Magistratura məRKƏZİ Əlyazması hüququnda
Cədvəl 2.5 ÜDM-un tərkibində neft-qaz hasilatının payının müqayisəsi
Yüklə 1,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Cədvəl 2.5
ÜDM-un tərkibində neft-qaz hasilatının payının müqayisəsi. İlk 9 ay üzrə
2015
2016
artma/azalma %-lə
Ümumi Daxili Məhsulun həcmi (milyon manatla)
40037,7 43436,6
8,5%artım
Q/neft sektoru 27473,8
28536,5
3,9%artım
Neft sektoru 12563,9
14900,1
18.6%artım
Azərbaycan Respublikas ı nın məlumatları əsasında müəllif tərəfindən hazırlanmışdır.[49] 2016-cı ildə istehsal olunan ÜDM-da ən çox yeri 37,7% olmaqla sənayenin payına düşür.Yanvar-sentyabr aylarında sənayenin həcmi 23 milyard manat olmuşdur ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 0,2% çoxluq təşkil edir. Milli iqtisadiyyatın inkişaf etməsinin daha bir yolu isə uğurlu beynəlxalq iqtisadi əməkdaşlığın aparılmasındadır.Bu iqtisadi inkişaf istiqamətində iqtisadi əməkdaşlığın müxtəlif formalarından səmərəli istifadə etmək lazımdır.Azərbaycan öz inkişaf yolunda açıq iqtisadiyyat siyasəti aparır ki, burda da ən əsas məsələ təbii sərvət və ehtiylardan səmərəli istifadə,yeni müəssisələrin yaradılması və ölkəyə xarici investorların investisiya yatırmalarına münbit şərait yaradilmasından ibarətdir.
51 Sosial-iqtisadi inkişaf üçün bu göstərilənlərin tam şəkildə həyata keçrilməsi zəruridir. Xarici investisiyaların ölkəyə cəlb olunmasında dövlət daha bir neçə vacib addım atmalıdır.Dünya təcrübəsində investisiya cəlb edilməsinin bir neçə yolları vardır.Məsələn ABŞ da ölkədə investisiya cəlb edilməsi üçün investorların işini bir qədər sadələşdirilmiş formada yəni, onların qeydiyyatdan keçməsi qanunvericiliklə tələb edilmir.Avropa ölkərində isə bu proses bir qədər də sadələşdirilib.Almaniya və Lüksemburqda isə ölkəyə xarici investorları cəlb edilməsi məqsədi ilə onlar üçün kapitalın ixracı və idxalına görə heç bir qadağa qoyulmamışdır.belə ki investorlar sərbəst şəkildə kapital ixracı və idxalını reallaşdıra bilərlər.Bundan başqa Avropanın bəzi ölkələrində, məsələn Portuqaliyada güzəştli rejim yaradılıb ki, burada da məqsəd xarıcı investisiyanı cəlb etməkdən ibarətdir.Portuqaliyada dövlət tərəfindən xüsusi “sənaye meydançaları” yaradılıb ki, burada ölkənin zəruri istehsal infrastrukturu qurulub və xarici investorlar tərəfindən güzəştlər əsasında istifadə edilmə azadlığı var. İnvestorlar yatırım edərkən ölkədə diqqət yetirdikləri ən mühüm amillərdən biri də ölkənin investorlara tətbiq etdiyi vergi sistemidir.Tətbiq edilən vergi dərəcələrinə görə ölkələr bir-birlərindən fərqlənirlər.Avropa ölkələrində məsələn Finlandiyada mənfəət vergisi 37%,İngiltrədə isə 25%-35% arasında dəyişdiyi halda şərq hegamonu Yaponiyada bu göstərici 35 %-dir.İnvestorlardan mənfəət vergisindən başqa əlavə dəyər vergisi də tutulur ki,bu vergi İngiltərədə 15%,İtaliyada 19%-ə bərabər olur.Ölkəmizdə isə bu rəqəmlər xeyli aşağı yəni, əlavə dəyər vergisi 18%, mənfəət vergisi isə 20% olaraq qəbul edilmişdir. İtaliyanın,Fransanın və başqa bir çox ölkələrin bəzi regionlarına(hansı ki o regionlar iqtisadi cəhətdən geri qalmış regionlar hesab edilir) investisiya yatıran hər hansı bir xarici investora fəliyyət göstərəcəyi müddət ərzində 10 il vergi ödənişlərindən azad edilir.Bunun vasitəsi ilə dövlət ölkənin iqtisadi rayonlarının inkişafı istiqamətində mühüm addım atmış olur.İnvestisiya cəlb etməyin başqa bir yollarından biri də Azad iqtisadi zonaların yaradılması təşkil edir.Hazırda dünyada fəaliyyət göstərən azad iqtisad zonaların böyük əksəriyyəti İEÖ-lərin payına 52 düşür.Təkcə ABŞ-da bu göstəricinin 180 olması bu sahənin nə qədər önəmli olmasını göstərir.Azərbaycanda bu sahə üzrə bir sıra işlər aparılır.Ölkəmizdə investisiya cəlb edilməsində maneçilik törədən amillərdən biri də ölkədə xarici investorların risk qiymətləndirilməsi şirkətlərinin olmamasıdır.Məlum məsələdir ki investorlar yatırım edəcəyi ölkənin siyasi-iqisadi vəziyyətinə bələd olmadığından bu tip şirkətlərə müraciət edərək yatırımın risk səviyyəsini müəyyən edir.Ölkədə bu tip şirkətlərin olması investorların işini asanlaşdırır.Bu da ölkəyə yatrımların edilməsinə eyni zamanda maliyyə bazarının inkişaf etməsinə gətirib çıxarır.Başqa bir mühüm problemlərdən biri də Respublikada investisiya banklarının olmamasıdır.Hər hansi bir maliyyə ehtiyacı olan investor kommersiya banklarında yüksək faizin tətbiq edilməsi, banka qoyulan depozitə görə isə aşağı faizlərin tətbiqi investorların işlərini çətinələşdiri və bu da maliyyə bazarında inkişafa mane olur.Respublikamızda maliyyə bazarının inkişaf etməsi məqsədi ilə investisiya sahəsində bir sıra islahatlar aparılıb ki, buna da misal olaraq investorların hüquqlarının pozulması halında şikaət edərək haqqlarını tələb edə bilərlər. Yüklə 1,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|