Psychological characteristics of childhood bargida Baxadirovna Mirjalilova

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES 
VOLUME 2 | SPECIAL ISSUE 1 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
 
 

 
 
Academic Research, Uzbekistan 410  www.ares.uz 
nazariyasi Ilmiy tarixiy ahamiyatiga ega, uning rivojlanishni amalga oshiruvchi 
inqirozlar to’g’risidagi mulohazali va olga surgan g’oyalari hozirgi kunning talablariga 
mosdir.
 
NATIJALAR
Go’daklik davri bolaning tug’ilganidan bir yoshlarigacha bo’lgan davrni o’z 
ichiga olib, bu davrda bola tashqi muhitga moslashishi uchun ma’lum darajada yetilgan 
nerv tizimi bilan tug’iladi. Go’daklik davri inson hayotidagi organik ehtiyojlarni 
(kislorodga, ovqatga, issiq yoki sovuqqa) qondirishga nisbatan yo’naltirilgan xatti 
harakatlarning tug’ma, instinktiv shakllari sof holda kuzatiladigan yagona davr 
hisoblanadi. Insonga xos bo’lgan xatti-harakatlar, yangi tajribalarni egallash uchun 
beqiyos imkoniyatlarning borligi go’daklik yoshidagi bolalarning asosiy 
xususiyatlaridir. Agar organiq ehtiyojlar yetarli darajada qondirib borilsa, ular 
o’zlarining asosiy bo’lish ahamiyatini yo’qotadi: to’g’ri Tashqil etilgan kun tartibi, 
rejim va tarbiya natajasida bola psixik rivojlanishi uchun asos bo’ladigan 
taassurotlarga, harakatta, muloqotga nisbatan yangi turdagi ehtiyojlar turkumi yuzaga 
keladi. Bola tug’ilishning birinchi haftasidanoq uning ko’rish va eshitish sezgilari jadal 
suratda rivojlanadi. Bola harakatlanayotgan narsani kuzata boshlaydi. U turli 
ovozlarga, jumladan, kattalarning tovushlariga e’tibor bera boshlaydi, Yangi tug’ilgan 
chaqaloqning miya og’irligi kattalar miyasining ¼ qismiga to’g’ri keladi, nerv 
hujayralarning soni esa xuddi kattalarniki kabi bo’lib, lekin ular yetarli darajada 
rivojlanmagan bo’ladi.
 
Ilk go’daklik davri - bu bolaning himoyasiz, kam harakat, harakat holatidan juda 
jadal ravishda rivojlanadigan, quvnoq bolaga aylanish davridir. U qisqa vaqt ichida23 
kattalar bilan munosabat o’rnatadi, predmetlarni ushlashga va ulardan foydalanishga 
o’rganadi. U atrof olamdagi narsalarni kuzatadi, predmetlarni qo’li bilan ushlab, o’larni 
qandayligini bilishga intiladi, tovushlarga e’tibor beradi va predmetlar yordamida shu 
tovushlarni o’zi yaratishga harakat qiladi. U o’z onasi va boshqa yaqinlari bilan 
emosional munosabatga qirishadi. Go’dak yoshidagi bola ham jismonan, ham psixik, 
ham ijtimoiy jihatdan juda tez rivojlanadi. Juda qisqa vaqt ichida atrofidagi hodisalarga 
juda kam reaksiyasi bo’lgan boladan, faol, tez ilgaydigan, harakatchan yordamga 
chaqira oladigan, kattalarning yaqin kelishidan quvonadigan bolaga aylanadi.