ob‘ektning ma‘lum vaqt davomida yoki ma‘lum 
hajmdagi ishni bajarish davrida o‗zining ish imkoniyatini uzluksiz saqlash 
xususiyatini tavsiflaydi. 
Buzilmay ishlashlik ko‗rsatkichlariga quyidagilar kiradi: 

buzilmay ishlashlik ehtimoli; 

buzilish jadalligi; 

buzilishgacha bajargan o‗rtacha ish hajmi; 

buzilishgacha bajargan gamma-foiz ish hajmi va b. 
b) Ko‗pga chidamlilik (umrboqiylik) – ob‘ektning belgilangan texnik 
xizmat ko‗rsatish va ta‘mirlash tizimida chekka holatga kelguncha o‗zining ish 
qobiliyatini saqlash xususiyatini tavsiflaydi. 
Ko‗pga chidamlilik ko‗rsatkichlari: 

o‗rtacha ish resursi; 

---

32 

belgilangan ish resursi; 

gamma-foiz resursi; 

resurs va b. 
b) ta‘mirga yaroqlilik – ob‘ektning buzilishlarni oldini olishga va buzilish 
sabablarini aniqlashga hamda ta‘mirlash va texnik xizmat ko‗rsatish yo‗li bilan 
buzilish oqibatlarini bartaraf etishga moslanganlik xususiyatlarini tavsiflaydi. 
Ta‘mirga yaroqlilik ko‗rsatkichlariga quyidagilar kiradi: 

ish qobiliyatini tiklash ehtimolligi; 

ish qobiliyatini tiklashga sarflanadigan o‗rtacha vaqt va b.; 
Tiklanuvchanlik ko‗rsatkichlariga quyidagilar kiradi: 

sifat ko‗rsatkichining belgilangan qiymatigacha tiklash o‗rtacha vakti 

tiklash darajasi (tiklangandan keyin sifat ko‗rsatkichi qiymatining ushbu 
sifat ko‗rsatkichining belgilangan yoki boshlang‗ich qiymatiga nisbati) va b. 
Izoh - Mahsulotlar va materiallar xossalarining saqlash va tashishdan keyin 
tiklanishga moslanganligi tiklanuvchanlik ko‗rsatkichlari bilan tavsiflanadi. 
c) saqlanuvchanlik – ob‘ektning tuzuklik va ishga qobiliyatlilik holatini yoki 
mahsulotning iste‘mol kilishga yaroqlilik holatini saqlash davomida va saqlashdan 
keyin va (yoki) tashishdan keyin saqlash xususiyatini tavsiflaydi. 
Saqlanuvchanlik ko‗rsatkichlariga quyidagilar kiradi: 

saqlanuvchanlikning o‗rtacha muddati; 

saqlanuvchanlikning gamma-foiz muddati va b.