Magistratura məRKƏZİ Əlyazması hüququnda

Sxem 1.1 Maliyyə bazarının qurluş sxemi.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mənbə: 

F.Ş.Kaşiyeva – “Pul, kredit, banklar”, Bakı – 2011.[27,səh-20]. 

 

 

 

Maliyyə bazarı 

Bank kreditləri(ssuda) 

bazarı 

Qiymətli kağızlar 

bazarı 

Pul bazarı 

Pərakəndə satış 

kreditləri 

Topdan satış 

kreditləri 

Kapital bazarı 

Valyuta bazarı 

---

17 

Maliyyə aktivlərinin alınıb-satılması yalnız maliyyə vasitəçiləri vasitəsi ilə yox, 

eyni zamanda maliyyə bazarları vasitəsi ilə həyata keçirilir. Onu da qeyd etməliyik ki, 

maliyyə    vasitəçiləri    bazarın    subuyektləridir    və    öz      fəaliyyətlərini    burada 

keçirirlər. İqtisadi ədəbiyyatlarda material ehtiyyatlarının alınıb satıldığı bazara “real 

aktivlər bazarı” deyilir. Pul vəsaitlərinin bazar iştirakçıları arasında bölünməsinə şərait 

yaradan  bazara  “maliyyə  bazarı”  deyilir.  Göstərilən  sxemdəndə  göründüyü  kimi 

maliyyə  bazarı  əvvəlcə  kapital  və  pul  bazarlarına,  onlarda  öz  növbəsində  üç  yerə 

bölünür. 

-

 

Bank kreditləri(ssuda) bazarı; 

-

 

Qiymətli kağızlar bazarı; 

-

 

Valyuta bazarı. 

Kredit  təşkilatları  və  idarələrinin  verdikləri  ödənişli  və  qaytarılan  ssudalar 

zamanı  meydana  çıxan  münasibətləri  məhz  bank  kreditləri  bazarı  əhatə  edir.Bank 

kreditləri  getdikcə  daha  geniş  əhatə  dairəsinə  malik  olmaqla  müstəqil  bir  sahəyə 

çevrilmişdir.Hazırda  bu  sahə  ilə  bank  işi  fəaliyyət  göstərir.Kredit  bazarı  aşağıda 

göstərilən iki hissədən ibarətdir : 

-

 

Topdansatış kredit 

-

 

Pərakəndə satış kredit   

Ölkəmizdə  topdansatış  Milli  Bankın  təşkil  etdiyi  hərraclarda  həyata  keçirilir. 

Topdansatış  kreditlərdən  fərqli  olaraq  pərakəndəsatış  kreditlər  banklarla  müştərilər 

arasında aparılır. 

Hər  hansı  bir  ölkə  valyutasının  digər  bir  ölkə  valyutası  ilə  dəyişdirilməsi 

münasibətləri    valyuta bazarında həyata keçirilir. Bu mübadilədəki qiymət valyutanın 

kursu  adlanır.  Qiymətli  kağızlar  bazarında  qiymətli  kağızların  bazara  çıxarılması 

həmçinin  kredit  münasibətlərini  özündə  birləşdirir.  Qiymətli  kağızlar  bazarında 

buraxılan sənədlərin və ya qiymətli kağızların müstəqil dəyəri var. Onların alınması, 

satılması və başqasına verilməsi mümkündür. Bu bazar növü maliyyə bazarının əsasını 

təşkil  edir.  Məhz  buna  görə  də  bəzən  qiymətli  kağızlar  bazarını  maliyyə  bazarı 

adlandırırlar.   

---

18