“pedagogs” international research journal issn: 2181-4027 sjif

“PEDAGOGS” 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 


Volume-24, Issue-3, December - 2022
 
184

jamiyatda sodir bo`luvchi demografik va etnik jarayonlar xizmat qiladi. 
Madaniyatshunoslik umumnazariy fan hisoblanib, unga xos bo`lgan xususiyat - 
insonning madaniy hayoti hodisasini tartibli tizimga solib yondashish hisoblanadi. 
Shuningdek, madaniyat gumanitar bilimlarni o`zida mujassam qilgan holda namoyon 
bo`lishi bilan birga bilishning o`ta murakkab obyekti hamdir. 
Ingliz va o’zbek tillarida antroposentrik maqollar talaygina va ular o’zlarida ba’zi 
gender xususiyatlarini ifodalaydilar. O’zbek tilida qiz, yigit, o’g’il, xotin, erkak, ayol, 
sanam, o’g’lon, jonona kabilar misol bo’ladi. Ingliz tilida esa daughter, beauty, son, 
wife, man kabilarni misol qilishimiz mumkin. 
Gender tadqiqotlari shuni ko'rsatadi xar ikki tilda ham erkaklar va ayollar 
o'rtasidagi farqlar xulq-atvor va ayniqsa nutq bilan bog'liq. Buni qahramonlarning 
badiiy matnlardagi ijrosini tahlil qilish orqali ham ko'rish mumkin. O’zbek tilidagi 
maqollarda ayollar ko’pincha turmush o’rtoqlarini ismini aytib emas balki siz deb 
murojaat qilganiga guvoh bo’lishimiz mumkin. Ingliz tilida esa buni aksi. 
Ingliz tilidagi ko’p maqollarda ayollar chiroyi bilan erkaklar esa aqli bilan 
qadrlanadi. 
Xulosa qilib aytganda, o’zbek va ingliz tillaridagi antroposentrik maqollar gender 
xususiyatini o’zlarining madaniyatidan kelib chiqqan holda taqqoslashadi. Har ikki 
tilda ham ayollar chiroyli va ojiza erkaklar esa kuchli va aqlli qilib ta’riflanadi. 
 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 
1. Halliday M.A. System and function in language. – London: Oxford Univ. Press, 
1976. – P.14. 
2. Sinclair D., Coulthard M. Towards an Analysis of Discourse: The English Used by 
Teachers and Pupils. – London: Oxford Univ. Press, 1975. – P.183. 
3. Schegloff E.A., Jefferson G., Sacks H. The preference for self – correction in the 
organization of repair in conversation // Language. 1977. – Pp. 361 – 382.
4. Safarov S. Pragmalinguistics. - Tashkent: National Encyclopedia of Uzbekistan, 
2008.
5. Wachtel N. Pragmalinguistics in tables and diagrams /Training manual. - 
Voronezh, 2006. - P. 8.
6. National Encyclopedia of Uzbekistan. Volume 7 - Tashkent: UzMEs, 2004. - P. 
164. 
7. Hakimov M. Pragmatic interpretation of the Uzbek text: Philol. fan. Candidate of 
Sciences. ... diss. - Tashkent, 2001. –P. 283 .