PüSTƏ oruc qizi fərhadġ
Yüklə 1,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Kommersiya fəaliyyətinin əsasları fənni üzrə sillabus........................................................................240 Ədəbiyyat siyahısı.......................................................302 Kommersiya üzrə lüğət və terminlər........................305 6 Ġzahat vərəqəsi “Kommersiya fəaliyyətinin təşkili” fənninə tədris planında 60 saat (30 saat – mühazirə - 30 saat seminar) vaxtı ayrılmışdır. Müasir şəraitdə kommersiya fəaliyyəti iqtisadi fəaliyyətin sadəcə növ müxtəlifliyi olaraq qalmır, o, həmçinin, bazar subyektlərinin mövcud olmasının və əmtəə-pul münasibətlərinin təkrar istehsal prosesinin ayrılmaz tərkib hissəsinə çevrilir. Bazar münasibətlərinin genişlənməsi ilə kommersiya fəaliyyəti də genişlənir və bu fəaliyyət sferasına cəmiyyətin getdikcə daha çox üzvü daxil olur. Kommersiya fəaliyyətinin müvəffəqiyyətliyi kommersantın istehsalçıdan tədarük etdiyi əmtəələr üçün istehlakçıların tapılması bacarığından, onun fəaliyyətinin uğuru isə - həm onlarla, həm də başqaları ilə daimi və etibarlı əlaqələrin qaydaya salınması qabliyyətindən də asılıdır. Genişlənən kütləvi istehsal və bazar iqtisadiyyatının hakimiyyəti şəraitində, hər şeydən əvvəl, ticarətlə təmsil olunan iqtisadi bölüşdürmə subsistemi özünə getdikcə daha çox təşəbbüskar insanları cəlb edərək, böyük əhəmiyyət kəsb etməyə başlayır. Həqiqətdə isə, ticarət elə əvvəllər də kapitalın ən sürətli tədavülünü və ən yüksək mənfəət normasını təmin edirdi, kütləvi istehsal şəraitində isə bu üstünlük bir neçə dəfə artmışdır. Buradan aydındır ki, kommersiya fəaliyyəti, əsas etibarı ilə ticarət sferasının müstəsna hüququdur. Ancaq qloballaşma şəraitində kommersiya fəaliyyəti beynəlxalq mübadilənin rolunun artması, o cümlədən, elmi-texniki tədqiqatların nəticələri ilə 7 əlaqədar yeni inkişaf pilləsinə yüksəlir. Həqiqətən də, həm bazar subyektlərinin, həm də, sadəcə olaraq insan fərdlərinin iqtisadi bazisinin və ünsiyyət vasitələrinin təkmilləşdirilməsi onların beynəlxalq qarşılıqlı münasibətlərinin güclənməsinə təsir göstərir. Buna görə də qloballaşma müxtəlif ölkələrin iqtisadiyyatının qarşılıqlı asılılıq səviyyəsinin misilsiz artırılmasını, bütün planet miqyasında əmtəələrin, xidmətlərin, kapitalların və informasiyaların mübadiləsinin keyfiyyətcə sürətlənməsini, xarici iqtisadi əlaqələrin ticarət və kommersiya formalarının hərtərəfli genişlənməsini nəzərdə tutur. Bir sözlə kommersiya fəaliyyəti təkcə ticarət sferasını deyil, həm də digər bazar subyektlərini də əhatə edən beynəlxalq fəaliyyətə çevrilir Çox illər ticarət prosesinin əsas fiqurları ali və orta ixtissalı əmtəəşünaslar hesab olunurdu. Bazar iqtisadiyyatına keçid bu ənənəvi ixtisas sahiblərinə olan tələbi kəskin dəyişdi. Belə ki, sənaye və ərzaq malları üzrə yüksək ixtisaslı əmtəəşünaslara olan tələb nəzərə çarpacaq dərəcədə azaldı. Ticarət müəssisələri universal çeşidli mallar satırlar, onların keyfiyyəti isə sertifikatla təsdiq olunur. Müasir dövrmüzdə artıq xarici terminologiyaya aid olan menecer, marketoloq, auditor və baçqa yeni ixtisaslar vardır. Ticarət müəssisəsinin ştat cədvəlində satış üzrə menecer –əmtəə alışı üzrə menecer, təchizat üzrə menecer, reklam üzrə menecer və s. bu kimi vəzifələr mövcuddur. Bazar iqtisadiyyatı şəraitində yeni universal tipli kommersantların hazırlanmasını tələb edir. Bu gün ki, kommersant öz tərəfdaşları ilə kommersiya danışıqları aparmaq məharətinə malik olmalı, malgöndərənlərlə alıcılar arasında qarşılıqlı təsərrüfat əlaqələrinin tənzimlənməsi metodları və üsullarını, malların istehlak xassələrini, keyfiyyətin 8 ekspertiza metodlarını, reklam işini, marketinqi, menecmenti və başqa ixtisas fənnlərini daha dərindən bilməlidir. Yüz illər bundan qabaq kommersiyaya dərin tədqiqat və bilik tələb olunmayan bir fəaliyyət növü kimi baxırdılar. Hazırda belə yanaşma ticarət biznesi üçün absurd və primitivdir. Amma kommersiya işində bilik sferası istənilən başqa ixtisaslardan daha geniş əhatəli olmalıdır. “Kommersiya” ixtisası üzrə standart təhsil gərək kommersant məzuna müxtəlif sahələrdə müvəffəqiyyətli ticarət işi aparmağa imkan versin. Bu sahələrə məsələn, ümumi ixtisas fənlərinə mühasibat uçotu, maliyyə, mal dövriyyəsi, kredit, menecment, marketinq, bank işi, ticarət fəaliyyətində kompüter texnologiyası, xarici ticarət əməliyyatlarının təşkili və texnikası və s. daxildir. “Kommersiya fəaliyyətinin təşkili” kursunun öyrənilməsi üçün ixtisas fənlərinə kommersiya texnologiyası və təşkili, müəssisənin iqtisadiyyatı, kommersiya əmtəəşünaslığı, əmtəələrin ekspertizası, gömrük işi və başqaları daxildir. Əsasən kommersantlara kommersiya əmtəəşünaslığı və əmtəələrin keyfiyyətinin ekspertizası istiqamətində dərin bilik vermək lazımdır. Müasir dövrdə kommersya fəaliyyətinin diapazonu daha çox genişdir. Kommersiya fəaliyyətinin diapazonuna müxtəlif mülkiyyət formalları, müəssisələrdə - kommersiya təchizatı, marketinq xidməti və.s daxildir. Kommersant bazar iqtisadiyyatında ticarət biznesinin əsas fiqurudur. Belə ki, ticarət prosesində rəhbərlik alqı və satqı üzrə təsərrüfat əlaqələrinin tənzimlənməsində, optimal çeşidin formalaşmasında, 9 malın reklamının təşkilində, məmulatların keyfiyyətinə nəzarətdə alıcılara xidmət göstərir. Hazırki metodik vəsaitdə hər şeydən əvvəl kommersiya sahəsində fəaliyyət göstərən mütəxəssis ticarət biznesinin müvəffəqiyyətli fəaliyyət göstərməsi üçün, həm də kommersiyanın əsaslarını öyrənmək üçün lazımi biliklər əldə etməsinə xidmət edir. Bu biliklər olmadan mürəkkəb bazar iqtisadiyyatı şəraitində ticarət işi aparmaq qeyri – mümkündür. Kommersiya fəaliyyətinin təşkili” kursunun öyrənilməsi əyani və qiyabi təhsil alan tələbələr üçün nəzərdə tutulur. Yüklə 1,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|