Penitensiar sistemdə Vərəmə nəzarət üzrə TƏLİmat
Yüklə 5,31 Kb. Pdf görüntüsü
|
Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013 82 dozaları artıraraq bərpa etmək lazımdır, bununla belə ehtimal olunan allergen ilkin (birinci) təyin olunur («təhrik edici proba»). Göstərilən metodika anafilaktik reaksiya vermiş VƏD-ə yaramır. Nadir hallarda anafilaksiyaya səbəb olmuş dərmanı desensibilizasiya sxemi ilə, stasionar vəziyyətdə və allerqologiya və immunologiya sahəsində təcrübəsi olan həkimin nəzarəti altında daxil etmək olar. Desensibilizasiya yalnız müalicə seçimi məhdud olduğu zaman aparılır. Səpmə və yüngül qaşınma ilə məhdudlaşan yüngül allerqik reaksiyalar zamanı antihistaminlərin qəbulu yetərli ola bilər. Mülayim allergik reaksiyadan sonra VƏD-lərin dozasının bərpasının təxmini sxemi Preparat Doza, mq gündə 1-ci gün 2-ci gün 3-cü gün 4-cü gün İzoniazid 25 50 100 5 mq/kq Rifampisin 50 100 150 10 mq/kq Pirazinamid 125 250 500 25-30 mq/kq Etambutol 100 200 400 20-30 mq/kq Streptomisin Kanamisin Kapreomisin* Amikasin 125 250 500 15-20 mq/kq Siprofloksasin 125 250 500 20 mq/kq Ofloksasin 100 200 400 800 mq Etionamid* Protionamid* 62, 5 125 250 15 mq/kq Sikloserin 62, 5 125 250 15 mq/kq PAST 100 səhər, 200 axşam 500 səhər, 1000 axşam 2000 səhər, 2000 axşam 150 mq/kq Qeyd: yuxarıda göstərilən sxemi yalnız zəif və ya mülayim allergik reaksiya vermiş dərmanlara qarşı istifadə etmək olar. Ağır reaksiyalar zamanı daha aşağı dozalar və daha uzun müddət ərzində istifadə edilməlidir. Elektrolit mübadiləsinin pozulması Qan zərdabında kaliumun və maqneziumun mülayim azalması özünü biruzə vermir, lakin pozuntu dərinləşdikcə xəstələrdə yorğunluq, əzələ ağrıları, qıcolmalar, ayaqlarda zəiflik, psixi qeyri-sabitlik, yanma və qaşınma hissləri və hətda, huşun pozulması əmələ gəlir. Daha ağır pozuntular tetaniyaya, iflicə və həyat üçün təhlükəli aritmiyaya səbəb ola bilər. Bununla əlaqəli qusma və/və ya ishal nəticəsində maye itirən, eləcə də, inyeksiya şəklində VƏD alan xəstələrdə müntəzəm olaraq elektrolitlərin səviyyəsinin yoxlanılması tövsiyə olunur. Elektrolitlərin itirilməsi adətən kapreomisinin qəbulu ilə bağlıdır. Kaliumun (K+) və maqneziumun (Mg++) bədən toxumaları tərəfindən itirilməsi onların qan zərdabında səviyyəsinin azalmasından dəfələrlə çox ola bilər. Hipokalemiya (kaliumun zərdabda 3,5 mekv/l-dan az olması) və hipomaqneziemiya (maqneziumun zərdabda 1,5 mekv/l-dan az olması) adətən vərəmə görə müalicə alan xəstələrdə müşahidə olunur və aşağıda göstərilən səbəblərin nəticəsində olur: Aminoqlikozidlərin və kapreomisinin böyrəklərə bir-başa zədələyici təsiri; Qusma və ishal. Hipokalemiya və hipomaqneziemiya halları olduqda aşağıdakılar edilməlidir: Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013 83 Qusma və ishalın müalicəsi; Ürək aritmiyasına səbəb ola bilən dərmanların qəbulunun mümkün qədər dayandırılması (məsələn, diqoksin, trisiklik antidepressantlar); Elektrolit balansının əhəmiyyətli pozulması olan xəstələrdə EKQ-nin aparılması; QT intervalının uzunluğu artdığı zaman bütün səbəbkar ola bilən dərmanların, o cüməldən flüorxinolonların, qaloperidolun, flukonazolun və sisapridinin qəbulunu dayanaşıdırılması. Hipokalemiyanın və hipomaqneziemiyanın müalicəsi: Elektrolit defisiti əleyhinə dərmanların peroral təyin edilməsi daha məqsədəuyğundur: Yüngül elektrolit pozuntuları zamanı maqnezium və kalium tərkibli dərmanlarının təyin ediolməsi; Aminoqlikozidlərin və ya kapreomisinin qəbul kursu müddətində kalium və maqnezium preparatlarının verilməsi tələb oluna bilər; Hipokalemiya yalnız maqnezium defisiti aradan götürüləndən sonra müalicə olunur. Elektrolitlərin bərpasına başlamazdan əvvəl böyrəklərin normal fəaliyyət göstərdiyinə əmin olmaq lazımdır. Böyrək çatışmazlığı olan xəstələrə elektrolitlərin defisintini aradan qaldırmaq məqsədilə istifadə olunan preparatları aşağı dozalarla təyin etmək tövsiyə edilir. Kalium və maqnezium preparatlarını peroral və ya vena daxili təyin etmək olar. Mümkün qədər kalium pəhriz və ya tərkibində kalium duzları olan (kalium-normin, rehidron) peroral dərman vasitələri ilə təmin edilməlidir. Asparkam, panangin və kalium orotat aşağı dozalı olduğu üçün bu məqsədə uyğun deyil. Vena daxili preparatların təyin edilməsi xəstədə mədə-bağırsaq pozuntuları və ya kalium defisitinin yüksək olduğu zaman tövsiyə olunur. İnfuziya vasitəsi ilə defisitin aradan götürülməsi zamanı qanda elektrolitlərin kəskin artması riski var. Vena daxili üsul seçildikdə gündəlik doza bir neçə yerə bölünməli və ürək ritminə və qan təzyiqinə nəzarət edərək elektrolitlər mümkün qədər yavaş-yavaş yeridilməlidir. Aminoqlikozidlər və kapreomisin təsiri nəticəsində küllü miqdarda kalium itirildiyi zaman kalium qoruyan diuretiklər (spironolakton, triampur və ya amilorid) yardımçı terapiya kimi istifadə edilə bilər. Kalium preparatlarının və kaliumqoruyan diuretiklərin eyni vaxtda təyini zamanı hiperkaliemiya riski olduğu üçün ehtiyatlı olmaq lazımdır. Hipomaqnezimiya tez-tez hipokaliemiyaya və hipokalsiemiyaya səbəb olur. Hipokaliemiya (eləcə də, hipokalsiemiya) adətən yalnız eyni zamanda hipomaqneziemiyanın müalicəsi ilə korreksiya olunur. Maqneziumun qan zərdabında səviyyəsi ümumi maqnezium səviyyəsini həmişə əks etdirmədiyi üçün maqnezium səviyyəsi normal olduğu halda belə hipokalemiya zamanı maqnezimun təyini tələb olunur. Kaliumun defisiti Normada qan zərdabında kaliumun səviyyəsi – 3,5- 5,0 mekv/l təşkil edir. Kalium çatışmazlığının əsas əlamətləri spesifik deyil. Mülayim defisit zamanı zəiflik, mialgiya müşahidə olunur, ağır hallarda tənəffüs zəifliyi və iflic mümkündür. EKQ-də T dişçiyinin səviyyəsi azalır, U dişciyi hündürləşir, ST seqmenti aşağı olur və QT intervalı uzanır, mədəcik ekstrasistolaları mümkündür. Kalium defisitinin aradan götürülməsi üçün peroral qəbul və pəhriz təyin olunur: • Kalium xlorid məhlul və adi tabletlər formasında təyin edilə bilər; • Gündəlik dozanı 2-3 dəfəyə qəbul etmək olar; • Pəhrizə banan, portağal, pomidor, qreypfrut şirəsi, dərisi ilə qızardılmış kartof, meyvə qurusu kompotu, noxud sıyıqları və şorbaları, kəsmik əlavə etmək olar. Vena daxili: Yüklə 5,31 Kb. Dostları ilə paylaş:
|