114
www.aliyevheritage.org
Az rbaycan qadını namin
M LUMAT-SORAQ MATER ALLARI
ANLAYI LAR
Az rbaycan Xalq Cümhuriyy ti – Müs lman
rqind ilk d f düny vi, demokratik respublikanın
sasını qoymu müst qil Az rbaycan dövl ti. Yaradılması Tifl is h rind Az rbaycan Milli urası
t r fi nd n b yan edilib. 1918-ci il mayın 28-d özünün müst qilliyini elan ed n Az rbaycan Xalq
Cümhuriyy tinin razisi 99908,86 km² t kil edirdi. 13983,1 km² razi is mübahis li razi kimi
q bul olunmu du. Az rbaycan Demokratik Respublikasının mövcudlu una 1920-ci il aprelin 28-
d XI Qızıl Ordunun Bakını tutması il son qoyulub. Bundan sonra Az rbaycan Sovet Sosialist
Respublikası yaradıldı.
Bakı Dövl t Universiteti- 1 sentyabr 1919-cu ild yaradılıb. Universitet ilk t dris ilin tarix-
fi lologiya, tibb fakült l ri il ba layıb. Hazırda Bakı Dövl t Universitetind 17 fakült f aliyy t
göst rir v müxt lif elmi istiqam tl rd bakalavr pill sind 55, magistratura pill sind is 153
ixtisas üzr müt x ssisl r hazırlanır.
Az rbaycan Dövl t Tibb Universiteti- 1930-cu il iyun ayının 19-da Bakı Dövl t Universiteti tibb
fakült sinin 2 ixtisasının bazasında (müalic -profi laktika v sanitariya-gigiyena) tibb institutunun
yaradılması haqqında q rar verilib. 1991-ci il fevralın 4-d Az rbaycan SSR Nazirl r Sovetinin
q rarı il AT -y universitet statusu verilib. Hazırda Universitetd 5 fakült f aliyy t göst rir.
Az rbaycan Dövl t Dill r nstitutu- 1973-cü ild n müst qil ali t hsil mü ssis si kimi f aliyy t
göst rir. 1996-cı ild n Dövl t Dill r nstitutu, 2000-ci ild n is Az rbaycan Dövl t Dill r
Universiteti adlanır. Bu ali m kt bd 12 ixtisas üzr müt x ssis hazırlanır.
Rus Dili v
d biyyatı nstitutu- 1946-cı ild Az rbaycan Dövl t ikiillik Mü lliml r nstitutu
yaradıldı. 1952-ci ild ild M.F.Axundov adına Mü lliml r nstitutu rus dili mü lliml ri hazırlı ı
üzr dördillik t dris müdd tli pedaqoji instituta çevrildi. 1959-cu ild Az rbaycan Pedaqoji Dill r
nstitutu yaradıldı. 1972-ci ild Az rbaycan Pedaqoji Rus Dili v
d biyyatı nstitutu b rpa
edildi. Az rbaycan Respublikasının Prezidenti Heyd r
liyevin 13 iyun 2000-ci il tarixli f rmanı
il M.F.Axundov adına Az rbaycan Pedaqoji Rus dili v
d biyyatı nstitutunun bazasında Bakı
Slavyan Universiteti yaradıldı.
Qadın Probleml ri üzr Dövl t Komit si - Az rbaycan Respublikası Prezidentinin 14 yanvar
1998-ci il tarixli F rmanı il Qadın Probleml ri üzr Dövl t Komit si yaradıldı. Komit f aliyy t
göst rdiyi dövr rzind bu sah d mövcud olan probleml rin h lli istiqam tind m qs dyönlü
f aliyy t göst rib. Lakin ail v u aq probleml rinin qadın probleml ri il
laq li sur td
kompleks h lli z rur ti vahid dövl t idar etm orqanının t kilini
rtl ndirdi. Bununla laq dar
Az rbaycan Respublikası Prezidentinin 6 fevral 2006-cı il tarixli F rmanı il Ail , Qadın v U aq
115
www.aliyevheritage.org
Az rbaycan qadını namin
Probleml ri üzr Dövl t Komit si yaradıldı. Az rbaycan Respublikasının Ail , Qadın v U aq
Probleml ri üzr Dövl t Komit si ail , qadın v u aq probleml ri il i sah sind dövl t siyas tini
v t nziml nm sini h yata keçir n m rk zi icra hakimiyy ti orqanıdır.
AT T-in Minsk qrupu -1992-ci il martın 24-d yaradılıb. 1997-ci ild Minsk qrupunun
t rkibin a a ıdakı dövl tl r daxil olub: Az rbaycan, Erm nistan, Belarus, Türkiy , AB , Rusiya,
Fransa, taliya, Almaniya, sveç v Danimarka. 1994-cü ilin dekabrından Minsk qrupuna iki s dr
– Rusiya v
taliya r hb rlik edirdi. 1996-cı ilin dekabrından onun üç h ms dri var - AB , Rusiya
v Fransa. Qrupun sas v zif si Erm nistan-Az rbaycan münaqi sinin sülh yolu il aradan
qaldırılmasına v Da lıq Qaraba probleminin dinc vasit l rl h ll edilm sin bilavasit yardım
göst rm kdir.
Az rbaycan Beyn lxalq
m liyyat
irk ti (AB
) - 1994-cü ilin axırlarında yaradılıb.
«X z rin Az rbaycan sektorunda neft yataqlarının mü t r k i l dilm si v istifad y verilm si
haqqında» Az rbaycan Dövl t Neft irk ti il dünyanın bir neç böyük neft irk ti arasında
imzalanmı müqavil nin payçıları adından onun rtl rini yerin yetirm k m qs dil yaradılıb.
Azadlıq meydanı- Bakı
h rinin m rk zind meydan.
Az rbaycançılıq ideyası- mü llifi Az rbaycan xalqının ümummilli lideri Heyd r
liyevdir.
Az rbaycançılı ın m zmunca mahiyy tini müxt lif xalqların, m d niyy tl rin,
n n l rin,
konfessiyaların üzvi kild v hd ti t kil edir. Az rbaycançılıq keçmi tarixi dövrl rin
mifologiyasını, m d ni kodlarını v r mzl rini m nims y r k onlardan yeni ideyaları
saslandırmaq v milli dövl tin inki afının yeni vektorunu mü yy nl dirm k üçün istifad edir.
Az rbaycançılı ın gücü h m d bundadır ki, o, f rdi maraqları v meyll ri dövl tin siyas ti il
birl dirm y v xalqın milli-m d ni eyniyy tini qoruyub saxlama a qadirdir.
«Sevil» Az rbaycan Qadınları M clisi – 1995-ci ild yaradılıb. M clis Az rbaycan qadınlarının
müst qil, ictimai t kilatıdır. Öz i ini demokratik prinsipl r, üzvl rinin hüquq b rab rliyi v
könüllülük prinsipl ri sasında qurur.
stiqlal B yannam si - 1918-ci il may ayının 28-d Az rbaycan Milli urasının iclasında
q bul edilib. B yannam Az rbaycanda Demokratik Respublikanın yaradıldı ını b yan edib. 6
b ndd n ibar t olub.
«Kitabi-D d Qorqud»- («Kitab-i D d m Qorqud la lisan-i taife-i O uzan») (O uz tayfalarının
dilind D d m Qorqudun kitabı - O uz türk dastanı. Az rbaycan xalq d biyyatının n q dim
yazılı abid sidir (XI-XII srl r).
n n y gör , «Kitabi-D d Qorqud»da dastanların mü llifl iyi
D d Qorquda aid edilir. XIV sr tarixçil rind n Ayb k d-D vadari v F zlullah R id ddin
D d Qorqudun M h mm d pey
mb r zamanında ya adı ını v türkl r t r fi nd n elçi sif til
onun yanına gönd rildiyini yazmı lar. Dastanın müq ddim sind d D d Qorqudun M h mm d
pey
mb r zamanında ya adı ı qeyd edilir.
Dastanların sas süjeti on iki boyda ks olunmu dur. Elm XIX srd n m lum olan «Kitabi-
D d Qorqud»un h l lik iki lyazma nüsx si (Drezden v Vatikan) m lumdur. Drezden nüsx si
müq ddim v 12 boydan, Vatikan nüsx si is eyni müq ddim v 6 boydan ibar tdir. 2000-ci ild
Dostları ilə paylaş: |