Pedagogika fanining maqsadi, vazifalari va ilmiy tadqiqot metodlari

Pedagogika fanining maqsadi, vazifalari

Pedagogikaning ob’ekti asosan o’quvchilar hisoblansa, predmeti esa, o’quvchilarga berilayotgan ta’lim-tarbiya nazariyasi va amaliyoti hisoblanadi.
Pedagogika fanining maqsadi:

• 
  Respublikamizda komil insonni voyaga yetkazishning bir butun holatdagi muammolarini xal qilish;
  
• 
  Ta’lim-tarbiya samaradorligini tinmay oshirish va Dunyo talablari darajasiga olib chiqish masalalariga ijodiy yondashish;
  
• 
  Umuminsoniy qadriyat va milliy madaniyatning asoslarini e’tiborga olib, ta’lim-tarbiya mazmunini, milliy mafkurani shakllantirib borish imkonini yaratish;
  
• 
  Pedagogika-tarbiyashunoslik qoida, qonunlarni ilg’or tajribalar asosida boyitib borish va yangi ish shakllarini izlashga tadbirlar belgilash;
  
• 
  Uzluksiz ta’lim tizimini yanada rivojlashtirish muammolarini hal qilish;
  
• 
  “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” ni amalga oshirish.
  

Pedagogika fanining vazifalari:

• 
  Sharq va G’arbda xalq yaratgan xalq og’zaki ijodiyoti, pedagogikasi, mutafakkir, ma’rifatparvar, pedagog va olimlarning tarbiyashunoslikka doir ilg’or g’oyalarini o’rganib, tahlil kilib, komil insonni tarbiyalash jarayonini o’rganish;
  
• 
  Komil insonni tarkib toptirishning qonuniyat, qoida va zaruriy sifatlarini aniklash;
  
• 
  Pedagogikadagi ta’lim-tarbiya nazariyasini hozirgi darv xususiy metodikasi bilan uzviylik muammolarini ishlab chikish va yangi pedagogik texnologiya qonunlariga amal qilish;
  
• 
  Ta’lim-tarbiya nazariyasidagi qoida, qonun, tamoyil, metod va usullarini maktab amaliy hayoti bilan bog’lab, bo’lajak O’qituvchilarga urgatish;
  
• 
  Xalq ta’limini boshqarish va rahbarlik masalalarini chuqur o’rganib bo’lajak O’qituvchilarni qanday tayyorlash muammolarini xal qilish.
  

Mazkur jarayonda quyidagi vazifalarni bajarishga e’tibor haratiladi:

• 
  Ma’naviy va axloqiy talabalarga javob beruvchi yuqori malakali kadrni tarbiyalashga yo’naltirilgan pedagogik jarayonning mohiyatini o’rganish.
  
• 
  Shaxsni har tomonlama kamol toptirish qonuniyatlarini aniqlash.
  
• 
  Ijtimoiy taraqqiyot darajasidan kelib chiqqan holda rivojlangan xorijiy mamlakatlar ta’lim tizimi tajribasini o’rganish asosida uzluksiz ta’lim tizimini takomillashtirish.
  
• 
  Ta’lim muassasalari hamda ularda faoliyat olib borayotgan pedagoglar faoliyati mazmunini asoslash.
  
• 
  Ilg’or pedagogik tajribalarni umumlashtirish va amaliyotga joriy etish.
  
• 
  Pedagoglarni pedagogika nazariyasiga oid bilimlar hamda ta’lim-tarbiya usullari bilan qurollantirish.
  
• 
  Ta’lim-tarbiya birligi hamda ijtimoiy tarbiya yo’nalishlari o’rtasidagi o’zaro
  

aloqadorlikni ta’minlashning pedagogik shart-sharoitlarini o’rganish.

• 
  O’qitish hamda tarbiyalash jarayonining samarali texnologiyalarini yaratish.
  
• 
  Oila tarbiyasini muvaffaqiyatli tashkil etish yuzasidan ota-onalar uchun ilmiy
  

metodik tavsiyalarni ishlab chiqish.
Pedagogika fanining asosiy kategoriyalari shaxs kamolotini ta’minlash, ta’lim va tarbiya samaradorligiga erishishga haratilgan jarayonlarning umumiy mohiyatini yoritadi. Eng muhim kategoriyalar sirasiga quyidagilar kiradi: shaxs, tarbiya, ta’lim (o’qitish, o’qish), bilim, ko’nikma, malaka, ma’lumot, rivojlanish.

• 
  Shaxs – psixologik jihatdan taraqqiy etgan, shaxsiy xususiyatlari va
  

xatti-harakatlari bilan boshqalardan ajralib turuvchi, muayyan xulq-atvor va dunyoqarashga ega bo’lgan jamiyat a’zosi.

• 
  Tarbiya - muayyan, aniq maqsad hamda ijtimoiy-tarixiy tajriba asosida
  

yosh avlodni har tomonlama o’stirish, uning ongi, xulq-atvori va dunyoqarashini tarkib toptirish jarayoni. Tarbiya - deb tarbiyachi o’zi hohlagan sifatlarni tarbiyalanuvchilar ongiga singdirish uchun ularning ruhiyatiga ma’lum maqsadga ko’ra tizimli ta’sir ko’rsatishiga aytiladi.

• 
  Ta’lim –o’quvchilarni nazariy bilim, amaliy ko’nikma va malakalar
  

bilan qurollantirish, ularning bilish qobiliyatlarini o’stirish va dunyoqarashlarini shakllantirishga yo’naltirilgan jarayon. Ta’lim - maxsus tayyorlangan kishilar rahbarligida o’tkaziladigan o’quvchilarni bilim, ko’nikma va malakalar bilan qurollantiradigan bilim qobiliyatlarini o’stiradigan, ularning dunyoqarashini tarkib toptiradigan jarayondir.

• 
  Bilim – shaxsning ongida tushunchalar, sxemalar, ma’lum obrazlar
  

ko’rinishida aks etuvchi borliq haqidagi tizimlashtirilgan ilmiy ma’lumotlar majmui.

• 
  Ko’nikma – shaxsning muayyan faoliyatni tashkil eta olish qobiliyati.
  
• 
  Malaka –muayyan harakat yoki faoliyatni bajarishning
  

avtomatlashtirilgan shakli.

• 
  Ma’lumot – ta’lim-tarbiya natijasida o’zlashtirilgan va tizimlashtirilgan
  

bilim, hosil qilingan ko’nikma va malakalar hamda tarkib topgan dunyoqarash majmui.

• 
  Rivojlanish – shaxsning fiziologik va intellektual o’sishida namoyon
  

bo’ladigan miqdor va sifat o’zgarishlar mohiyatini ifoda etuvchi murakkab jarayon.

• 
  Pedagogik faoliyat- estetik, axloqiy, siyosiy, iqtisodiy maqsadlarga
  

muvofiq ravishda yosh avlodni hayotga tayyorlashning aqlan o’ylab ko’rilgan, katta yoshdagilarning ijtimoiy zarur bo’lgan mehnatining o’ziga xos turidir.

• 
  Pedagogik jarayon - ma’lum bir maqsadga yo’naltirilgan kattalarning
  

pedagogik faoliyati ta’sirida tashkiliy shakllantirilgan va mazmunan boyitilgan hamda tarbiyachining yo’naltiruvchi va olib boruvchi rahbarlik roli natijasida bolaning o’z-o’zini taraqqiy ettirishidir.

2.