Psixologiyaning tadqiqot metodlari va tarmoqlari

Psixologiyaning tadqiqot metodlari va tarmoqlari

Reja:

1.Psixologiyaning tuzilishi, psixologiyaning fanlar tizimida tutgan o‘rni. 2. Psixologiya sohasida ilmiy tekshirish olib borishning o‘ziga xosligi. 3..Psixologiyaning asosiy tamoyillari 4 Psixologiyaning tadqiqot metodlari.

Psixologiyaning tuzilishi, psixologiyaning fanlar tizimida tutgan o‘rni

• Falsafa va uning oxirgi paytlarda shakllanib, rivojlanib borayotgan ijtimoiy falsafa qismi bilan bo‘lgan aloqa bu ikkala fanning inson va uning hayoti mohiyatini to‘la anglash va uning rivojlanib borish tendensiyalarini belgilashdagi o‘rni va ahamiyatidan kelib chiqad.

• Sotsiologiya fani ham yangicha ijtimoiy munosabatlar sharoitida o‘z taraqqiyotining muhim bosqichiga o‘tgan ekan, psixologiya ushbu fan erishgan yutuqlardan ham foydalanadi, ham ularning ko‘lami kengayishiga baholi qudrat xizmat qiladi.
• Pedagogika bilan psixologiyaning o‘zaro hamkorligi va aloqasi an’anaviy va azaliy bo‘lib, ularning yosh avlod tarbiyasini zamon talablari ruhida amalga oshirishdagi roli va nufuzi o‘ziga xosdir.

Psixologiyaning asosiy tamoyillari

1. Determinizm tamoyili.
2. Ong va faoliyat birligi tamoyili.
3. Psixika va ongning faoliyatda rivojlanish tamoyili.

1. Determinizm tamoyili:

• Bu tamoyilga asosan, barcha mavjudliklar ma’lum sabab, qonuniyatga ko‘ra paydo bo‘ladi, o‘zgaradi va nobud bo‘ladi. Determinizm tamoyilidan kelib chiquvchi xulosa sifatida inson ongining ijtimoiy-tarixiy xususiyatini tushunish xizmat qiladi.

2. Ong va faoliyat birligi tamoyili.

• Ong va faoliyat uzviy birlikni tashkil etadi, lekin ular bir-biriga aynan o‘xshash emas. Ong va faoliyatning birligi tamoyili ruhshunoslarga psixikaning ob’ektiv qonuniyatlarini ochib berish imkonini beradi.

3. Psixika va ongning faoliyatda rivojlanish tamoyili.

• Ushbu tamoyil psixika haqida uning faoliyat jarayoni va natijasi sifatida uzluksiz rivojlanishda ko‘rib chiqilgandagina to‘g‘ri tushuncha hosil bo‘lishini bildiradi.

Psixologiyaning tadqiqot metodlari

Longityud metod
Qiyosiy metod
Majmuiy metod
 («uzunchoq kesim» metodi)
(«ko‘ndalang kesim» metodi)

Qiyosiy metod

• Qiyosiy metod («ko‘ndalang kesim» metodi) turli guruhlarga mansub odamlarning yoshi, ma’lumoti, faoliyati va muloqotiga ko‘ra taqqoslashdan iborat.

Longityud metodi

• Longityud metodi («uzunchoq kesim» metodi) tanlangan sinaluvchilarni uzoq vaqt davomida qayta-qayta tekshirishdan iborat.

Majmuiy metod 

• Majmuiy metod – tadqiqotda turli fan vakillarining ishtiroki turli hodisalar, masalan, shaxsning fiziologik, psixologik va ijtimoiy taraqqiyoti o‘rtasidagi aloqalar va bog‘liqliklarni o‘rnatish imkonini beruvchi o‘rganish usuli.

ETIBORIZ UCHUN RAXMAT

MUALLIF: HOLMIRZAYEVA MADINA