platerın bəzi xarakteristikalarının (ətəyinin uzunluğu, belin ölçüsü, boyun kəsiyinin eni və
uzunu) periodik olaraq dəyişməsini aşkara çıxarmışdır (13).
Mənəvi sahədə yeniliyin ―özünüqiymətləndirmə‖ incəsənətdə novatorluqla bağlı
periodiklik hadisələri bir çox incəsənət nəzəriyyəçiləri tərəfindən qeyd olunmuşdur. Belə ki,
Pol Valeri yazırdı ki, hər bir klassisizm ondan əvvəl gələn romantikanı nəzərdə tutur...
Klassisizmin mahiyyəti sonra gəlməyindən ibarətdir. Nizam onun tərəfindən ləğv edilən
nizamsızılğın olmasını nəzərdə tutur‖ (3, səh. 441).
Məsələlər və tapşırıqlar
1. Sintetik və analitik dövrlərin dominantlıq fazaları Kondratyev dalğalarının
fazaları ilə necə müqayisə olunur?
2. P.Sorokinin nəzəriyyəsi dövrüdürmü?
3. Sistemin sırf ilkin şərtlərindən hüdud prinsipini çıxartmaq olarmı?
4. siz hansı təfəkkür üslubuna – sintetikə və ya analitikə meyllisiniz?
5. De Qrinin modelində hansı sosial-psixoloji faktorlar sırf koqnitiv xarakter
daşıyırlar?
6. Koqnitiv faktorlar iqtisadi dəyişikliklərə səbəb ola bilərmi?
7. Qoldstaynın modelində (bax: § 7.4.) iqtisadi bazisin rolu çox böyükdür. Ona
koqnitiv faktorlar əlavə etməyə çalışın (sosial yaddaşdan başqa).
8. N.Makiavellinin verilmiş sitatda hansı elmi prinsiplər gizli şəkildə istifadə
olunmuşdur?
9. Sosial – mədəni proseslərin dinamikasının çox vaxt binar müxalifətin
çərçivəsində həyata keçirilir. Bu yanaşma universaldırmı?
10. Bu fəsildə nəzərdən keçirilən modellərdə gecikmə effekti nəzərə alınmır. Sosial
– mədəni sahədə gecikmə effektinin fəaliyyətinə misal gətirin.
11. Nəsillərin bir – birini əvəz etməsi modelini təhsil sahəsində islahatların
gecikməsini uçota alaraq nəzərdən keçirin. Nəslin ―siyasi həyatının‖ sürəkliliyinə gecikmə
effekti necə təsir göstərir.
Ədəbiyyat
1. Блок А. Собр. соч.: В 8 т. M., 1960. T. 3.
2. Бюль В.Л. Изменение культуры: к динамической социологии культуры //
Общественные науки за рубежом. 1989. №3. С.141-145.
3. Валери Поль. Об искусстве. M., 1976.
4. Гуревич А.Я. Предисловие к сборнику // Одиссей. Человек в истории. M., 1989.
5. Кондратьев Н.Д. Проблемы экономической динамики. M., 1989.
6. Коул M., Скрибнер С. Культура и мышление. M., 1977.
7. Лосев А.Ф. История античной эстетики: В 8 т. M., 1981. T. 2.
8. Лотман Ю.М., Успенский В.А. О семиотическом механизме культуры // Труды
по знаковым системам (Ученые записки Тартуского государственного университета.
Вып. 284). Тарту, 1971. Вып. 5.
9. Манн T. Письма. M., 1975.
10. Маслов С.Ю. Асимметрия познавательных механизмов и ее следствия //
Семиотика и информатика. M., 1983. Вып. 20.
11. Маслов С.Ю. Теория дедуктивных систем и ее применение. M., 1986.
12. Меньшиков С.М., Клименко А.А. Длинные волны в экономике. Когда
общество меняет кожу. M., 1989.
13. Моль Д. Социодинамика культуры. M., 1973.
14. Петров В.М., Бояджиева Л.Г. Перспективы развития искусства: методы
прогнозирования. M.:
Русский мир, 1996.