Piratçılığa qarşı müdafiə və müəllif hüquqlarının qorunması məqsədilə
Yüklə 285,4 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Giriş Minnətdarlıq
- Kitab Kimlər Üçündür!
- Giriş Kitabın Quruluşu
5 Giriş mövcud məlumatın dəyişdirilməsi (UPDATE) və ya silinməsini (DELETE) əhatə edir. Normal halda əlaqəli verilənlər bazası birbaşa SQL DDL sintaksisi ilə təyin olunmur. Ola bilər ki, kiçik şirkət və ya təşkilatlar üçün verilənlər bazasını dərhal SQL DDL dili ilə təsvir edib, təyin etmək mümkün olsun. Amma bu da tövsiyə olunmur. Ümumiyyətlə, dünya bunun əleyhinədir. Verilənlər bazasının yaradılması prosesi müzakirələrdən başlayır. Bu prosesdə bazanın modeli dəfələrlə dəyişikliyə məruz qalır. Verilənlər bazasının modeli ER (entity relationships) diaqramlarla qurulur. Daha sonra şirkət və ya təşkilatın cavabdeh nümayəndəsi tərəfindən təsdiq edilmiş ER diaqramlar SQL DDL sintaksisi ilə təyin olunur. ER diaqramlar bir növ verilənlər bazasının xəritəsi rolunu oynayır. Bu diaqram şirkət və təşkilatların İT strukturu üçün mühüm sənədlərdən biridir. Verilənlər bazası üzrə işə yeni qəbul olan əməkdaşın adaptasiyası, hesabatların hazırlanması, İT sistemlərin inteqrasiyası, bazanının gələcək inkişafı və s. üçün ER diaqram əvəzedilməz xəritədir. Kitabda verilənlər bazasının analizi və ER diaqramların qurulmasına aid maraqlı məsələlər verilmişdir. KES KES (Knowledge Exchange Service) 2013-cü ildən fəaliyyət göstərən İT layihədir. Azərbaycanda ilk dəfə KES proqramlaşdırma mühəndisliyini əlaqəli sahələrin vəhdəti halında təşkil olunmuş paket şəklində tədris edir. Təlimlərə qəbul imtahan və müsahibə ilə həyata keçirilir. Layihənin mahiyyəti məhz məqsədli insanları aşkarlamaq, onlara təhsil və karyeralarında maksimum dəstək olmaq, yeni-yeni innovativ proyektləri gənc komanda ilə icra etmək, ölkəmizdə İKT sahəsinin inkişafında yeni bir dəsti-xətt yaratmaqdır. KES-də təhsilin mübadiləsi gedir. KES nə kursdur, nə liseydir, nə texnikumdur. KES qeyri-formal universitetdir. KES-də mühit və münasibətlər yeni müstəvidə qurulmuşdur. Bu müstəvidə olan hər bir gənc əldə etdiyi bilik, təcrübə və potensialına görə gələcək karyerasını müəyyənləşdirə bilir. KES Nəşrləri məhz KES İT təlimlərinin həyata keçirilməsi zamanı təlim iştirakçılarının Azərbaycan dilində peşəkar İT ədəbiyyatlara tələbatından irəli gələrək yaradılmışdır. 6 Giriş Minnətdarlıq Kitabın ərsəyə gəlməsində əməyi olmuş hər kəsə minnətdaram. Məni dünyaya gətirən valideynlərimə, əlimdən tutub əlifbanın hərflərini və daha sonra yazıb-oxumağı öyrədən ibtidai sinif müəllimimə, İnformatika sahəsinə gəlməyimdə dərin əməyi olan fizika və kimya müəllimim qardaşım Müşfiq XAN-a, xarici dil biliklərinə yiyələnməyimdə böyük zəhmət çəkmiş dəyərli Seyran müəllim və Məryəm xanıma, İT sahəsində əldə etdiyim biliklərə görə Vyana Texniki Universitetində mənə dərs deyən bütün peşəkar müəllimlərimə, ilk təcrübəm olmadan işə qəbul olunmağımda müsbət rəy bildirən çox hörmətli Ramiz Sadıxova, kitabı Azərbaycan dilinin norma və üslublarına uyğun diqqətlə yoxlayıb redaktə edən həyat yoldaşım Nisə Fərziyevaya, məsələləri peşəkarcasına yoxlayıb kitabın keyfiyyətini daha da artırdığına görə dostum Oktay Əlizadəyə, kitabı səbrlə, hövsələ ilə dizayn edib milli metrləri belə gözdən qaçırmayan peşəkar dizayner qardaşım Teymur Fərziyevə, Oracle Book Manager proqramını yekun test edərək dəyərli təklif və düzəlişləri qeyd edən keçmiş tələbəm Samir Əliyevə, mənəvi dəstək və stimulunu əsirgəməyən dostlarıma və nəhayət, kitabı yazdığım müddətdə məni yorulmağa qoymayan, sualları ilə işimə daha da zövq qatan, kitabın CD disklərini səliqə ilə şkafda saxlayan həyatımın ən dəyərli varlığı dörd yaşlı Nigarıma təşəkkür edirəm!
Kitab verilənlər bazasının arxitektorları, dizaynerləri, proqramçıları və həmçinin bu sahədə tədrislə məşğul olan müəllimlər, imtahana hazırlaşanlar, maliyyə, biznes və digər fəaliyyətlər haqqında hesabat hazırlayanlar üçün əhəmiyyətli praktik materialdır.
Adından da məlum olduğu kimi bu kitab praktik məsələlər və onların həllini əhatə edir. Məsələlər əlaqəli verilənlər bazasının iki əsas sahəsini özündə birləşdirir. Onlardan biri əlaqəli verilənlər bazasının modelləşdirilməsi, digəri isə Oracle verilənlər bazası üçün SQL dilidir. Məsələləri sərbəst işləmək üçün məqsədinizdən asılı olaraq bu sahələrdən biri və ya hər ikisi üzrə nəzəri biliklərə sahib olmanız gərəkdir.
7 Giriş Kitabın Quruluşu Kitabda 10 şirkət və təşkilatın əlaqəli verilənlər bazasına aid məsələlər, onların alternativlə həlləri verilmişdir. Hər bir nümunə baza 3 hissədən ibarətdir: verilənlər bazasının təsviri, məsələlər və onların həlli. Kitabda məsələlər 3 növə ayrılır: verilənlər bazasının modelləşdirilməsi, verilənlər bazasının yaradılması və SQL sorğular. Kitabda əlavə olaraq "Təlim Mərkəzi" adlı kiçik bir nümunə ilə məsələlərin həll edilmə ardıcıllığı təqdim edilmişdir (səhifə 13). Konvensiya Kitabın tərtibatında müəyyən qaydalara əməl edilmişdir. Belə ki, fəsil və bölmə adları tünd şriftlə verilmişdir. Kitabın daxili yazılarında 2 müxtəlif şriftdən istifadə olunmuşdur. Proqram kodları, SQL sorğular, skriptlər, proqram fraqmentləri, fayl adları və fayl ünvanları Courier New şrifti ilə, kitabın texniki olmayan digər mətnləri isə Calibri şrifti ilə yazılmışdır. ER diaqramların təsvirində düzbucaqlı içərisində olan verilənlər bazasının subyektləri (entity) ilk hərfi böyük olmaqla sonrakı hərfləri kiçik, ellips daxilində yerləşən subyektlərin sahələri (fields) tam böyük hərflə və subyektlər arasında mövcud olan əlaqələr tam kiçik hərflə təsvir edilmişdir. SQL DDL skriptlərində SQL açar sözləri böyük hərflərlə, cədvəl adlarının ilk hərfi böyük olmaqla sonrakı hərfləri kiçik, sütun adları isə tam kiçik hərflərlə verilmişdir. SQL sorğuların həllində SQL açar sözləri tam böyük hərflərlə, cədvəl və sütun adları tam kiçik hərflərlə qeyd edilmişdir. Mətn daxilində müəyyən məqamlarda fikri önə çəkmək və diqqəti cəlb etmək üçün tünd və kursiv yazılardan istifadə olunmuşdur. Kitabda bəzi hallarda mötərizə daxilində İT terminlərin ingilis dilində qarşılığı verilmişdir.
Kitab və onun tərkib hissələri (OBM proqramı, CD həllər) maksimum diqqətlə işlənib hazırlanmışdır. Buna baxmayaraq, ola bilər ki, məsələləri işlədiyiniz vaxt kitabda, OMB proqramında və ya diskdə hər hansı bir sintaktik, semantik və ya yazı səhvinə rast gələsiniz. Dəyərli oxuculardan bu kimi halları kitaba aid forumda qeyd etməkləri və ya books@kes.az emailinə yazmaqla məlumat bildirməkləri xahiş olunur. Təsdiqlənmiş hallar növbəti nəşrlərdə düzəliş edilərək mütləq nəzərə alınacaq. Kitabın inkişafı üçün köməyinizi əsirgəmədiyiniz üçün öncədən təşəkkür edirik.
Yüklə 285,4 Kb. Dostları ilə paylaş:
|